Arytmia serca, objawy, przyczyny

Czy kiedykolwiek poczułeś, jak twoje serce nagle przyspiesza, zwalnia lub przeskakuje uderzenie? Te nietypowe sensacje mogą być sygnałem arytmii – stanu, który dotyka miliony ludzi na całym świecie. Zrozumienie, czym jest arytmia, jakie ma objawy i co ją powoduje, to pierwszy krok do zachowania zdrowia serca i spokoju ducha.

Co to jest arytmia serca?

Arytmia serca to nic innego jak zaburzenie rytmu pracy serca. Zamiast regularnego, miarowego bicia, serce może bić zbyt szybko (tachykardia), zbyt wolno (bradykardia) lub nieregularnie. Nasze serce posiada własny, skomplikowany system elektryczny, który generuje impulsy i przewodzi je, zapewniając synchronizację pracy przedsionków i komór. Kiedy ten system działa nieprawidłowo, pojawia się arytmia.

Warto wiedzieć, że pojedyncze „przeskoczenia” serca, zwane skurczami dodatkowymi, są u wielu osób zjawiskiem fizjologicznym i zazwyczaj niegroźnym. Jednak częste lub nasilone epizody wymagają diagnostyki.

Objawy, na które zwrócić uwagę

Rozpoznanie arytmii bywa trudne, ponieważ jej objawy mogą być bardzo różnorodne, a czasem wręcz niezauważalne. Niemniej jednak, istnieje szereg sygnałów, które powinny wzbudzić naszą czujność:

• Kołatanie serca: Uczucie silnego, szybkiego bicia serca, jakby serce "waliło" w klatce piersiowej. Może to być odczuwane jako trzepotanie, dudnienie lub przeskakiwanie.
• Zawroty głowy i omdlenia: Kiedy serce bije zbyt wolno lub zbyt szybko, może nie pompować wystarczającej ilości krwi do mózgu, co prowadzi do uczucia oszołomienia, zawrotów głowy, a nawet krótkotrwałej utraty przytomności.
• Duszność: Brak tchu, zwłaszcza podczas wysiłku fizycznego, może świadczyć o tym, że serce nie pracuje efektywnie.
• Ból w klatce piersiowej: Czasami arytmia może objawiać się jako ucisk, pieczenie lub ból w okolicy serca.
• Zmęczenie i osłabienie: Chroniczne uczucie braku energii, nawet po odpoczynku, może być sygnałem, że serce jest przeciążone.
• Lęk i niepokój: Niektórzy pacjenci odczuwają nagły lęk lub poczucie zbliżającego się zagrożenia bez wyraźnej przyczyny, co może być związane z arytmią.

Rodzaje arytmii a objawy

Objawy często zależą od rodzaju arytmii:

• Tachykardia (szybkie bicie serca, powyżej 100 uderzeń na minutę w spoczynku): Często manifestuje się kołataniem, dusznością, zawrotami głowy. Przykładem jest migotanie przedsionków, najczęstsza poważna arytmia, która może prowadzić do udaru.
• Bradykardia (wolne bicie serca, poniżej 60 uderzeń na minutę w spoczynku): Może powodować zmęczenie, zawroty głowy, a w skrajnych przypadkach omdlenia. Co ciekawe, u sportowców wyczynowych niska częstość akcji serca w spoczynku jest często oznaką doskonałej kondycji.
• Dodatkowe skurcze: Odczuwane jako "przeskoczenie" lub "potknięcie" serca. Zazwyczaj są niegroźne, ale ich częstotliwość i nasilenie wymagają konsultacji.

Główne przyczyny arytmii

Przyczyny zaburzeń rytmu serca są złożone i mogą wynikać z wielu czynników – od problemów strukturalnych serca po styl życia. Zrozumienie ich jest kluczowe dla profilaktyki i leczenia:

1. Choroby serca:
   • Choroba wieńcowa: Zwężenie naczyń krwionośnych serca, które może prowadzić do niedokrwienia i uszkodzenia mięśnia sercowego.
   • Niewydolność serca: Osłabienie zdolności serca do pompowania krwi.
   • Wady serca: Wrodzone lub nabyte, wpływające na strukturę i funkcję serca.
   • Zapalenie mięśnia sercowego: Stan zapalny, który może uszkadzać komórki serca.
   • Nadciśnienie tętnicze: Długotrwałe wysokie ciśnienie obciąża serce i może prowadzić do jego przebudowy.
2. Czynniki pozasercowe:
   • Zaburzenia elektrolitowe: Niskie lub wysokie poziomy potasu, sodu, wapnia czy magnezu mogą wpływać na przewodnictwo elektryczne serca.
   • Choroby tarczycy: Nadczynność lub niedoczynność tarczycy znacząco wpływa na metabolizm i pracę serca.
   • Cukrzyca: Może prowadzić do uszkodzenia naczyń i nerwów, w tym tych odpowiedzialnych za pracę serca.
   • Bezdech senny: Powtarzające się przerwy w oddychaniu podczas snu obciążają serce.
   • Stres i emocje: Silny stres, lęk czy panika mogą wywoływać przejściowe arytmie.
3. Styl życia i używki:
   • Nadmierne spożycie kofeiny: Kawa, napoje energetyczne mogą przyspieszać akcję serca.
   • Alkohol: U niektórych osób alkohol, nawet w umiarkowanych ilościach, może wywoływać arytmie, np. tzw. "zespół serca wakacyjnego".
   • Palenie tytoniu: Nikotyna i inne substancje chemiczne uszkadzają naczynia krwionośne i zwiększają ryzyko chorób serca.
   • Niektóre leki: Pewne medykamenty, np. na przeziębienie czy astmę, mogą mieć działanie arytmogenne.

Kiedy szukać pomocy medycznej?

Jeśli doświadczasz któregokolwiek z wymienionych objawów, zwłaszcza jeśli są one nasilone, częste lub towarzyszy im ból w klatce piersiowej, duszność czy omdlenie, niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem. Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie są kluczowe dla zapobiegania poważnym powikłaniom, takim jak udar mózgu czy niewydolność serca.

Pamiętaj, że twoje serce to niezwykły organ. Dbanie o nie poprzez zdrowy styl życia i regularne kontrole to najlepsza inwestycja w długie i pełne energii życie.