Alimenty 2019, to musisz wiedzieć

Kwestia alimentów to temat, który dotyka wielu rodzin i budzi liczne pytania. Niezależnie od tego, czy jesteś stroną zobowiązaną, czy uprawnioną, zrozumienie zasad ich ustalania i egzekwowania jest kluczowe dla zapewnienia stabilności finansowej i spokoju ducha. Przyjrzyjmy się, co warto było wiedzieć o alimentach w roku 2019, a wiele z tych zasad pozostaje aktualnych do dziś.

Czym są alimenty?

Podstawowa definicja i cel

Alimenty to świadczenia pieniężne mające na celu zapewnienie środków utrzymania osobie uprawnionej, która nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich uzasadnionych potrzeb. Ich głównym celem jest wspieranie tych członków rodziny, którzy z różnych przyczyn znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej. W polskim prawie rodzinnym zobowiązanie alimentacyjne wynika przede wszystkim z więzów pokrewieństwa, małżeństwa lub przysposobienia.

Kto może żądać alimentów?

Dzieci – priorytetowe uprawnienie

Najczęściej alimenty kojarzone są z dziećmi. Rodzice są zobowiązani do łożenia na utrzymanie swoich dzieci, które nie są w stanie samodzielnie się utrzymać. Dotyczy to zarówno dzieci małoletnich, jak i pełnoletnich, pod warunkiem, że kontynuują naukę lub z innych uzasadnionych przyczyn nie są w stanie podjąć pracy i samodzielnie się utrzymać. Ciekawostka: Zobowiązanie alimentacyjne rodziców wobec dzieci nie kończy się automatycznie po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności!

Małżonkowie – wsparcie po rozstaniu

Alimenty mogą być również zasądzone na rzecz małżonka. Wyróżniamy tu kilka sytuacji:

• W trakcie trwania małżeństwa lub separacji: Gdy jeden z małżonków znajduje się w niedostatku.
• Po rozwodzie:
  • Jeśli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd może zasądzić alimenty na rzecz niewinnego małżonka.
  • Jeśli żaden z małżonków nie został uznany za wyłącznie winnego, a jeden z nich znajduje się w niedostatku, alimenty mogą być zasądzone na czas ograniczony (zazwyczaj 5 lat, chyba że sąd zdecyduje inaczej ze względu na wyjątkowe okoliczności).

Jak są ustalane alimenty?

Dwa kluczowe kryteria

Wysokość alimentów nie jest stała i zależy od dwóch głównych czynników, które sąd zawsze bierze pod uwagę:

1. Uzasadnione potrzeby uprawnionego: Obejmują koszty utrzymania, takie jak wyżywienie, odzież, mieszkanie, opieka zdrowotna, edukacja, a także wydatki na rozwój osobisty i rozrywkę. Dla dzieci uwzględnia się również koszty zajęć dodatkowych, leczenia czy rehabilitacji. Sąd bierze pod uwagę standard życia, jaki dziecko miało przed rozstaniem rodziców.
2. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego: Sąd analizuje nie tylko faktyczne dochody, ale także potencjalne możliwości zarobkowe zobowiązanego, czyli to, ile mógłby zarobić, gdyby w pełni wykorzystał swoje kwalifikacje i stan zdrowia. Przykład: Jeśli osoba zobowiązana celowo zrezygnowała z lepiej płatnej pracy, aby unikać płacenia alimentów, sąd może uwzględnić jej wcześniejsze, wyższe zarobki.

Ważne: Sąd dąży do zapewnienia dziecku równej stopy życiowej z rodzicami, co oznacza, że poziom życia dziecka powinien być zbliżony do poziomu życia rodziców.

Zmiany i egzekucja alimentów

Kiedy można zmienić wysokość alimentów?

Wysokość alimentów nie jest ustalana raz na zawsze. Jeśli zmienią się okoliczności, na przykład znacząco wzrosną potrzeby dziecka (np. choroba, konieczność drogiego leczenia) lub znacząco zmienią się możliwości zarobkowe zobowiązanego (np. utrata pracy, awans), każda ze stron może wystąpić do sądu o podwyższenie lub obniżenie świadczeń.

Co, gdy alimenty nie są płacone?

Brak płatności alimentów to niestety częsty problem. W takiej sytuacji uprawniony lub jego przedstawiciel prawny może podjąć następujące kroki:

• Złożenie wniosku do komornika sądowego o wszczęcie egzekucji.
• W przypadku bezskuteczności egzekucji komorniczej, można ubiegać się o świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego (jeśli spełnione są kryteria dochodowe).
• Niewywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego jest również przestępstwem ściganym z urzędu.

To co było ważne w 2019 roku, to przede wszystkim świadomość praw i obowiązków oraz możliwość skorzystania z dostępnych narzędzi prawnych w celu ochrony interesów uprawnionych.

Podsumowanie

Alimenty są złożonym, ale niezwykle ważnym elementem systemu prawnego, mającym na celu ochronę finansową osób, które jej potrzebują. Zrozumienie ich mechanizmów, od ustalania po egzekwowanie, jest niezbędne dla każdego, kto styka się z tym zagadnieniem. Pamiętaj, że w przypadku wątpliwości zawsze warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże dopasować strategię do Twojej indywidualnej sytuacji.