Ile jest elektrod w EKG?

Zastanawiasz się, ile elektrod jest używanych podczas badania EKG i dlaczego ich liczba ma tak kluczowe znaczenie dla precyzyjnej diagnostyki? Elektrokardiogram to jedno z podstawowych narzędzi w ocenie zdrowia serca, a zrozumienie jego działania, w tym roli elektrod, może rozwiać wiele wątpliwości i pomóc lepiej przygotować się do badania.

Czym jest badanie EKG i dlaczego jest tak ważne?

Elektrokardiogram (EKG) to nieinwazyjne badanie diagnostyczne, które rejestruje aktywność elektryczną serca. Każde uderzenie serca generuje impulsy elektryczne, które rozchodzą się po mięśniu sercowym, powodując jego skurcz. Urządzenie EKG, zwane elektrokardiografem, wyłapuje te sygnały z powierzchni skóry, a następnie przedstawia je w postaci wykresu. Dzięki temu lekarz może ocenić rytm serca, wykryć zaburzenia takie jak arytmie, niedokrwienie, a nawet przebyty zawał serca.

Ile elektrod w EKG – wyjaśniamy standard

Kiedy myślimy o EKG, często wyobrażamy sobie pacjenta z wieloma kablami podłączonymi do ciała. I słusznie! Standardowe badanie EKG, które dostarcza najwięcej informacji diagnostycznych, to tzw. 12-odprowadzeniowe EKG. Co ciekawe, do uzyskania tych 12 odprowadzeń (czyli różnych "perspektyw" na pracę serca) używa się zazwyczaj 10 elektrod.

Gdzie umieszcza się elektrody EKG?

Rozmieszczenie elektrod jest kluczowe dla uzyskania wiarygodnych wyników. Dzielimy je na dwie główne grupy:

• Elektrody kończynowe (4 sztuki): Są to elektrody umieszczane na kończynach pacjenta. Mimo że nazywamy je kończynowymi, w praktyce często zakłada się je na nadgarstki i kostki, aby zminimalizować artefakty ruchowe. Są to:
  • Prawa ręka (RA): Zazwyczaj oznaczona kolorem czerwonym.
  • Lewa ręka (LA): Oznaczona kolorem żółtym.
  • Prawa noga (RL): Pełni funkcję uziemienia i jest zazwyczaj oznaczona kolorem czarnym. Nie rejestruje ona bezpośrednio aktywności elektrycznej serca, ale jest niezbędna dla stabilności sygnału.
  • Lewa noga (LL): Oznaczona kolorem zielonym.
• Elektrody przedsercowe (klatkowe, 6 sztuk): Te elektrody umieszcza się bezpośrednio na klatce piersiowej w ściśle określonych miejscach, aby uzyskać szczegółowy obraz elektrycznej aktywności serca z różnych jego części. Są to:
  • V1: Czwarta przestrzeń międzyżebrowa, prawa krawędź mostka.
  • V2: Czwarta przestrzeń międzyżebrowa, lewa krawędź mostka.
  • V3: W połowie odległości między V2 a V4.
  • V4: Piąta przestrzeń międzyżebrowa, linia środkowo-obojczykowa (pod lewym sutkiem).
  • V5: Na tym samym poziomie co V4, w linii pachowej przedniej.
  • V6: Na tym samym poziomie co V4 i V5, w linii pachowej środkowej.

Odprowadzenia a elektrody – kluczowa różnica

Ważne jest, aby rozróżnić pojęcia "elektroda" i "odprowadzenie". Elektroda to fizyczny element, który przyczepiamy do skóry, aby "zbierał" sygnały elektryczne. Natomiast odprowadzenie to matematyczna kombinacja sygnałów z dwóch lub więcej elektrod, która tworzy określoną "perspektywę" na serce. Standardowe 12-odprowadzeniowe EKG wykorzystuje 10 elektrod do stworzenia 12 unikalnych widoków aktywności serca:

• Odprowadzenia dwubiegunowe (standardowe kończynowe – I, II, III): Powstają z różnic potencjałów między dwiema elektrodami kończynowymi (np. I = LA - RA).
• Odprowadzenia jednobiegunowe wzmocnione (kończynowe – aVR, aVL, aVF): Powstają z porównania potencjału jednej elektrody kończynowej z uśrednionym potencjałem pozostałych (np. aVR = RA - (LA + LL)/2).
• Odprowadzenia przedsercowe (V1-V6): Każde z nich jest jednobiegunowe i reprezentuje potencjał danej elektrody klatkowej w stosunku do uśrednionego potencjału wszystkich kończynowych.

Dzięki tej złożonej konfiguracji, lekarz otrzymuje trójwymiarowy obraz elektrycznej aktywności serca, co pozwala na bardzo precyzyjną diagnostykę.

Dlaczego dokładne umiejscowienie elektrod jest tak ważne?

Precyzja w umiejscowieniu elektrod to podstawa wiarygodnego badania EKG. Nawet niewielkie przesunięcie może znacząco zmienić zapis, prowadząc do błędnej interpretacji. Na przykład, przesunięcie elektrody V1 lub V2 o jedną przestrzeń międzyżebrową może imitować zawał serca lub inne poważne schorzenia. Dlatego personel medyczny wykonujący EKG jest specjalnie szkolony w zakresie prawidłowego rozmieszczenia elektrod, a pacjent powinien leżeć spokojnie i nie ruszać się podczas badania.

Inne typy EKG – czy zawsze 10 elektrod?

Choć 12-odprowadzeniowe EKG jest standardem w diagnostyce, istnieją inne konfiguracje, które używają mniejszej liczby elektrod, ale służą innym celom:

• 3-odprowadzeniowe EKG: Często stosowane do ciągłego monitorowania rytmu serca, np. na oddziałach intensywnej terapii. Wykorzystuje tylko 3 elektrody (RA, LA, LL).
• 5-odprowadzeniowe EKG: Również do monitorowania, ale oferuje nieco więcej informacji. Używa 5 elektrod (RA, LA, RL, LL, oraz jedna elektroda klatkowa, np. V1 lub V5).
• Holter EKG: To przenośne urządzenie do 24-godzinnego lub dłuższego monitorowania EKG. W zależności od modelu, może używać od 3 do 7 elektrod, aby rejestrować aktywność serca w codziennych warunkach.

Warto pamiętać, że te uproszczone konfiguracje są przeznaczone głównie do monitorowania, a nie do pełnej diagnostyki, którą zapewnia standardowe 12-odprowadzeniowe EKG.

Podsumowując, standardowe badanie EKG, które jest podstawą diagnostyki kardiologicznej, wykorzystuje 10 elektrod umieszczonych na kończynach i klatce piersiowej pacjenta. Te elektrody pozwalają na uzyskanie 12 różnych odprowadzeń, czyli unikalnych "widoków" na aktywność elektryczną serca. Dzięki temu lekarz może kompleksowo ocenić jego funkcjonowanie i wykryć potencjalne nieprawidłowości. Pamiętaj, że prawidłowe przygotowanie do badania i precyzyjne umiejscowienie elektrod są kluczowe dla uzyskania wiarygodnych wyników.