Jak odróżnić kolki od nietolerancji laktozy?

Ból brzuszka, płacz, niepokój – to scenariusz, który zna wielu rodziców. Kiedy niemowlę cierpi, naturalne jest, że szukamy przyczyny i skutecznego rozwiązania. Dwa z najczęściej mylonych problemów trawiennych u maluchów to kolka niemowlęca i nietolerancja laktozy. Choć objawy mogą wydawać się podobne, ich podłoże jest zupełnie inne, a prawidłowe rozpoznanie kluczowe dla ulgi dziecka. Jak je odróżnić? Przyjrzyjmy się bliżej.

Kolka niemowlęca: Co to właściwie jest?

Kolka niemowlęca to jedno z najbardziej frustrujących, choć zazwyczaj niegroźnych, zjawisk w życiu noworodka i jego rodziców. Definiuje się ją często za pomocą „reguły trzech”: płacz trwający ponad trzy godziny dziennie, występujący przez co najmniej trzy dni w tygodniu i utrzymujący się przez co najmniej trzy tygodnie. Zazwyczaj pojawia się w pierwszych tygodniach życia i ustępuje samoistnie około 3-4 miesiąca. Ważne jest, że kolka dotyczy zdrowych, dobrze rozwijających się dzieci. Jej dokładna przyczyna pozostaje nieznana, ale teorie obejmują niedojrzałość układu pokarmowego, nadmierne połykanie powietrza, nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne czy nawet temperament dziecka.

Objawy kolki: Na co zwrócić uwagę?

Objawy kolki są zazwyczaj bardzo charakterystyczne:

• Intensywny, trudny do ukojenia płacz, często występujący w godzinach wieczornych.
• Dziecko podkurcza nóżki do brzuszka, pręży się, a jego buzia może być zaczerwieniona.
• Brzuszek może być twardy i wzdęty, a maluch często oddaje gazy.
• Płacz zazwyczaj pojawia się nagle i równie nagle może ustąpić.
• Między atakami kolki dziecko jest zazwyczaj spokojne, dobrze je i prawidłowo przybiera na wadze.

Ciekawostka: Badania wskazują, że kolka częściej występuje u dzieci, których matki paliły w ciąży, choć nie jest to reguła.

Nietolerancja laktozy u niemowląt: Inny winowajca?

Nietolerancja laktozy to niemożność prawidłowego trawienia laktozy – cukru mlecznego, obecnego w mleku matki, modyfikowanym mleku dla niemowląt oraz produktach mlecznych. Problem ten wynika z niedoboru lub braku enzymu laktazy, który jest niezbędny do rozkładania laktozy na prostsze cukry (glukozę i galaktozę) w jelicie cienkim. Niestrawiona laktoza trafia do jelita grubego, gdzie fermentuje, prowadząc do nieprzyjemnych objawów. U niemowląt najczęściej spotyka się przejściową nietolerancję laktozy, np. po infekcjach jelitowych, lub rzadziej, wrodzony niedobór laktazy.

Jak rozpoznać nietolerancję laktozy?

Objawy nietolerancji laktozy są ściśle związane z momentem spożycia laktozy i zazwyczaj pojawiają się do kilku godzin po karmieniu:

• Bóle brzucha i skurcze, które mogą powodować płacz i niepokój.
• Wzdęcia i nadmierne oddawanie gazów o nieprzyjemnym zapachu.
• Luźne, wodniste stolce, często pieniste, kwaśne i o charakterystycznym zapachu, które mogą prowadzić do odparzeń.
• W niektórych przypadkach mogą pojawić się wymioty.
• Dziecko może być rozdrażnione, ale w przeciwieństwie do kolki, objawy są bardziej przewidywalne i związane z posiłkiem.

Diagnoza nietolerancji laktozy u niemowląt bywa wyzwaniem. Pediatra może zalecić test eliminacyjny (czasowe wykluczenie laktozy z diety matki karmiącej lub zastosowanie mleka bezlaktozowego), analizę stolca (np. na obecność substancji redukujących czy pH), a w starszych dzieciach testy oddechowe.

Kluczowe różnice: Kolka a nietolerancja laktozy

Chociaż oba stany mogą powodować ból brzucha i płacz, istnieją kluczowe różnice, które pomagają je rozróżnić:

• Moment wystąpienia objawów: Kolka często pojawia się w stałych porach dnia, zazwyczaj wieczorem, niezależnie od karmienia. Objawy nietolerancji laktozy występują po spożyciu mleka.
• Charakter stolca: Przy kolce stolce są zazwyczaj prawidłowe, choć dziecko może oddawać więcej gazów. W przypadku nietolerancji laktozy stolce są luźne, wodniste, pieniste i kwaśne.
• Ogólne samopoczucie: Dziecko z kolką jest zazwyczaj spokojne i szczęśliwe między atakami płaczu. Maluch z nietolerancją laktozy może być ogólnie bardziej rozdrażniony i mieć dyskomfort trawienny przez cały dzień, zwłaszcza po jedzeniu.
• Wiek: Kolka niemowlęca zazwyczaj ustępuje samoistnie około 3-4 miesiąca życia. Nietolerancja laktozy może utrzymywać się dłużej, a jej objawy są bezpośrednio związane z obecnością laktozy w diecie.

Pamiętaj, że czasem zdarza się, że dziecko cierpi zarówno na kolki, jak i ma problem z nietolerancją laktozy, co dodatkowo komplikuje sytuację.

Kiedy skonsultować się z lekarzem?

Zawsze, gdy masz wątpliwości dotyczące zdrowia swojego dziecka, nie wahaj się skonsultować z pediatrą. Lekarz pomoże w postawieniu prawidłowej diagnozy i wykluczeniu innych, poważniejszych schorzeń. Profesjonalna porada jest kluczowa, aby zapewnić maluchowi odpowiednią opiekę i ulgę w cierpieniu. Pamiętaj, że każdy przypadek jest indywidualny i wymaga spersonalizowanego podejścia.