Czy waga w sklepie musi mieć legalizację?

Stoisz przy stoisku z warzywami, wybierając soczyste pomidory. Sprzedawca kładzie je na wadze, która wyświetla ostateczną cenę. Ale czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, czy możesz w pełni ufać temu pomiarowi? Czy waga w sklepie, na targu czy w punkcie skupu musi posiadać specjalne świadectwo, i co to właściwie oznacza dla Twojego portfela? Odpowiedź jest kluczowa dla każdego świadomego konsumenta i wbrew pozorom, bardzo prosta.

Czym jest legalizacja wagi?

Legalizacja wagi to nic innego jak urzędowe poświadczenie, że dane urządzenie pomiarowe (w tym przypadku waga) spełnia określone prawem wymagania metrologiczne i dokonuje pomiarów z odpowiednią dokładnością. W praktyce oznacza to, że waga została sprawdzona przez uprawniony organ, najczęściej podległy Głównemu Urzędowi Miar, i otrzymała „zielone światło” do użytku w obrocie handlowym. Celem legalizacji jest ochrona zarówno konsumentów, jak i uczciwych przedsiębiorców przed nieprawidłowymi pomiarami, które mogłyby prowadzić do strat finansowych.

Kiedy waga musi być legalizowana?

Odpowiedź jest jednoznaczna: tak, waga używana w handlu musi posiadać ważną legalizację. Obowiązek ten wynika bezpośrednio z Prawa o miarach. Dotyczy to każdej sytuacji, w której wynik ważenia jest podstawą do obliczenia należności. Prawo precyzuje, że legalizacji podlegają przyrządy pomiarowe stosowane w:

• obrocie handlowym – czyli we wszystkich sklepach, supermarketach, na targowiskach, w cukierniach czy punktach skupu,
• ochronie zdrowia i życia (np. wagi w aptekach czy gabinetach lekarskich),
• ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego,
• ochronie środowiska,
• obliczaniu opłat, podatków, ceł, kar, wynagrodzeń, odszkodowań czy innych świadczeń.

Każda transakcja, w której płacisz za towar „na wagę”, musi być realizowana przy użyciu urządzenia z ważną cechą legalizacyjną. Nie ma od tej reguły wyjątków.

Jak rozpoznać wagę z legalizacją?

Rozpoznanie legalizowanej wagi jest prostsze, niż mogłoby się wydawać. Wystarczy wiedzieć, czego szukać. Na obudowie urządzenia powinny znajdować się specjalne oznaczenia, tzw. cechy legalizacyjne. To one są gwarancją, że waga przeszła kontrolę.

Szukaj charakterystycznych znaków

Na każdej legalizowanej wadze znajdziesz specjalne naklejki lub plomby. Najważniejsze z nich to:

1. Cecha legalizacji pierwotnej (UE/WE): Nadawana przez producenta. Zazwyczaj jest to znak „CE”, numer jednostki notyfikowanej oraz czarna litera „M” na zielonym tle wraz z dwiema ostatnimi cyframi roku, w którym została nadana.
2. Cecha legalizacji ponownej: Nadawana podczas okresowych kontroli. Ma formę naklejki z hologramem, na której widnieje symbol urzędu miar oraz miesiąc i rok wykonania legalizacji.

Sprawdź datę ważności

Legalizacja nie jest bezterminowa! To bardzo ważna informacja dla konsumenta. Jej ważność zależy od rodzaju i daty oceny zgodności:

• Wagi nowe, wprowadzone do obrotu, posiadają legalizację ważną przez 2 kolejne lata kalendarzowe, licząc od 1 grudnia roku, w którym dokonano oceny zgodności (roku produkcji).
• Każda kolejna legalizacja (ponowna) jest ważna przez 25 miesięcy od daty jej dokonania.

Ciekawostka: Jeśli nowa waga została wyprodukowana i oznaczona w 2023 roku, jej legalizacja jest ważna do końca 2025 roku. Jeśli natomiast waga przeszła ponowną legalizację w maju 2024 roku, jej świadectwo jest ważne do końca czerwca 2026 roku.

Co grozi za brak legalizacji?

Używanie wagi bez ważnej legalizacji w obrocie handlowym jest naruszeniem prawa. Przedsiębiorcy, który się tego dopuszcza, grożą dotkliwe kary finansowe. Kontrole w tym zakresie przeprowadza Inspekcja Handlowa oraz urzędy miar. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, na właściciela sklepu może zostać nałożona grzywna, a waga zostaje wycofana z użytku do czasu uzyskania nowej legalizacji.

Twoje prawa jako konsumenta

Jako klient masz pełne prawo do uczciwego pomiaru. Jeśli masz wątpliwości co do wagi w sklepie, możesz podjąć kilka kroków:

• Przyjrzyj się wadze: Sprawdź, czy posiada widoczne i nieuszkodzone cechy legalizacyjne z aktualną datą.
• Obserwuj proces ważenia: Upewnij się, że sprzedawca taruje wagę (ustawia ją na zero) przed położeniem Twojego towaru.
• Zareaguj: Jeśli nie widzisz oznaczeń lub podejrzewasz, że waga działa nieprawidłowo, masz prawo zwrócić na to uwagę obsłudze. W przypadku braku reakcji, możesz zgłosić sprawę do lokalnego Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej lub najbliższego Urzędu Miar.

Pamiętaj, że legalizacja wag to nie biurokratyczny wymysł, ale fundamentalne narzędzie chroniące Twoje prawa. Bycie świadomym konsumentem to nie tylko porównywanie cen, ale także zwracanie uwagi na takie detale, jak sprawność i legalność urządzeń pomiarowych. Dzięki temu masz pewność, że płacisz dokładnie za to, co kupujesz.