Co zrobić z nadwrażliwością zębów?

Nadwrażliwość zębów to problem, który dotyka zaskakująco wiele osób, manifestując się ostrym, krótkotrwałym bólem w odpowiedzi na bodźce takie jak zimno, ciepło, słodycz czy nawet wdychanie zimnego powietrza. Choć często bywa bagatelizowana, potrafi znacząco obniżyć komfort życia i radość z jedzenia ulubionych potraw. Zrozumienie przyczyn i poznanie skutecznych metod radzenia sobie z nią to pierwszy krok do odzyskania pełnego komfortu.

Co to właściwie jest nadwrażliwość zębów?

Nadwrażliwość zębów, znana również jako nadwrażliwość zębiny, pojawia się, gdy odsłonięta zostaje zębina – warstwa znajdująca się tuż pod szkliwem i cementem korzeniowym. Zębina jest porowata i zawiera tysiące mikroskopijnych kanalików (kanalików zębinowych), które prowadzą bezpośrednio do miazgi zęba, gdzie znajdują się zakończenia nerwowe. Kiedy szkliwo lub cement korzeniowy ulegają uszkodzeniu lub cofnięciu, te kanaliki stają się otwarte na bodźce zewnętrzne. Na przykład, gdy pijesz zimny napój, płyn w kanalikach szybko się kurczy, co stymuluje nerwy i wywołuje ten charakterystyczny, przeszywający ból.

Ciekawostka: Szacuje się, że nadwrażliwość zębów dotyka co trzecią dorosłą osobę, a u niektórych objawy są tak nasilone, że unikają oni pewnych grup pokarmów.

Najczęstsze przyczyny nadwrażliwości:

Zrozumienie, co wywołuje nadwrażliwość, jest kluczowe do jej skutecznego leczenia i zapobiegania. Oto najpopularniejsze czynniki:

• Utrata szkliwa: Agresywne szczotkowanie zębów, używanie zbyt twardej szczoteczki, spożywanie dużej ilości kwaśnych pokarmów i napojów (np. cytrusów, napojów gazowanych) oraz bruksizm (zgrzytanie zębami) mogą prowadzić do erozji szkliwa.
• Recesja dziąseł: Cofanie się dziąseł odsłania korzenie zębów, które nie są chronione szkliwem, lecz delikatniejszym cementem korzeniowym. Przyczyny to m.in. niewłaściwe szczotkowanie, choroby przyzębia czy genetyka.
• Pęknięcia i ukruszenia zębów: Nawet mikroskopijne pęknięcia mogą odsłonić zębinę i umożliwić bodźcom dotarcie do nerwów.
• Próchnica: Ubytki próchnicowe to bezpośrednia droga do zębiny i miazgi.
• Niewłaściwa higiena: Zbyt mocne szorowanie zębów lub używanie past o wysokim współczynniku ścieralności może uszkodzić szkliwo i dziąsła.
• Zabiegi stomatologiczne: Czasowa nadwrażliwość może pojawić się po wybielaniu zębów, profesjonalnym czyszczeniu (skalingu) czy leczeniu ubytków. Zazwyczaj ustępuje po kilku dniach.

Domowe sposoby i codzienna higiena:

Wiele można zrobić samodzielnie, aby zmniejszyć dyskomfort związany z nadwrażliwością.

Pasta do zębów na nadwrażliwość:

To pierwsza linia obrony. Pasty te zawierają składniki takie jak azotan potasu, który blokuje sygnały bólowe z nerwów, lub chlorek strontu, który zamyka kanaliki zębinowe. Używaj jej regularnie, najlepiej dwa razy dziennie.

Prawidłowa technika szczotkowania:

Zmień swoją szczoteczkę na taką z miękkim włosiem. Szczotkuj zęby delikatnymi, okrężnymi ruchami, unikając silnego szorowania. Pamiętaj, że zbyt intensywne szczotkowanie nie czyści lepiej, a może szkodzić.

Ograniczenie kwaśnych pokarmów i napojów:

Zmniejsz spożycie produktów, które erodują szkliwo. Jeśli już musisz je spożyć, wypłucz usta wodą lub poczekaj około 30 minut przed szczotkowaniem, aby ślina miała szansę zneutralizować kwasy i zremineralizować szkliwo.

Płukanki z fluorem:

Płukanki z fluorem wzmacniają szkliwo i mogą pomóc w zamykaniu kanalików zębinowych.

Kiedy warto odwiedzić stomatologa?

Jeśli domowe metody nie przynoszą ulgi, ból jest silny i uporczywy, lub pojawia się nagle, konieczna jest wizyta u dentysty. Stomatolog może:

• Zdiagnozować dokładną przyczynę nadwrażliwości (np. próchnica, pęknięcie zęba).
• Zastosować profesjonalne preparaty fluorkowe lub żywice, które uszczelniają kanaliki zębinowe.
• Wykonać bonding (nałożenie cienkiej warstwy żywicy kompozytowej) na odsłonięte korzenie.
• W przypadku recesji dziąseł, rozważyć przeszczep dziąsła.
• Zaproponować leczenie bruksizmu (np. szyna relaksacyjna).

Profilaktyka – lepsze niż leczenie:

Najlepszym sposobem na nadwrażliwość jest jej zapobieganie.

• Regularne wizyty kontrolne: Pozwalają wykryć problemy na wczesnym etapie.
• Zbilansowana dieta: Ograniczaj cukry i kwasy.
• Prawidłowa higiena jamy ustnej: Używaj miękkiej szczoteczki i odpowiedniej pasty, szczotkuj delikatnie.
• Ochrona przed bruksizmem: Jeśli zgrzytasz zębami, zapytaj stomatologa o szynę relaksacyjną.

Pamiętaj, że zdrowe zęby to podstawa komfortowego życia. Nie ignoruj sygnałów, jakie wysyła Ci Twój organizm – odpowiednia reakcja pozwoli Ci cieszyć się każdym posiłkiem bez bólu.