Jak rozpoznać u siebie astygmatyzm?

Czy zdarza Ci się mrużyć oczy, aby wyostrzyć obraz, lub widzisz rozmazane światła nocą? Jeśli tak, możesz nie być sam. Astygmatyzm to powszechna wada wzroku, która dotyka miliony ludzi na całym świecie, często pozostając niezdiagnozowana. Zrozumienie jego objawów to pierwszy krok do wyraźniejszego widzenia i poprawy komfortu życia.

Czym jest astygmatyzm?

Astygmatyzm to jedna z najczęściej występujących wad refrakcji, obok krótkowzroczności i dalekowzroczności. W przeciwieństwie do oka o idealnym kształcie, które przypomina piłkę do koszykówki, oko z astygmatyzmem ma rogówkę lub soczewkę o nieregularnym, bardziej elipsoidalnym kształcie, niczym piłka do rugby. Ta nierówna krzywizna sprawia, że światło wpadające do oka nie jest skupiane w jednym punkcie na siatkówce, lecz w kilku, co prowadzi do zniekształconego i nieostrego widzenia na każdą odległość. Może być obecny od urodzenia lub rozwijać się z czasem.

Typowe objawy astygmatyzmu

Rozpoznanie astygmatyzmu często zaczyna się od zauważenia subtelnych, ale uciążliwych zmian w jakości widzenia.

Zamazane widzenie i zniekształcenia

Jednym z najbardziej charakterystycznych symptomów jest rozmyte lub zniekształcone widzenie zarówno z bliska, jak i z daleka. Linie proste mogą wydawać się faliste, a litery na ekranie komputera czy w książce mogą zlewać się ze sobą. Na przykład, zamiast wyraźnej kropki, możesz widzieć rozciągniętą elipsę, a okręgi mogą wyglądać jak owale. Może to prowadzić do problemów z czytaniem, pisaniem czy rozpoznawaniem twarzy.

Trudności w widzeniu nocnym

Wiele osób z astygmatyzmem doświadcza znacznych trudności podczas jazdy nocą. Światła samochodów, latarni ulicznych czy sygnalizacji świetlnej mogą wydawać się rozmyte, z poświatą lub wręcz "rozciągnięte" w smugi. Zjawisko to, nazywane "halo" lub "starburst", znacznie obniża komfort i bezpieczeństwo prowadzenia pojazdów po zmroku.

Zmęczenie oczu i bóle głowy

Nieustanna próba wyostrzenia obrazu przez mózg i mięśnie oka prowadzi do szybkiego zmęczenia oczu. Może to objawiać się pieczeniem, swędzeniem, uczuciem piasku pod powiekami oraz częstymi bólami głowy, zwłaszcza po długotrwałym czytaniu, pracy przy komputerze lub oglądaniu telewizji. Bóle głowy często lokalizują się w okolicy czoła lub skroni.

Mrużenie oczu

Naturalną reakcją na nieostre widzenie jest mrużenie oczu. Poprzez zwężenie szpary powiekowej, zmniejsza się ilość rozproszonego światła docierającego do oka, co chwilowo może poprawić ostrość widzenia. Jeśli często zauważasz, że mrużysz oczy, aby lepiej widzieć, może to być sygnał, że Twój wzrok wymaga sprawdzenia.

Testy, które możesz wykonać w domu

Poniższe testy są jedynie wstępnymi wskazówkami i nie zastąpią profesjonalnej diagnozy, ale mogą pomóc Ci zwrócić uwagę na potencjalny problem.

Tarcza astygmatyczna (Snellena)

W internecie łatwo znajdziesz obrazy tarczy astygmatycznej, która składa się z okręgu z równomiernie rozmieszczonymi liniami (jak szprychy w kole).

1. Usiądź w dobrze oświetlonym pomieszczeniu w odległości około 30-40 cm od ekranu lub wydrukowanej tarczy.
2. Zakryj jedno oko i patrz na środek tarczy.
3. Powtórz to samo z drugim okiem.

Jeśli cierpisz na astygmatyzm, niektóre linie mogą wydawać się ciemniejsze, grubsze lub wyraźniejsze niż inne, podczas gdy inne będą rozmyte lub jaśniejsze.

Linia prosta – test z kartką papieru

Weź czystą kartkę papieru i narysuj na niej kilka równoległych, prostych linii.

1. Trzymaj kartkę w odległości czytania.
2. Zakryj jedno oko i patrz na linie.
3. Powtórz z drugim okiem.

Jeśli linie wydają się faliste, zniekształcone lub niejednolite w grubości, może to sugerować astygmatyzm.

Kiedy należy odwiedzić specjalistę?

Jeśli zauważasz u siebie którekolwiek z wymienionych objawów lub domowe testy wskazują na potencjalny problem, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. Tylko optometrysta lub okulista jest w stanie dokładnie zdiagnozować astygmatyzm i dobrać odpowiednią metodę korekcji. Nieleczony astygmatyzm może prowadzić do dalszego pogorszenia wzroku, a także do przewlekłego zmęczenia i bólu.

Ciekawostki o astygmatyzmie

• Powszechność: Astygmatyzm jest niezwykle powszechny – szacuje się, że dotyka nawet co trzecią osobę, choć wiele z nich nie jest tego świadomych.
• Rodzaje: Istnieją różne typy astygmatyzmu – regularny i nieregularny. Regularny jest częstszy i łatwiejszy do skorygowania.
• Korekcja: Astygmatyzm koryguje się za pomocą specjalnych okularów ze szkłami cylindrycznymi, soczewek kontaktowych torycznych lub zabiegów chirurgii refrakcyjnej, takich jak LASIK.
• Dziedziczność: Często występuje rodzinnie, co sugeruje predyspozycje genetyczne.