Czym jest UV?

Słońce – źródło życia, ciepła i dobrego nastroju. Każdego dnia cieszymy się jego promieniami, często nie zdając sobie sprawy, że w jego świetle kryje się coś więcej niż tylko to, co widoczne dla oka. Mowa o promieniowaniu ultrafioletowym, znanym jako UV. To niewidzialna siła, która ma ogromny wpływ na nasze zdrowie, skórę i samopoczucie. Zrozumienie, czym jest i jak działa, to pierwszy krok do świadomego i bezpiecznego korzystania z uroków słonecznych dni.

Czym jest promieniowanie UV?

Promieniowanie ultrafioletowe (UV) to rodzaj promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez słońce, a także przez sztuczne źródła, takie jak lampy w solariach. Jego fale są krótsze niż fale światła widzialnego, dlatego nie jesteśmy w stanie go zobaczyć. Mimo to, jego energia jest na tyle duża, że może wnikać w naszą skórę i wywoływać w niej szereg reakcji – zarówno pożądanych, jak i bardzo szkodliwych. To właśnie ono odpowiada za letnią opaleniznę, ale również za bolesne oparzenia słoneczne.

Rodzaje promieniowania UV

Promieniowanie UV nie jest jednorodne. Dzieli się na trzy główne typy, różniące się długością fali, a co za tym idzie – zdolnością do penetracji i wpływem na organizm. Zrozumienie tej różnicy jest kluczowe dla skutecznej ochrony.

Promieniowanie UVA

Stanowi około 95% całego promieniowania UV docierającego do Ziemi. Jego fale są najdłuższe, co pozwala im przenikać przez chmury, a nawet szyby okienne. Docierają one do głębokich warstw skóry właściwej, gdzie uszkadzają włókna kolagenu i elastyny. To właśnie UVA jest głównym winowajcą fotostarzenia się skóry, czyli powstawania zmarszczek, utraty jędrności i przebarwień. Co ważne, jego natężenie jest stałe przez cały dzień i cały rok, niezależnie od pogody.

Promieniowanie UVB

Ma krótszą falę i w dużej mierze jest pochłaniane przez warstwę ozonową. Ta część, która dociera do nas, oddziałuje głównie na naskórek. To promieniowanie UVB odpowiada za powstawanie opalenizny, ale także za oparzenia słoneczne i rumień. Jest ono również główną przyczyną rozwoju większości nowotworów skóry. Jednocześnie ma też swoją dobrą stronę – to właśnie pod jego wpływem w skórze syntetyzowana jest niezbędna dla zdrowia witamina D. Jego natężenie jest największe w godzinach południowych, latem.

Promieniowanie UVC

To najkrótszy i najbardziej energetyczny, a tym samym najgroźniejszy typ promieniowania UV. Na szczęście jest ono w całości pochłaniane przez atmosferę ziemską i nie dociera do jej powierzchni. Sztucznie wytwarzane lampy UVC są wykorzystywane ze względu na swoje silne właściwości biobójcze, na przykład do sterylizacji narzędzi, wody czy powietrza.

Indeks UV – twój codzienny przewodnik

Aby ułatwić ocenę zagrożenia, wprowadzono międzynarodową skalę zwaną Indeksem UV. Określa ona prognozowaną siłę promieniowania w danym miejscu i czasie. Im wyższa wartość (w skali od 1 do 11+), tym większe ryzyko i krótszy czas potrzebny do wystąpienia oparzenia słonecznego. Sprawdzanie Indeksu UV w prognozach pogody to prosty nawyk, który pozwala świadomie zaplanować aktywności na zewnątrz i dobrać odpowiednie środki ochrony.

Jak mądrze chronić się przed słońcem?

Ochrona przed negatywnymi skutkami promieniowania UV nie oznacza unikania słońca za wszelką cenę. Kluczem jest umiar i stosowanie się do kilku prostych zasad, które pozwolą cieszyć się jego blaskiem w bezpieczny sposób.

1. Stosuj kremy z filtrem: Wybieraj produkty o szerokim spektrum działania (chroniące przed UVA i UVB) z odpowiednio wysokim faktorem SPF (minimum 30). Aplikuj je obficie na 20 minut przed wyjściem i powtarzaj co 2 godziny.
2. Noś odpowiednią odzież: Jasne, przewiewne ubrania z długimi rękawami, kapelusze z szerokim rondem lub czapki z daszkiem to Twoi sprzymierzeńcy.
3. Chroń oczy: Inwestuj w okulary przeciwsłoneczne z certyfikowanym filtrem UV400, które w 100% blokują promieniowanie UVA i UVB.
4. Szukaj cienia: Szczególnie w godzinach największego nasłonecznienia, czyli między 10:00 a 16:00, staraj się przebywać w cieniu.

Ciekawostka: Pamiętaj, że ochrona przeciwsłoneczna jest ważna nie tylko na plaży! Śnieg potrafi odbić nawet 80% promieni UV, co sprawia, że podczas zimowych sportów jesteśmy narażeni na ich działanie niemal tak samo, jak w środku lata. Podobnie woda i piasek intensyfikują ekspozycję na słońce. Dlatego ochrona jest ważna przez cały rok, niezależnie od miejsca.