Co powinno niepokoić w wynikach krwi?

Regularne badania krwi to jeden z filarów dbania o zdrowie. Dają nam wgląd w to, co dzieje się wewnątrz organizmu, często zanim pojawią się pierwsze niepokojące objawy. Choć interpretacja wyników to zadanie dla lekarza, warto wiedzieć, które parametry mają kluczowe znaczenie i jakie odchylenia od normy powinny skłonić nas do szybszej konsultacji. Poniżej omawiamy najważniejsze wskaźniki, na które warto zwrócić uwagę.

Morfologia krwi – Co mówią czerwone krwinki?

Morfologia to podstawowe badanie, które dostarcza informacji o trzech głównych typach komórek krwi. Najliczniejsze z nich, czerwone krwinki (RBC), odpowiadają za transport tlenu. Kluczowe wskaźniki z nimi związane to:

• Hemoglobina (HGB): To białko zawarte w erytrocytach, które wiąże tlen. Jej zbyt niski poziom jest głównym wskaźnikiem anemii (niedokrwistości). Objawami mogą być zmęczenie, bladość skóry, osłabienie i zawroty głowy.
• Hematokryt (HCT): Określa stosunek objętości czerwonych krwinek do objętości całej krwi. Podobnie jak hemoglobina, jego spadek może świadczyć o anemii, a wzrost – o odwodnieniu organizmu lub nadprodukcji erytrocytów.

Zarówno zbyt niskie, jak i zbyt wysokie wartości tych parametrów wymagają dalszej diagnostyki, aby znaleźć ich przyczynę – od niedoborów żelaza czy witamin, po poważniejsze schorzenia.

Strażnicy odporności – Białe krwinki pod lupą

Białe krwinki, czyli leukocyty (WBC), to fundament naszego układu odpornościowego. Ich zadaniem jest walka z infekcjami, wirusami i bakteriami. Zmiany w ich liczbie mogą sygnalizować, że w organizmie toczy się proces zapalny.

• Podwyższony poziom leukocytów (leukocytoza) najczęściej wskazuje na aktywną infekcję bakteryjną, stan zapalny, ale może też być efektem silnego stresu czy intensywnego wysiłku fizycznego.
• Obniżony poziom leukocytów (leukopenia) bywa sygnałem osłabienia odporności, np. w przebiegu infekcji wirusowych (jak grypa) lub jako skutek uboczny przyjmowania niektórych leków.

Warto też zwrócić uwagę na tzw. „rozmaz”, czyli procentowy udział poszczególnych typów białych krwinek. Na przykład wzrost liczby neutrofili często towarzyszy infekcjom bakteryjnym, a limfocytów – wirusowym.

Krzepnięcie krwi – Rola płytek krwi (trombocytów)

Płytki krwi (PLT), inaczej trombocyty, są niezbędne w procesie krzepnięcia. Kiedy dojdzie do uszkodzenia naczynia krwionośnego, tworzą „korek”, który hamuje krwawienie. Nieprawidłowa liczba płytek może prowadzić do poważnych problemów.

• Małopłytkowość (niski poziom PLT): Zwiększa ryzyko krwawień. Jej objawami mogą być łatwe powstawanie siniaków, krwawienia z nosa czy dziąseł.
• Nadpłytkowość (wysoki poziom PLT): Sprzyja powstawaniu zakrzepów, które mogą być groźne dla życia, prowadząc np. do udaru mózgu czy zawału serca.

Co jeszcze warto sprawdzić?

Poza morfologią, w badaniach krwi analizuje się szereg innych, równie ważnych wskaźników biochemicznych.

Poziom glukozy – Okno na cukrzycę

Badanie poziomu cukru (glukozy) na czczo to podstawowy test w kierunku cukrzycy. Norma dla osoby zdrowej wynosi poniżej 100 mg/dl. Wynik w przedziale 100-125 mg/dl może świadczyć o stanie przedcukrzycowym, a powyżej 126 mg/dl w co najmniej dwóch pomiarach – o cukrzycy.

Próby wątrobowe (ALT, AST) – Zdrowie twojej wątroby

Enzymy takie jak ALT (aminotransferaza alaninowa) i AST (aminotransferaza asparaginianowa) to markery kondycji wątroby. Ich podwyższone stężenie może wskazywać na uszkodzenie tego narządu, spowodowane np. przez leki, alkohol, wirusowe zapalenie wątroby czy stłuszczenie.

TSH – Tarczyca w pigułce

Hormon tyreotropowy (TSH) to najważniejszy wskaźnik pracy tarczycy. Podwyższone TSH sugeruje niedoczynność tarczycy, która objawia się m.in. zmęczeniem, przybieraniem na wadze i uczuciem zimna. Z kolei obniżone TSH może wskazywać na nadczynność tarczycy, której towarzyszy chudnięcie, nerwowość i kołatanie serca.

Ciekawostka

Czy wiesz, że ludzkie ciało produkuje około 2 milionów czerwonych krwinek… na sekundę? Każda z nich żyje około 120 dni, nieustannie krążąc po organizmie i dostarczając tlen do każdej komórki.

Pamiętaj – Wyniki to wskazówka, nie wyrok

Należy podkreślić, że pojedynczy wynik poza normą nie musi oznaczać choroby. Na wartości wskaźników wpływa wiele czynników: wiek, płeć, dieta, styl życia, przyjmowane leki, a nawet pora dnia. Dlatego nigdy nie interpretuj wyników samodzielnie. Każdy niepokojący rezultat powinien być skonsultowany z lekarzem, który oceni go w kontekście Twojego stanu zdrowia i w razie potrzeby zleci dalsze badania.