Czy czyszczenie DPF ma sens?

Filtr cząstek stałych (DPF) to jeden z kluczowych elementów współczesnych samochodów z silnikiem Diesla, odpowiedzialny za redukcję emisji szkodliwych substancji. Niestety, z czasem DPF może ulec zapchaniu, co prowadzi do spadku mocy, zwiększonego zużycia paliwa, a nawet poważniejszych usterek. Właściciele pojazdów często stają przed dylematem: czy czyścić DPF, czy go wymieniać? Czy czyszczenie DPF ma sens i kiedy warto się na nie zdecydować?

Co to jest DPF i dlaczego jest tak ważny?

DPF, czyli Diesel Particulate Filter, to urządzenie montowane w układzie wydechowym pojazdów z silnikiem Diesla. Jego głównym zadaniem jest zatrzymywanie cząstek sadzy (stałych produktów spalania oleju napędowego), zanim trafią one do atmosfery. Dzięki DPF-owi, spaliny opuszczające rurę wydechową są znacznie czystsze, co przyczynia się do ochrony środowiska i poprawy jakości powietrza. Filtr ten działa na zasadzie fizycznego wyłapywania sadzy w swojej porowatej strukturze. Aby DPF mógł prawidłowo funkcjonować, musi regularnie przechodzić proces regeneracji, czyli wypalania zgromadzonej sadzy w wysokiej temperaturze.

Dlaczego DPF się zapycha?

Zapchanie DPF-u to problem, z którym boryka się wielu kierowców. Istnieje kilka głównych przyczyn tego zjawiska:

• Jazda na krótkich dystansach i w ruchu miejskim: Częste zatrzymywanie się i ruszanie, a także niskie obroty silnika, nie pozwalają na osiągnięcie odpowiedniej temperatury spalin, niezbędnej do samoczynnej regeneracji DPF.
• Uszkodzenia innych podzespołów: Niesprawne wtryskiwacze, uszkodzony zawór EGR (Recyrkulacji Spalin) czy problemy z turbosprężarką mogą prowadzić do nieprawidłowego spalania paliwa i nadmiernej produkcji sadzy, co przyspiesza zapchanie filtra.
• Zły olej silnikowy: Użycie oleju silnikowego o wysokiej zawartości popiołów (nie typu Low SAPS) może prowadzić do powstawania osadów, które trwale zatykają DPF.
• Przerwane procesy regeneracji: Jeśli auto podczas próby regeneracji zostanie wyłączone lub nie osiągnie odpowiednich warunków (np. zbyt niska prędkość), proces zostanie przerwany, a sadza pozostanie w filtrze.

Objawy zapchanego DPF-u

Kiedy DPF zaczyna się zapychać, samochód wysyła wyraźne sygnały:

• Zapalenie się kontrolki DPF na desce rozdzielczej.
• Spadek mocy silnika i przejście w tzw. tryb awaryjny (limp mode).
• Zwiększone zużycie paliwa.
• Nieprzyjemny zapach spalin lub dym z rury wydechowej.
• Wyższy poziom oleju silnikowego (spowodowany rozcieńczeniem paliwem podczas nieudanych prób regeneracji).

Metody czyszczenia DPF-u

Gdy DPF jest zapchany, istnieją różne metody, aby przywrócić mu sprawność. Wybór odpowiedniej zależy od stopnia zanieczyszczenia i stanu filtra.

Wymuszona regeneracja serwisowa

Jest to proces inicjowany przez mechanika za pomocą komputera diagnostycznego. Polega na podniesieniu temperatury spalin i utrzymaniu jej na odpowiednim poziomie, co pozwala na wypalenie sadzy. Ta metoda jest skuteczna w przypadku niewielkich zanieczyszczeń, gdy auto nie było w stanie samodzielnie przeprowadzić regeneracji. Należy pamiętać, że jest to jedynie tymczasowe rozwiązanie, jeśli nie usuniemy pierwotnej przyczyny problemu.

Chemiczne czyszczenie DPF

Polega na wprowadzeniu specjalnych preparatów chemicznych do filtra, które rozpuszczają nagromadzoną sadzę i popiół. Może być wykonywane na zamontowanym filtrze (metoda in-situ) lub po jego demontażu. Po zastosowaniu chemii konieczna jest jazda w celu wypalenia resztek lub wymuszona regeneracja. Skuteczność tej metody jest zmienna i zależy od rodzaju preparatu oraz stopnia zapchania.

Profesjonalne czyszczenie hydrodynamiczne

To obecnie najbardziej skuteczna metoda czyszczenia DPF-u, polegająca na demontażu filtra i poddaniu go procesowi czyszczenia w specjalistycznej maszynie. Filtr jest przepłukiwany pod wysokim ciśnieniem wodą z dodatkiem środków chemicznych, a następnie suszony. Ta metoda pozwala usunąć nie tylko sadzę, ale także nagromadzony popiół, który jest niemożliwy do usunięcia w procesie regeneracji termicznej. Dzięki temu DPF może odzyskać nawet do 98% swojej pierwotnej przepustowości. To rozwiązanie jest znacząco tańsze niż zakup nowego filtra, a jego efektywność jest porównywalna.

Czy czyszczenie DPF ma sens?

Odpowiedź brzmi: tak, czyszczenie DPF ma sens, ale pod pewnymi warunkami. Jest to ekonomiczna i ekologiczna alternatywa dla kosztownej wymiany filtra na nowy. Kiedy warto się na nie zdecydować?

• Gdy DPF jest zapchany, ale nieuszkodzony mechanicznie (nie ma pęknięć, stopionych elementów).
• Gdy zdiagnozowano i usunięto pierwotną przyczynę zapchania (np. naprawiono wtryskiwacze, zawór EGR).
• Gdy chcemy przywrócić pełną sprawność pojazdu bez ponoszenia wysokich kosztów zakupu nowego filtra.

Czyszczenie nie będzie miało sensu, jeśli DPF jest fizycznie uszkodzony, np. stopiony w wyniku przegrzania, lub gdy jego struktura jest trwale zniszczona. W takich przypadkach jedynym rozwiązaniem jest wymiana.

Profilaktyka to podstawa

Aby uniknąć problemów z DPF-em i konieczności jego czyszczenia, warto pamiętać o kilku zasadach:

• Regularna jazda na dłuższych trasach: Pozwala to silnikowi osiągnąć odpowiednią temperaturę do przeprowadzenia automatycznej regeneracji DPF. Przykład: jeśli głównie jeździsz po mieście, raz na jakiś czas wybierz się na dłuższą przejażdżkę autostradą.
• Używanie odpowiedniego oleju silnikowego: Zawsze stosuj olej typu Low SAPS, który jest przeznaczony do samochodów z filtrami cząstek stałych i minimalizuje powstawanie popiołów.
• Terminowe serwisowanie pojazdu: Regularne przeglądy i wymiana zużytych części (np. wtryskiwaczy, świec żarowych, zaworu EGR) zapobiegają nieprawidłowemu spalaniu i nadmiernemu obciążeniu DPF.
• Monitorowanie wskaźników: Zwracaj uwagę na kontrolki na desce rozdzielczej i nie ignoruj sygnałów ostrzegawczych.

Podsumowując, czyszczenie DPF to opłacalna i efektywna metoda przywracania sprawności filtra, pod warunkiem, że jest on w dobrym stanie mechanicznym i usunięto przyczynę jego zapchania. Pamiętaj jednak, że najlepszym rozwiązaniem jest profilaktyka, która pozwoli cieszyć się bezproblemową jazdą przez długi czas.