Coraz droższe kredyty

Czy Twoja ostatnia rata kredytu hipotecznego nieprzyjemnie Cię zaskoczyła? A może planujesz zakup mieszkania, ale obawiasz się rosnących kosztów finansowania? Nie jesteś sam. Wzrost stóp procentowych to obecnie jeden z najgorętszych tematów gospodarczych, który bezpośrednio uderza w portfele milionów Polaków. Zrozumienie mechanizmów stojących za tym zjawiskiem to pierwszy krok do odzyskania kontroli nad swoimi finansami i podjęcia świadomych decyzji na przyszłość.

Dlaczego kredyty drożeją?

Głównym winowajcą rosnących rat jest cykl podwyżek głównych stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej (RPP), działającą przy Narodowym Banku Polskim. Decyzje te są podstawowym narzędziem do walki z wysoką inflacją. Kiedy inflacja rośnie, czyli pieniądz traci na wartości, bank centralny podnosi stopy procentowe, aby "schłodzić" gospodarkę. Wyższy koszt pieniądza ma zniechęcać do zaciągania nowych zobowiązań i skłaniać do oszczędzania, co w teorii powinno ograniczyć presję na wzrost cen.

Dla większości kredytobiorców w Polsce kluczowe znaczenie ma wskaźnik WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate). Jest to oprocentowanie, po jakim banki pożyczają sobie nawzajem pieniądze. Jego wysokość jest silnie powiązana z decyzjami RPP. Oprocentowanie Twojego kredytu o zmiennej stopie to najczęściej suma stałej marży banku oraz właśnie zmiennego wskaźnika WIBOR. Gdy WIBOR rośnie, Twoja rata automatycznie idzie w górę.

Skutki dla obecnych kredytobiorców

Najbardziej dotkliwym i bezpośrednim skutkiem jest oczywiście wzrost miesięcznej raty kredytu. Dla wielu gospodarstw domowych oznacza to konieczność rezygnacji z innych wydatków lub sięgnięcia po oszczędności. Skala podwyżek bywa ogromna.

Przykład: Załóżmy kredyt hipoteczny na kwotę 400 000 zł zaciągnięty na 30 lat z marżą 2,5%. Przy wskaźniku WIBOR 3M na poziomie 0,21% (sytuacja z połowy 2021 roku), oprocentowanie wynosiło 2,71%, a rata około 1625 zł. Gdy WIBOR 3M wzrósł do poziomu 7%, oprocentowanie skoczyło do 9,5%, a rata do blisko 3360 zł. To ponad dwukrotny wzrost miesięcznego obciążenia!

Co to oznacza dla planujących kredyt?

Osoby, które dopiero myślą o zaciągnięciu zobowiązania, również znajdują się w trudnej sytuacji. Wyższe stopy procentowe oznaczają dwie fundamentalne zmiany:

1. Niższa zdolność kredytowa: Bank, obliczając Twoją zdolność, musi uwzględnić wyższe koszty odsetkowe. Oznacza to, że przy tych samych dochodach możesz pożyczyć znacznie mniej niż jeszcze rok czy dwa lata temu. Wiele osób musi zrewidować swoje plany zakupowe lub całkowicie je odłożyć.
2. Wyższy całkowity koszt kredytu: Nawet jeśli uzyskasz finansowanie, suma odsetek, którą zapłacisz bankowi przez cały okres kredytowania, będzie o dziesiątki, a nawet setki tysięcy złototy wyższa.

Ciekawostka historyczna

Choć obecne poziomy stóp procentowych wydają się wysokie, warto pamiętać, że w latach 90. w Polsce, w okresie walki z hiperinflacją, stopy procentowe sięgały nawet kilkudziesięciu procent. To pokazuje, jak potężnym narzędziem w rękach banku centralnego jest polityka monetarna.

Jak sobie radzić w nowej rzeczywistości?

Mimo trudnej sytuacji, nie jesteś bezbronny. Istnieje kilka strategii, które warto rozważyć, aby złagodzić skutki drogich kredytów.

Jeśli już masz kredyt:

• Nadpłata kredytu: To jedna z najskuteczniejszych metod. Każda dodatkowa złotówka wpłacona na poczet kapitału zmniejsza podstawę, od której naliczane są odsetki. Nawet niewielkie, ale regularne nadpłaty mogą skrócić okres kredytowania i przynieść tysiące złotych oszczędności.
• Rozważ oprocentowanie stałe: Skontaktuj się ze swoim bankiem i zapytaj o możliwość przejścia na kredyt o stałym oprocentowaniu (zwykle na okres 5 lat). Zapewni Ci to przewidywalność i stabilność raty, chroniąc przed dalszymi podwyżkami stóp.
• Ustawowe wakacje kredytowe: Sprawdź, czy kwalifikujesz się do rządowych programów pomocowych, które pozwalają na czasowe zawieszenie spłaty rat. To rozwiązanie doraźne, ale może dać oddech Twojemu budżetowi.

Jeśli planujesz wziąć kredyt:

• Zbuduj większy wkład własny: Im więcej własnych środków zaangażujesz, tym mniejszy kredyt będzie Ci potrzebny. To nie tylko niższa rata, ale często też lepsze warunki i niższa marża od banku.
• Dokładnie przeanalizuj budżet: Przygotuj szczegółowy plan domowych finansów i stwórz "poduszkę bezpieczeństwa". Zastanów się, czy będziesz w stanie udźwignąć ratę, jeśli stopy procentowe wzrosną o kolejne 1-2 punkty procentowe.
• Porównuj oferty ze stałym oprocentowaniem: W obecnych warunkach oferta kredytu ze stałą stopą może być bardziej atrakcyjna i bezpieczniejsza niż tradycyjny kredyt oparty na WIBOR.

Wzrost kosztów kredytów to bez wątpienia wyzwanie. Kluczem do jego przezwyciężenia jest jednak wiedza, świadome planowanie i aktywne zarządzanie swoimi zobowiązaniami. Zamiast biernie przyglądać się rosnącym ratom, warto podjąć konkretne kroki, które zabezpieczą Twoją finansową przyszłość.