E/papierosy, nowa moda wśród internautów

Elegancki design, kłęby aromatycznej pary i tysiące zdjęć w mediach społecznościowych – e-papierosy szturmem zdobyły internet, stając się symbolem nowoczesności i rzekomo „zdrowszej” alternatywy dla tradycyjnego palenia. Kreowany w sieci wizerunek czyni z nich atrakcyjny gadżet, zwłaszcza dla młodych ludzi, którzy często nie zdają sobie sprawy, co tak naprawdę kryje się za kolorową mgiełką. Czas przyjrzeć się temu zjawisku bliżej i oddzielić marketingowe mity od naukowych faktów.

Co to jest e-papieros?

E-papieros, nazywany również waporyzatorem, to urządzenie elektroniczne zasilane baterią, które podgrzewa specjalny płyn (tzw. liquid) do temperatury, w której zamienia się on w aerozol. To właśnie tę „parę” wdycha użytkownik. W przeciwieństwie do tradycyjnych papierosów, nie zachodzi tu proces spalania tytoniu, co eliminuje obecność substancji smolistych i tlenku węgla – dwóch najgroźniejszych składników dymu papierosowego. Jednak to, co często jest postrzegane jako nieszkodliwa para wodna, w rzeczywistości jest mieszaniną różnych substancji chemicznych.

Skład liquidu – nie tylko aromat

Podstawowe składniki płynów do e-papierosów to zazwyczaj:

• Glikol propylenowy i gliceryna roślinna: Stanowią bazę płynu i odpowiadają za gęstość oraz widoczność „chmury”.
• Aromaty: Nadają parze określony smak – od owocowych, przez deserowe, po imitujące smak tytoniu. To właśnie one są kluczowym elementem przyciągającym nowych użytkowników.
• Nikotyna: W większości liquidów znajduje się nikotyna, czyli silnie uzależniająca substancja psychoaktywna. Jej stężenie może być bardzo zróżnicowane.

Fenomen popularności w sieci

Gdyby nie internet, e-papierosy prawdopodobnie nie zdobyłyby tak ogromnej popularności. Media społecznościowe stały się dla nich naturalnym środowiskiem marketingowym. Influencerzy prezentujący widowiskowe triki z parą (tzw. vape tricks), estetyczne zdjęcia kolorowych urządzeń traktowanych jak modny dodatek i recenzje tysięcy smaków liquidów budują pozytywny i beztroski wizerunek wapowania. To marketing wirusowy w czystej postaci, który skutecznie omija tradycyjne zakazy reklamy wyrobów nikotynowych i trafia prosto do młodych odbiorców.

Iluzja bezpieczeństwa – co mówią badania?

Największym mitem narosłym wokół e-papierosów jest przekonanie o ich całkowitym bezpieczeństwie. Chociaż eksperci zgadzają się, że są one prawdopodobnie mniej szkodliwe niż tradycyjne papierosy, określenie „mniej szkodliwy” nie oznacza „nieszkodliwy”. Badania nad długofalowymi skutkami wapowania wciąż trwają, ale już teraz wiemy o kilku poważnych zagrożeniach.

Ukryte zagrożenia w parze

Aerozol z e-papierosa to nie tylko para i aromat. W jego składzie można znaleźć substancje, których wdychanie z pewnością nie jest obojętne dla zdrowia:

1. Nikotyna: To silny narkotyk, który prowadzi do szybkiego uzależnienia fizycznego i psychicznego. Jest szczególnie niebezpieczna dla rozwijającego się mózgu nastolatków, mogąc negatywnie wpływać na koncentrację, procesy uczenia się i kontrolę impulsów.
2. Substancje drażniące i rakotwórcze: Podgrzewanie glikolu i gliceryny może prowadzić do powstawania szkodliwych związków, takich jak formaldehyd czy akroleina, które działają drażniąco na układ oddechowy. W aerozolu wykryto również śladowe ilości metali ciężkich pochodzących z grzałki urządzenia.
3. Aromaty: Ciekawostką jest fakt, że wiele substancji aromatyzujących posiada certyfikat bezpieczeństwa, ale… do spożycia, a nie do wdychania. Doskonałym przykładem jest diacetyl, nadający smak maślany, który w przemyśle spożywczym jest bezpieczny, ale jego wdychanie może prowadzić do rzadkiej i poważnej choroby płuc zwanej „płucem popcornowym”.

Warto również wspomnieć o zjawisku znanym jako EVALI (e-cigarette or vaping product use-associated lung injury) – ostrym uszkodzeniu płuc związanym z wapowaniem, które w 2019 roku doprowadziło do fali hospitalizacji w USA. Choć problem dotyczył głównie nielegalnych liquidów z octanem witaminy E, pokazał, jak groźne mogą być nieprzebadane dodatki.

Świadomy wybór to podstawa

E-papierosy to zjawisko złożone, które wymyka się prostym ocenom. Z jednej strony mogą stanowić narzędzie redukcji szkód dla nałogowych palaczy, którzy nie potrafią rzucić nałogu w inny sposób. Z drugiej jednak strony, ich atrakcyjny, medialny wizerunek tworzy niebezpieczną bramę do nałogu dla osób, które nigdy wcześniej nie miały kontaktu z nikotyną. Zanim sięgniesz po e-papierosa, zachęcony trendem z internetu, zastanów się, czy chwilowa moda jest warta ryzykowania zdrowiem i wpadnięcia w uzależnienie. Pamiętaj, że najzdrowszym wyborem jest oddychanie czystym powietrzem – bez dymu i bez pary.