Cukrzyca typu 2, objawy i kryteria rozpoznawania

Cukrzyca typu 2 to cichy wróg, który często rozwija się latami, nie dając wyraźnych sygnałów. Zrozumienie jej objawów i kryteriów rozpoznawania jest kluczowe, by w porę zareagować i uniknąć poważnych powikłań. Czy wiesz, że ponad milion Polaków może żyć z niezdiagnozowaną cukrzycą? To schorzenie, choć podstępne, jest możliwe do kontrolowania, a nawet do prewencji, jeśli tylko będziemy świadomi jego natury.

Czym jest cukrzyca typu 2?

Cukrzyca typu 2 to przewlekła choroba metaboliczna, charakteryzująca się wysokim poziomem glukozy we krwi. Jej główną przyczyną jest insulinooporność – stan, w którym komórki organizmu nie reagują prawidłowo na insulinę, hormon odpowiedzialny za transport glukozy do komórek. Z czasem trzustka może również produkować za mało insuliny, co pogłębia problem. To schorzenie często wiąże się ze stylem życia, choć genetyka również odgrywa ważną rolę. W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, w typie 2 organizm nadal produkuje insulinę, ale jej działanie jest upośledzone.

Pierwsze objawy, na co zwrócić uwagę?

Wczesne objawy cukrzycy typu 2 są często subtelne i łatwe do zignorowania. Mogą rozwijać się powoli, sprawiając, że pacjenci przez długi czas nie zdają sobie sprawy z choroby. Pamiętaj, że wczesne rozpoznanie to klucz do skutecznego leczenia!

• Wzmożone pragnienie (polidypsja) i suchość w ustach: Organizm próbuje pozbyć się nadmiaru glukozy, co prowadzi do odwodnienia.
• Częste oddawanie moczu (poliuria): Nerki pracują intensywniej, by usunąć cukier z krwi.
• Uczucie zmęczenia i osłabienia: Komórki nie otrzymują wystarczającej ilości energii z glukozy, co prowadzi do ciągłego uczucia zmęczenia, nawet po odpoczynku.
• Niewyjaśniona utrata masy ciała: Mimo spożywania posiłków, organizm nie przetwarza glukozy efektywnie, co może prowadzić do chudnięcia.
• Zaburzenia widzenia: Wysoki poziom cukru może wpływać na soczewkę oka, prowadząc do niewyraźnego widzenia lub nagłych zmian ostrości wzroku.
• Wolno gojące się rany i infekcje: Wysoki poziom glukozy sprzyja rozwojowi bakterii i osłabia układ odpornościowy, co objawia się trudnościami w gojeniu się nawet drobnych skaleczeń oraz częstszymi infekcjami skórnymi, intymnymi czy dróg moczowych.
• Drętwienie lub mrowienie kończyn (neuropatia): Uszkodzenie nerwów przez wysoki cukier może objawiać się nieprzyjemnym mrowieniem, drętwieniem, a nawet bólem w dłoniach i stopach.

Kryteria rozpoznawania: kluczowe badania

Rozpoznanie cukrzycy typu 2 opiera się na prostych badaniach krwi, które mierzą poziom glukozy. Nie lekceważ regularnych kontroli, szczególnie jeśli należysz do grupy ryzyka! Do czynników ryzyka zaliczamy między innymi: nadwagę lub otyłość, brak aktywności fizycznej, historię cukrzycy w rodzinie, wiek powyżej 45 lat czy nadciśnienie tętnicze.

Poziom glukozy na czczo

Jest to najczęściej wykonywane badanie. Krew pobiera się po co najmniej 8 godzinach od ostatniego posiłku.

• Prawidłowy wynik: poniżej 5,6 mmol/l (100 mg/dl)
• Stan przedcukrzycowy (nieprawidłowa glikemia na czczo): od 5,6 do 6,9 mmol/l (100-125 mg/dl)
• Cukrzyca: 7,0 mmol/l (126 mg/dl) lub więcej. Wynik ten wymaga potwierdzenia w kolejnym badaniu, chyba że występują jednoznaczne objawy cukrzycy.

Doustny test obciążenia glukozą (OGTT)

Test ten polega na zmierzeniu poziomu glukozy we krwi na czczo, a następnie po 2 godzinach od wypicia roztworu 75 g glukozy.

• Prawidłowy wynik: poniżej 7,8 mmol/l (140 mg/dl) po 2 godzinach.
• Stan przedcukrzycowy (nieprawidłowa tolerancja glukozy): od 7,8 do 11,0 mmol/l (140-199 mg/dl) po 2 godzinach.
• Cukrzyca: 11,1 mmol/l (200 mg/dl) lub więcej po 2 godzinach.

Hemoglobina glikowana (HbA1c)

Badanie HbA1c odzwierciedla średni poziom glukozy we krwi z ostatnich 2-3 miesięcy. Jest to niezwykle cenne narzędzie diagnostyczne i monitorujące, które pozwala ocenić długoterminową kontrolę glikemii, niezależnie od krótkotrwałych wahań.

• Prawidłowy wynik: poniżej 5,7% (39 mmol/mol)
• Stan przedcukrzycowy: od 5,7% do 6,4% (39-47 mmol/mol)
• Cukrzyca: 6,5% (48 mmol/mol) lub więcej.

Przypadkowy poziom glukozy

Jeśli poziom glukozy we krwi, zmierzony o dowolnej porze dnia, niezależnie od posiłków, wynosi 11,1 mmol/l (200 mg/dl) lub więcej i towarzyszą mu klasyczne objawy cukrzycy, to również może być podstawą do rozpoznania. Wymaga to jednak zawsze potwierdzenia innym badaniem.

Pamiętaj o prewencji i wczesnej interwencji!

Cukrzyca typu 2 to choroba, której w wielu przypadkach można zapobiec lub opóźnić jej rozwój poprzez zmianę stylu życia. Regularna aktywność fizyczna, zbilansowana dieta bogata w warzywa, owoce i pełnoziarniste produkty oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała to Twoi najlepsi sprzymierzeńcy w walce o zdrowie. Jeśli masz jakiekolwiek obawy lub zaobserwowałeś u siebie niepokojące objawy, nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą znacząco poprawić jakość życia i zapobiec groźnym powikłaniom, takim jak choroby serca, udar, niewydolność nerek czy uszkodzenie wzroku.