Jak zwracać się do uczestników szkolenia?

"Panie Prezesie, czy mogę na 'ty'?", "Słuchajcie, kochani...", a może po prostu "Dzień dobry Państwu"? Sposób, w jaki zwracasz się do uczestników szkolenia, to nie tylko kwestia etykiety. To potężne narzędzie, które od pierwszych sekund buduje atmosferę, skraca dystans lub wręcz przeciwnie – tworzy profesjonalną barierę. Od tego z pozoru drobnego wyboru zależy, czy Twoi słuchacze poczują się swobodnie i otworzą na wiedzę, czy też zamkną się w formalnej skorupie. Jak więc znaleźć złoty środek i nie popełnić gafy już na starcie?

Moc pierwszego wrażenia

Psychologia jest nieubłagana – pierwsze wrażenie można zrobić tylko raz. Sposób, w jaki przywitasz grupę, natychmiastowo definiuje Twoją rolę jako trenera oraz relacje, jakie będą panować na sali. Zwracając się do kogoś "Pan/Pani", automatycznie wysyłasz sygnał szacunku i profesjonalizmu. Mówiąc "na ty", sugerujesz partnerstwo i bardziej swobodną atmosferę. Nie ma tu jednej, uniwersalnej odpowiedzi, ale świadomość wagi tego momentu jest kluczowa dla sukcesu całego szkolenia.

Odwieczny dylemat – formalnie czy na luzie?

"Pan/Pani" – bezpieczna przystań profesjonalizmu

Forma oficjalna to zawsze bezpieczny wybór, zwłaszcza gdy nie znasz grupy. Sprawdza się doskonale w środowiskach korporacyjnych, podczas szkoleń dla kadry zarządzającej lub gdy uczestnicy reprezentują szeroki przekrój wiekowy i zawodowy. Wybierając tę formę, pokazujesz szacunek dla doświadczenia i pozycji swoich słuchaczy. Minusem może być pewien dystans, który utrudnia budowanie luźnej, kreatywnej atmosfery. Jednak pamiętaj, że łatwiej jest przejść z formy "Pan/Pani" na "ty", niż odwrotnie.

Przejście "na ty" – budowanie mostów

Coraz częściej, szczególnie w branżach kreatywnych, IT czy wewnątrzfirmowych warsztatach, domyślną formą staje się "ty". Taki zwrot błyskawicznie skraca dystans, sprzyja otwartej dyskusji i sprawia, że uczestnicy czują się częścią zespołu. To idealne rozwiązanie, gdy pracujesz z młodą grupą lub gdy kultura organizacyjna firmy jest z natury nieformalna. Ryzyko? Ktoś może poczuć się urażony brakiem formalnego szacunku, zwłaszcza osoby starsze lub na wyższych stanowiskach, które nie są przyzwyczajone do takiego modelu komunikacji.

Jak podjąć właściwą decyzję?

Zanim wejdziesz na salę, zrób mały research. Twoja decyzja powinna być oparta na kilku kluczowych czynnikach:

• Kultura organizacyjna: Czy szkolisz pracowników banku, gdzie obowiązuje sztywny dress code, czy może agencji reklamowej, w której wszyscy są ze sobą po imieniu? Dostosuj się do środowiska.
• Wiek i stanowisko uczestników: Grupa studentów będzie oczekiwać innej formy komunikacji niż zarząd spółki. Warto to wziąć pod uwagę.
• Tematyka szkolenia: Warsztaty z kreatywności aż proszą się o luźniejszą formę. Z kolei szkolenie z RODO czy procedur prawnych naturalnie skłania ku większej formalności.
• Twój własny styl: Bądź autentyczny. Jeśli na co dzień jesteś osobą bardzo formalną, sztuczne "przechodzenie na ty" może wypaść nienaturalnie i nieprzekonująco.

Złota zasada – po prostu zapytaj!

Nie jesteś pewien? Najprostsze i najbardziej eleganckie rozwiązanie to... zapytanie samych uczestników. To gest, który pokazuje, że szanujesz ich zdanie i zależy Ci na ich komforcie. Możesz rozpocząć szkolenie w ten sposób:

"Dzień dobry Państwu. Na co dzień w mojej pracy preferuję bezpośrednią komunikację. Dlatego, jeśli nie mają Państwo nic przeciwko, proponuję, abyśmy na czas naszego spotkania przeszli na 'ty', co z pewnością ułatwi nam dyskusję. Czy taka forma wszystkim odpowiada?"

Taki zabieg niemal zawsze spotyka się z aprobatą i od razu buduje pozytywną atmosferę. Dajesz grupie wybór, co jest oznaką prawdziwego profesjonalizmu.

Praktyczne wskazówki i ciekawostki

Czego unikać?

1. Niespójności: Jeśli zdecydujecie się na "ty", trzymaj się tego konsekwentnie wobec wszystkich. Zwracanie się do jednych per "Pan", a do innych "na ty" tworzy niepotrzebne podziały.
2. Zdrobnienia i formy protekcjonalne: Unikaj zwrotów typu "kochani", "drodzy" czy zdrobnień imion, jeśli nie znasz dobrze grupy. Może to być odebrane jako brak profesjonalizmu lub traktowanie z góry.
3. Zakładania z góry: Nigdy nie zakładaj, że młody wiek automatycznie oznacza zgodę na "ty". Szacunek należy się każdemu, niezależnie od metryki.

Ciekawostka kulturowa

Warto pamiętać, że polska kultura biznesowa jest wciąż bardziej formalna niż np. anglosaska czy skandynawska, gdzie zwracanie się po imieniu jest standardem niemal od pierwszego kontaktu. Dlatego w międzynarodowych grupach warto na początku wyjaśnić polskie zwyczaje, aby uniknąć nieporozumień. To pokazuje, że jesteś świadomym i wrażliwym kulturowo trenerem.

Podsumowując, wybór odpowiedniej formy zwracania się do uczestników to sztuka, która wymaga wyczucia i empatii. Nie chodzi o ślepe trzymanie się reguł, ale o stworzenie optymalnych warunków do nauki i wzajemnego szacunku. Pamiętaj, że Twoim celem jest zbudowanie mostu, a nie muru między Tobą a Twoimi słuchaczami.