Erotomania męska i kobieca

Erotomania, znana również jako urojenie erotomaniczne lub zespół de Clérambaulta, to złożone i często niezrozumiane zaburzenie psychiczne. Wbrew potocznym skojarzeniom, nie jest to po prostu stan silnego zakochania czy obsesyjnej miłości. To specyficzny rodzaj zaburzenia urojeniowego, w którym osoba dotknięta tym stanem jest głęboko i niezachwianie przekonana, że inna osoba – zazwyczaj o wyższym statusie społecznym, sławna lub niedostępna – jest w niej potajemnie zakochana. Zrozumienie tego zjawiska jest kluczowe, ponieważ jego konsekwencje mogą dotykać nie tylko sfery psychicznej, ale również wkraczać na grunt prawny.

Erotomania – objawy i mechanizm działania

Podstawowym objawem erotomanii jest irracjonalne i niepodatne na argumenty przekonanie o byciu obiektem czyjegoś uczucia. Osoba z tym zaburzeniem interpretuje neutralne, a nawet negatywne sygnały jako tajne dowody miłości. Przypadkowy uśmiech, gest czy publiczna wypowiedź obiektu urojeń są odczytywane jako ukryte wiadomości. To z kolei napędza próby nawiązania kontaktu: wysyłanie listów, prezentów, wiadomości w mediach społecznościowych, a w skrajnych przypadkach – uporczywe nękanie. Co istotne, odmowa lub brak reakcji ze strony drugiej osoby są często tłumaczone jako próba ukrycia "zakazanego" uczucia przed światem, co tylko wzmacnia urojenie.

Różnice między płciami – fakt czy stereotyp?

Choć w kulturze popularnej erotomania bywa częściej przypisywana kobietom, badania kliniczne wskazują, że zaburzenie to dotyka obu płci. Istnieją jednak pewne różnice w jego manifestacji. U mężczyzn obiektem urojeń częściej stają się przypadkowe lub poznane przelotnie kobiety, a zachowania mogą szybciej eskalować w kierunku konfrontacyjnym. U kobiet z kolei obiektem uczuć bywa często osoba o wyższym statusie, np. lekarz, terapeuta czy przełożony. Niezależnie od płci, mechanizm jest ten sam – to zaburzenie myślenia, które wymaga specjalistycznego podejścia, a nie oceny moralnej.

Gdy uczucie staje się zagrożeniem – perspektywa prawna

Działania podejmowane przez osobę w stanie erotomanii często wykraczają poza granice akceptowalnych społecznie zachowań i mogą przybrać formę stalkingu. W polskim prawie uporczywe nękanie jest przestępstwem zdefiniowanym w art. 190a Kodeksu karnego. Obejmuje ono takie działania jak nieustanne telefonowanie, wysyłanie wiadomości, nachodzenie w miejscu zamieszkania lub pracy, co wzbudza u ofiary uzasadnione poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność. Ofiara takich działań ma pełne prawo do ochrony prawnej, a sprawcy grożą poważne konsekwencje, włącznie z karą pozbawienia wolności.

Jak szukać pomocy i chronić swoje granice?

Erotomania jest zaburzeniem psychicznym, które wymaga leczenia. Kluczowa jest tu interwencja psychiatryczna, często połączona z psychoterapią. Terapia poznawczo-behawioralna może pomóc w identyfikacji i modyfikacji błędnych przekonań, a farmakoterapia – w opanowaniu objawów urojeniowych. Największym wyzwaniem jest jednak brak wglądu i świadomości choroby u osoby dotkniętej erotomanią, co utrudnia dobrowolne podjęcie leczenia.

Co robić, będąc obiektem niechcianej uwagi?

Jeśli podejrzewasz, że stałeś się obiektem urojeń erotomanicznych, kluczowe jest podjęcie konkretnych kroków w celu ochrony swojego bezpieczeństwa i granic. Pamiętaj o kilku zasadach:

• Ustal jasne granice: Jednoznacznie i stanowczo (ale bez agresji) poinformuj daną osobę, że nie jesteś zainteresowany kontaktem. Zrób to raz i nie wdawaj się w dalsze dyskusje.
• Dokumentuj wszystko: Zapisuj daty, godziny i treść każdej próby kontaktu – wiadomości, e-maile, połączenia. Zachowuj dowody, które mogą być niezbędne w postępowaniu prawnym.
• Nie ignoruj zagrożenia: Jeśli czujesz, że Twoje bezpieczeństwo jest zagrożone, nie wahaj się zgłosić sprawy na policję. Stalking to przestępstwo.
• Zadbaj o siebie: Bycie ofiarą nękania jest niezwykle obciążające psychicznie. Rozważ skorzystanie ze wsparcia psychologa lub terapeuty, aby poradzić sobie ze stresem i lękiem.

Erotomania to poważny problem, który rzuca cień zarówno na życie osoby z zaburzeniem, jak i jej niedoszłego obiektu uczuć. Zrozumienie jego natury, świadomość konsekwencji prawnych oraz wiedza o dostępnych formach pomocy to pierwszy krok do poradzenia sobie z tą trudną sytuacją.