Asertywność, jak być asertywnym w pracy?

Chcesz czuć się pewniej w pracy, efektywniej komunikować swoje potrzeby i budować zdrowe relacje z kolegami i przełożonymi? Asertywność w środowisku zawodowym to klucz do sukcesu i spokoju ducha. To umiejętność, która pozwala ci wyrażać swoje opinie, bronić swoich praw i ustalać granice, jednocześnie szanując innych. W tym artykule odkryjemy, jak stać się prawdziwie asertywnym profesjonalistą.

Czym jest asertywność?

Zacznijmy od podstaw. Asertywność to nie agresja ani uległość – to złoty środek w komunikacji. To zdolność do wyrażania własnych myśli, uczuć i przekonań w sposób otwarty, uczciwy i bezpośredni, z poszanowaniem praw i uczuć innych osób. W praktyce oznacza to, że potrafisz powiedzieć "nie", gdy jest to konieczne, wyrazić swoją opinię, nawet jeśli jest inna niż zdanie większości, oraz bronić swoich praw, nie naruszając przy tym godności innych.

Ciekawostka: Badania psychologiczne wskazują, że osoby asertywne rzadziej doświadczają wypalenia zawodowego, ponieważ lepiej radzą sobie ze stresem i presją, skuteczniej zarządzając swoim czasem i energią.

Dlaczego asertywność jest kluczowa w pracy?

W środowisku zawodowym asertywność przekłada się na szereg korzyści. Przede wszystkim, usprawnia komunikację. Dzięki niej jesteś w stanie jasno przedstawić swoje oczekiwania, co minimalizuje ryzyko nieporozumień. Ponadto, buduje szacunek – zarówno do siebie, jak i ze strony współpracowników i przełożonych.

• Lepsza komunikacja: Jasne wyrażanie myśli i potrzeb zapobiega frustracji i błędom.
• Redukcja stresu: Umiejętność odmawiania i stawiania granic chroni przed nadmiernym obciążeniem.
• Podejmowanie decyzji: Asertywne osoby skuteczniej bronią swoich pomysłów i argumentów.
• Rozwój kariery: Bycie asertywnym pomaga w negocjacjach, prezentowaniu projektów i awansach.
• Zdrowe granice: Ochrona własnego czasu i energii przed nadmiernymi wymaganiami.

Wyobraź sobie sytuację, w której kolega prosi cię o pomoc w projekcie, mimo że sam masz napięty termin. Osoba nieasertywna zgodziłaby się, ryzykując własny deadline. Osoba asertywna natomiast, mogłaby powiedzieć: "Rozumiem, że potrzebujesz pomocy, ale niestety mam teraz bardzo pilne zadanie do ukończenia. Może po moim projekcie będę mógł/mogła ci pomóc, albo może spróbujmy poszukać innego rozwiązania?". To przykład, jak asertywność pozwala chronić swoje zasoby, nie niszcząc relacji.

Kluczowe filary asertywności w miejscu pracy

Rozwój asertywności to proces, który opiera się na kilku fundamentalnych zasadach:

Świadomość siebie i pewność siebie

Zrozumienie własnych wartości, mocnych stron i ograniczeń to podstawa. Zanim zaczniesz bronić swoich praw, musisz wiedzieć, jakie one są. Pewność siebie nie oznacza arogancji, lecz wiarę w swoje kompetencje i prawo do bycia traktowanym z szacunkiem.

Jasna komunikacja

Używaj tzw. "komunikatów JA". Zamiast mówić "Zawsze mi przerywasz!", powiedz "Czuję się niesłuchany/a, kiedy mi przerywasz". To pozwala wyrazić swoje uczucia bez oskarżania, co jest kluczowe dla konstruktywnego dialogu. Bądź bezpośredni i konkretny.

Ustalanie granic

Umiejętność mówienia "nie" jest nieoceniona. Nie musisz usprawiedliwiać każdej odmowy. Czasem wystarczy proste, ale stanowcze "nie, dziękuję" lub "nie jestem w stanie tego zrobić w tej chwili". To chroni twój czas i energię, zapobiegając przepracowaniu.

Radzenie sobie z krytyką i konfliktem

Asertywność pozwala na przyjmowanie krytyki z otwartym umysłem (jeśli jest konstruktywna) oraz na wyrażanie własnych zastrzeżeń w sposób, który prowadzi do rozwiązania problemu, a nie eskalacji konfliktu. Skup się na faktach, a nie na emocjach.

Praktyczne kroki do rozwijania asertywności w pracy

1. Zacznij od małych kroków: Nie musisz od razu stawiać czoła największym wyzwaniom. Zacznij od drobnych sytuacji, np. wyraź swoją preferencję co do miejsca spotkania czy wyboru obiadu.
2. Ćwicz komunikaty "JA": Świadomie formułuj zdania, które zaczynają się od "Ja czuję...", "Ja potrzebuję...", "Ja myślę...". To buduje twoją pozycję i pozwala wyrazić siebie bez agresji.
3. Naucz się mówić "nie" grzecznie, ale stanowczo: "Dziękuję za propozycję, ale w tym momencie nie jestem w stanie podjąć się dodatkowego zadania" to przykład grzecznej, ale jasnej odmowy.
4. Praktykuj aktywne słuchanie: Zanim zareagujesz, upewnij się, że dobrze zrozumiałeś intencje drugiej osoby. To pokazuje szacunek i buduje zaufanie.
5. Zadbaj o mowę ciała: Utrzymuj kontakt wzrokowy, stój lub siedź prosto, gestykuluj spokojnie. Twoja postawa komunikuje twoją pewność siebie.
6. Przygotuj się do trudnych rozmów: Zapisz sobie kluczowe punkty, które chcesz poruszyć. To pomoże ci zachować spokój i skupienie.

Pamiętaj, że asertywność to umiejętność, którą można rozwijać poprzez regularne ćwiczenia. Nie zniechęcaj się początkowymi trudnościami.

Mity na temat asertywności

Istnieje wiele nieporozumień dotyczących asertywności, które mogą utrudniać jej rozwój:

• Asertywność to agresja: To najczęstszy mit. Agresja to naruszanie praw innych, asertywność to obrona własnych praw z poszanowaniem cudzych.
• Asertywne osoby są samolubne: Wręcz przeciwnie. Asertywność pozwala dbać o własne potrzeby, co przekłada się na lepsze samopoczucie i większą gotowość do wspierania innych, ale na własnych warunkach.
• Będziesz niepopularny/a: Choć początkowo niektórzy mogą być zaskoczeni twoją zmianą, z czasem zyskasz większy szacunek i zaufanie, ponieważ ludzie będą wiedzieć, czego mogą się po tobie spodziewać.

Rozwijanie asertywności w pracy to inwestycja w twoją karierę i dobrostan psychiczny. To narzędzie, które pozwala ci budować zdrowe relacje, efektywnie zarządzać swoim czasem i energią, a także z pewnością siebie dążyć do swoich celów. Pamiętaj, że bycie asertywnym to nie tylko prawo, ale i odpowiedzialność – za siebie i za jakość swoich interakcji z innymi. Zacznij już dziś, a szybko zauważysz pozytywne zmiany w swoim życiu zawodowym i osobistym.