Artroskopia, jak wygląda, jak się przygotować, powikłania

Czy ból stawu kolanowego uniemożliwia Ci bieganie, a ograniczona ruchomość barku sprawia, że codzienne czynności stają się wyzwaniem? Współczesna medycyna oferuje rozwiązanie, które zrewolucjonizowało chirurgię ortopedyczną – artroskopię. To technika, która pozwala zajrzeć do wnętrza stawu i naprawić uszkodzenia przez niewielkie nacięcia, minimalizując ból i skracając czas rekonwalescencji. Zapraszamy do lektury artykułu, który krok po kroku wyjaśni, na czym polega ten zabieg, jak się do niego przygotować i czego można się spodziewać po operacji.

Czym jest artroskopia?

Artroskopia to minimalnie inwazyjna procedura diagnostyczna i lecznicza, która pozwala na dokładne zbadanie wnętrza stawu bez konieczności jego pełnego otwierania. Nazwa pochodzi od greckich słów: arthro (staw) i skopein (patrzeć). Lekarz wykonuje jedynie dwa lub trzy niewielkie nacięcia (zwykle o długości kilku milimetrów), przez które wprowadza do stawu specjalistyczne narzędzia. Jednym z nich jest artroskop – cienki instrument optyczny z kamerą i źródłem światła, który przesyła obraz z wnętrza stawu na monitor o wysokiej rozdzielczości. Dzięki temu chirurg może precyzyjnie ocenić stan chrząstki, więzadeł, łąkotek i innych struktur, a następnie, przy użyciu miniaturowych narzędzi chirurgicznych, dokonać niezbędnych napraw.

Jakie stawy można leczyć?

Choć artroskopia najczęściej kojarzona jest z kolanem i barkiem, technika ta jest z powodzeniem stosowana również w leczeniu schorzeń innych stawów, takich jak:

• Staw biodrowy
• Staw skokowy
• Nadgarstek
• Staw łokciowy

Dzięki tej metodzie leczy się m.in. uszkodzenia łąkotek, rekonstruuje zerwane więzadła (np. więzadło krzyżowe przednie – ACL), usuwa ciała wolne ze stawu czy leczy niestabilność barku.

Jak wygląda zabieg krok po kroku?

Przebieg artroskopii jest precyzyjnie zaplanowany, aby zapewnić pacjentowi maksymalne bezpieczeństwo i komfort. Cała procedura, od przygotowania po zakończenie, składa się z kilku kluczowych etapów.

1. Znieczulenie: W zależności od rodzaju zabiegu i stanu zdrowia pacjenta, stosuje się znieczulenie ogólne (narkoza), podpajęczynówkowe (od pasa w dół) lub rzadziej miejscowe. Decyzję podejmuje anestezjolog w porozumieniu z pacjentem.
2. Przygotowanie pola operacyjnego: Skóra w okolicy operowanego stawu jest dokładnie dezynfekowana.
3. Wykonanie nacięć: Chirurg wykonuje niewielkie nacięcia, tzw. portale, przez które wprowadza narzędzia.
4. Wprowadzenie artroskopu: Przez jeden z portali wprowadzany jest artroskop. Jednocześnie do stawu podawany jest sterylny roztwór soli fizjologicznej, który "rozpycha" staw, poprawiając widoczność i ułatwiając manipulację narzędziami.
5. Diagnoza i leczenie: Lekarz ogląda wnętrze stawu na monitorze i wykonuje zaplanowane procedury naprawcze przy użyciu miniaturowych instrumentów wprowadzonych przez pozostałe nacięcia.
6. Zakończenie: Po zakończeniu operacji narzędzia są usuwane, płyn ze stawu jest odsysany, a na nacięcia zakładane są szwy lub specjalne plastry. Całość zabezpiecza się jałowym opatrunkiem.

Ciekawostka: Dzięki powiększeniu obrazu na monitorze, chirurg widzi struktury wewnątrzstawowe znacznie dokładniej niż podczas tradycyjnej, otwartej operacji. To pozwala na niezwykłą precyzję działania.

Przygotowanie do artroskopii – klucz do sukcesu

Prawidłowe przygotowanie do zabiegu ma ogromny wpływ na jego bezpieczeństwo i późniejszy proces gojenia. Przede wszystkim należy ściśle stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego i anestezjologa. Najważniejsze elementy przygotowania to:

• Konsultacja i badania: Przed zabiegiem konieczna jest wizyta u ortopedy oraz anestezjologa. Zazwyczaj wymagane jest wykonanie podstawowych badań krwi (morfologia, krzepnięcie), EKG oraz RTG klatki piersiowej.
• Odstawienie leków: Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Niektóre z nich, zwłaszcza te wpływające na krzepliwość krwi (np. aspiryna), trzeba będzie odstawić na kilka dni przed operacją.
• Bycie na czczo: Zazwyczaj na 6-8 godzin przed zabiegiem nie wolno nic jeść ani pić. Jest to standardowa procedura przed znieczuleniem.
• Przygotowanie domu: Warto przygotować mieszkanie na powrót po operacji. Usuń dywaniki, o które można się potknąć, przygotuj łatwo dostępne posiłki i zorganizuj pomoc bliskiej osoby na pierwsze dni po zabiegu.

Możliwe powikłania

Artroskopia jest uważana za zabieg bardzo bezpieczny, a odsetek powikłań jest niski. Niemniej jednak, jak każda interwencja chirurgiczna, niesie ze sobą pewne ryzyko. Do najczęściej wymienianych, choć rzadkich, powikłań należą:

• Infekcja w miejscu nacięć lub wewnątrz stawu.
• Zakrzepica żył głębokich, szczególnie po operacjach kończyn dolnych.
• Uszkodzenie nerwów lub naczyń krwionośnych w okolicy stawu.
• Sztywność pooperacyjna stawu, której zapobiega wczesna rehabilitacja.
• Krwiak wewnątrz stawu.
• Reakcje alergiczne na zastosowane znieczulenie.

Ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarskich przed i po operacji znacząco minimalizuje ryzyko wystąpienia tych komplikacji.

Rehabilitacja – powrót do sprawności

Należy pamiętać, że operacja to dopiero połowa drogi do odzyskania pełnej sprawności. Kluczową rolę odgrywa rehabilitacja, która powinna rozpocząć się jak najszybciej po zabiegu, często już w pierwszej dobie. Program fizjoterapii jest zawsze dobierany indywidualnie i ma na celu: zmniejszenie obrzęku i bólu, odbudowę zakresu ruchu, wzmocnienie mięśni stabilizujących staw i wreszcie – bezpieczny powrót do pełnej aktywności. Czas rekonwalescencji jest różny i zależy od rozległości zabiegu oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta, ale dzięki minimalnej inwazyjności artroskopii jest on znacznie krótszy niż po operacjach na otwarto.