Jak rozpoznać zawał?

Zawał serca to stan nagłego zagrożenia życia, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Wiedza o tym, jak rozpoznać jego objawy, może dosłownie uratować czyjeś życie – być może nawet Twoje lub bliskiej osoby. Nie jest to temat, który można zignorować, a jego zrozumienie jest kluczowe dla szybkiej reakcji.

Co to jest zawał serca?

Zawał serca, medycznie nazywany zawałem mięśnia sercowego, to nic innego jak martwica fragmentu serca spowodowana nagłym i całkowitym zablokowaniem jednej z tętnic wieńcowych. Krew przestaje dopływać do części mięśnia sercowego, co prowadzi do jego niedotlenienia i obumierania. Im szybciej zostanie przywrócony przepływ krwi, tym mniejsze uszkodzenia serca.

Kluczowe objawy zawału

Rozpoznanie zawału serca często opiera się na obserwacji charakterystycznych symptomów. Pamiętaj jednak, że nie zawsze wszystkie występują jednocześnie, a ich nasilenie może być różne.

Ból w klatce piersiowej

To najbardziej znany i alarmujący objaw. Ból jest zazwyczaj silny, gniotący, piekący lub ściskający, często opisywany jako uczucie ciężaru na piersi, jakby ktoś usiadł na klatce piersiowej. Może trwać dłużej niż 20 minut i nie ustępuje po odpoczynku czy przyjęciu nitrogliceryny (jeśli ktoś ją posiada i stosuje).

Promieniowanie bólu

Ból z klatki piersiowej często rozprzestrzenia się. Może promieniować do lewego ramienia, barku, szyi, żuchwy (dolnej szczęki), pleców, a nawet do prawego ramienia lub nadbrzusza. Ciekawostka: Czasami ból odczuwany jest wyłącznie w tych rejonach, bez wyraźnego bólu w samej klatce piersiowej!

Inne towarzyszące symptomy

Poza bólem, mogą pojawić się:

• Duszność i problemy z oddychaniem, nawet w spoczynku.
• Obfite poty, zimne i lepkie.
• Nudności, wymioty, niestrawność.
• Zawroty głowy, uczucie osłabienia, omdlenia.
• Uczucie lęku, niepokoju, zbliżającej się śmierci.

Nietypowe objawy

Warto wiedzieć, że nie u każdego zawał objawia się "książkowo". Szczególnie u kobiet, osób starszych oraz cierpiących na cukrzycę, symptomy mogą być mniej wyraźne lub zupełnie inne. Mogą to być:

• Tylko duszność bez bólu w klatce piersiowej.
• Ból brzucha, przypominający niestrawność.
• Nadmierne zmęczenie, osłabienie, zawroty głowy.
• Ból pleców lub szczęki jako główny objaw.

Przykład: Kobieta może odczuwać silne zmęczenie i duszności przez kilka dni przed zawałem, zamiast nagłego, ostrego bólu w klatce piersiowej.

Co robić, gdy podejrzewasz zawał?

To najważniejsza część. Jeśli Ty lub ktoś w Twoim otoczeniu doświadcza tych objawów, liczy się każda minuta.

1. Natychmiast zadzwoń pod numer alarmowy 112 (lub 999). Wyraźnie opisz sytuację i objawy.
2. Postaraj się zachować spokój i poinstruuj osobę, aby usiadła lub położyła się w pozycji półsiedzącej.
3. Rozluźnij ciasne ubranie (np. krawat, kołnierzyk).
4. Jeśli osoba jest przytomna i nie ma przeciwwskazań, można podać jej aspirynę (kwas acetylosalicylowy) w dawce 150-300 mg do rozgryzienia i połknięcia (nie tabletki powlekanej!), chyba że ma na nią alergię lub istnieją inne przeciwwskazania. Aspiryna działa przeciwzakrzepowo, ale jej podanie powinno być przemyślane. Najważniejsze jest wezwanie pogotowia.
5. Pozostań z osobą do przyjazdu pomocy medycznej.

Nie lekceważ sygnałów

Nigdy nie bagatelizuj niepokojących objawów, zwłaszcza jeśli pojawiają się nagle i są intensywne. Lepiej wezwać pomoc niepotrzebnie, niż zignorować zawał. Czas jest tu kluczowy – im szybciej pacjent trafi do szpitala, tym większe szanse na uratowanie mięśnia sercowego i uniknięcie poważnych powikłań.

Zapamiętaj

Zawał serca to stan, w którym szybka reakcja i wezwanie profesjonalnej pomocy medycznej są absolutnie fundamentalne. Znajomość objawów i umiejętność działania w kryzysowej sytuacji mogą naprawdę odmienić losy człowieka.