Ile CO2 w akwarium z rybami?

Dwutlenek węgla (CO2) w akwarium roślinnym to temat, który budzi wiele pytań, zwłaszcza wśród początkujących akwarystów. Często postrzegany jako skomplikowany dodatek, w rzeczywistości jest jednym z kluczowych elementów do stworzenia bujnego, podwodnego ogrodu. Kluczem do sukcesu jest jednak znalezienie złotego środka – stężenia, które pobudzi rośliny do wzrostu, nie szkodząc jednocześnie rybom i innym mieszkańcom zbiornika. Zrozumienie tej równowagi to podstawa zdrowego i pięknego akwarium.

Dlaczego CO2 jest tak ważne dla roślin?

Rośliny, podobnie jak ich lądowe odpowiedniki, do życia potrzebują procesu fotosyntezy. W uproszczeniu, jest to proces, w którym przy użyciu światła, wody i dwutlenku węgla tworzą dla siebie energię, a jako produkt uboczny uwalniają tlen. W akwarium bez dodatkowego dozowania CO2 jego stężenie jest bardzo niskie, co staje się czynnikiem hamującym wzrost nawet przy najlepszym oświetleniu i nawożeniu. Brak odpowiedniej ilości CO2 sprawia, że rośliny rosną wolno, są słabe, a ich miejsce szybko zajmują niechciane glony. Dostarczając dwutlenek węgla, dajemy roślinom kluczowy budulec, co przekłada się na ich szybszy wzrost, intensywniejsze kolory i lepszą kondycję całego ekosystemu.

Jaki jest optymalny i bezpieczny poziom CO2?

Za idealne stężenie CO2 w akwarium z rybami uznaje się zakres od 20 do 30 ppm (parts per million, czyli części na milion). W tych granicach większość roślin akwariowych otrzymuje wystarczającą ilość węgla do dynamicznego wzrostu, a jednocześnie poziom ten jest w pełni bezpieczny dla niemal wszystkich popularnych gatunków ryb i krewetek. Stężenia poniżej 15 ppm mogą być niewystarczające dla bardziej wymagających gatunków roślin, natomiast przekraczanie granicy 30-35 ppm staje się ryzykowne dla obsady akwarium.

Zagrożenia związane ze zbyt wysokim stężeniem

Przedawkowanie CO2 jest niebezpieczne z dwóch głównych powodów. Po pierwsze, wysokie stężenie dwutlenku węgla utrudnia rybom oddychanie, ponieważ ogranicza ich zdolność do pobierania tlenu z wody, co może prowadzić do uduszenia. Typowe objawy to nerwowe pływanie tuż pod powierzchnią wody, gwałtowne ruchy skrzeli i apatia. Po drugie, CO2 rozpuszczone w wodzie tworzy kwas węglowy, co prowadzi do obniżenia odczynu pH. Nagły i duży spadek pH jest dla ryb ogromnym stresem i może prowadzić do tzw. szoku kwasowego, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.

Jak kontrolować poziom CO2 w akwarium?

Aby utrzymać stężenie CO2 w bezpiecznym i optymalnym zakresie, niezbędna jest jego stała kontrola. Najpopularniejszym i bardzo wygodnym sposobem jest użycie stałego testu CO2, zwanego potocznie „drop checkerem”. To małe, szklane naczynie umieszczane wewnątrz akwarium, wypełnione specjalnym płynem wskaźnikowym. Jego kolor informuje nas o aktualnym poziomie CO2:

• Niebieski: Zbyt mało CO2.
• Zielony: Poziom optymalny (ok. 20-30 ppm).
• Żółty/Limonkowy: Zbyt dużo CO2 – poziom niebezpieczny!

Bardziej zaawansowani akwaryści mogą również kontrolować poziom CO2, mierząc twardość węglanową (KH) i odczyn pH wody, a następnie porównując wyniki ze specjalną tabelą zależności. Jest to metoda dokładniejsza, ale wymaga regularnych pomiarów i pewnej wiedzy.

Ciekawostka: Dlaczego wyłączamy CO2 na noc?

W nocy, gdy światła są wyłączone, rośliny nie przeprowadzają fotosyntezy, a więc nie zużywają dwutlenku węgla. Co więcej, same zaczynają oddychać, pobierając tlen i uwalniając niewielkie ilości CO2 – tak samo jak ryby. Podawanie CO2 w tym czasie jest nie tylko niepotrzebne, ale i niebezpieczne, ponieważ jego stężenie mogłoby osiągnąć toksyczny poziom. Dlatego zawsze należy wyłączać dozowanie CO2 na noc, najlepiej za pomocą elektrozaworu podłączonego do tego samego programatora czasowego, co oświetlenie.