Gastroskopia, przebieg zabiegu

Gastroskopia – słowo, które u wielu pacjentów wywołuje niepokój i natychmiastowe skojarzenie z dyskomfortem. Czy jednak słusznie? To jedno z najważniejszych badań diagnostycznych w gastroenterologii, które pozwala zajrzeć w głąb naszego układu pokarmowego i często jest kluczem do postawienia trafnej diagnozy. Zamiast polegać na mitach, warto zrozumieć, jak naprawdę wygląda ten zabieg, jak się do niego przygotować i dlaczego jest tak cenny dla naszego zdrowia. Zapraszamy do lektury, która rozwieje Twoje wątpliwości!

Co to jest gastroskopia?

Gastroskopia, a właściwie panendoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego, to badanie endoskopowe, które pozwala lekarzowi na dokładne obejrzenie wnętrza przełyku, żołądka oraz dwunastnicy. Wykorzystuje się do tego celu specjalistyczny, elastyczny aparat zwany endoskopem. Jest to cienka, giętka rurka zakończona miniaturową kamerą o wysokiej rozdzielczości oraz źródłem światła. Obraz z kamery jest na bieżąco przesyłany na monitor, dzięki czemu specjalista może w czasie rzeczywistym ocenić stan błony śluzowej, zidentyfikować ewentualne zmiany, takie jak wrzody, nadżerki, polipy, stany zapalne czy nowotwory.

Kiedy wykonuje się to badanie?

Lekarz może zlecić gastroskopię w przypadku występowania wielu niepokojących objawów, takich jak:

• Przewlekła zgaga i problemy z refluksem.
• Bóle w nadbrzuszu.
• Nudności i wymioty o nieznanej przyczynie.
• Problemy z przełykaniem (dysfagia).
• Niewyjaśniona utrata masy ciała.
• Podejrzenie krwawienia z przewodu pokarmowego (np. smoliste stolce).
• Diagnostyka choroby wrzodowej lub celiakii.

Jak przygotować się do badania?

Prawidłowe przygotowanie jest kluczowe dla powodzenia i komfortu podczas badania. Najważniejszą zasadą jest bycie na czczo. Oznacza to, że nie należy jeść ani pić przez co najmniej 6-8 godzin przed zaplanowanym zabiegiem. Pusty żołądek zapewnia lekarzowi pełną widoczność i minimalizuje ryzyko zachłyśnięcia się treścią pokarmową. W dniu poprzedzającym badanie zaleca się lekkostrawną dietę. Pacjenci przyjmujący na stałe leki, zwłaszcza te wpływające na krzepliwość krwi, powinni skonsultować się ze swoim lekarzem w celu ustalenia, czy należy je odstawić przed badaniem.

Przebieg zabiegu krok po kroku

Cała procedura, choć może wydawać się skomplikowana, trwa zazwyczaj zaledwie od 5 do 15 minut. Oto, jak przebiega typowa gastroskopia:

1. Znieczulenie: Przed wprowadzeniem endoskopu gardło pacjenta jest znieczulane specjalnym aerozolem. Ma to na celu zminimalizowanie odruchu wymiotnego i dyskomfortu.
2. Ułożenie: Pacjent kładzie się na lewym boku, co ułatwia wprowadzenie aparatu i zapobiega zachłyśnięciu. Między zęby wkładany jest plastikowy ustnik, który chroni zęby i endoskop.
3. Wprowadzenie endoskopu: Lekarz delikatnie wprowadza końcówkę endoskopu przez usta do przełyku, a następnie do żołądka i dwunastnicy. W tym momencie kluczowe jest spokojne, miarowe oddychanie i współpraca z personelem medycznym.
4. Ocena i diagnostyka: Podczas badania lekarz wdmuchuje niewielką ilość powietrza, aby rozszerzyć ściany przewodu pokarmowego i uzyskać lepszy obraz. W razie potrzeby może pobrać niewielkie wycinki błony śluzowej (biopsja) do dalszej analizy histopatologicznej lub na test w kierunku bakterii Helicobacter pylori. Co ważne, pobieranie wycinków jest całkowicie bezbolesne!

Ciekawostka: Czy gastroskopia może być terapeutyczna?

Tak! Współczesne endoskopy to nie tylko narzędzia diagnostyczne. Za ich pomocą można wykonywać również drobne zabiegi lecznicze. Lekarz może na przykład usunąć polipy, zatamować niewielkie krwawienie czy poszerzyć zwężenia w przełyku. To wszystko bez konieczności otwierania jamy brzusznej, co jest ogromnym postępem w medycynie.

Co po badaniu?

Bezpośrednio po gastroskopii pacjent może odczuwać lekkie podrażnienie gardła oraz wzdęcie spowodowane wprowadzonym powietrzem – objawy te szybko mijają. Z powodu znieczulenia gardła, pierwszy posiłek i napój można spożyć dopiero po około 1-2 godzinach, gdy wróci pełne czucie. Jeśli badanie było wykonywane w sedacji (tzw. "płytkim uśpieniu"), pacjent musi pozostać pod obserwacją przez pewien czas i nie może w tym dniu prowadzić pojazdów mechanicznych. Warto zapewnić sobie towarzystwo osoby, która pomoże w bezpiecznym powrocie do domu.

Podsumowanie: Nie taki diabeł straszny

Gastroskopia to niezwykle cenne narzędzie, które pozwala na wczesne wykrycie wielu poważnych schorzeń i wdrożenie skutecznego leczenia. Choć badanie może wiązać się z pewnym dyskomfortem, jest krótkie, bezpieczne i wykonywane przez doświadczony personel. Strach przed nim jest często większy niż rzeczywiste doznania. Pamiętaj, że dbanie o zdrowie to także podejmowanie świadomych decyzji o poddaniu się niezbędnej diagnostyce. To inwestycja, która może uratować Twoje zdrowie, a nawet życie.