Jaki środkiem gaśniczym gasimy urządzenia pod napięciem?

Pożar to zawsze ogromne zagrożenie, ale pożar urządzeń elektrycznych pod napięciem to scenariusz, który wymaga szczególnej wiedzy i ostrożności. Użycie niewłaściwego środka gaśniczego może nie tylko pogorszyć sytuację, ale także narazić gaszącego na śmiertelne niebezpieczeństwo. Zrozumienie, czym gasić, to klucz do bezpieczeństwa i skuteczności.

Zrozumieć zagrożenie: ogień elektryczny

Ogień elektryczny, często klasyfikowany jako pożar klasy E (w starszych systemach) lub pożar obejmujący urządzenia elektryczne (w nowszych normach, gdzie klasa E została włączona do innych klas, ale nadal wymaga specjalnego podejścia), jest wyjątkowo podstępny. Głównym problemem jest obecność prądu. Woda, będąca doskonałym przewodnikiem elektryczności, w kontakcie z urządzeniem pod napięciem staje się śmiertelnym zagrożeniem dla osoby gaszącej. Może spowodować porażenie prądem, a także rozprzestrzenić pożar.

Ciekawostka: W Polsce i Europie najczęściej stosuje się klasyfikację pożarów na klasy A, B, C, D i F. Pożary urządzeń pod napięciem nie są już odrębną klasą, ale producenci gaśnic nadal często oznaczają je jako "E" lub "do gaszenia urządzeń pod napięciem", podkreślając ich specyfikę.

Najbezpieczniejsze środki gaśnicze do urządzeń pod napięciem

Wybór odpowiedniego środka gaśniczego jest kluczowy. Poniżej przedstawiamy te, które są bezpieczne i efektywne w przypadku pożarów elektrycznych.

Gaśnice proszkowe (ABC/BC)

Gaśnice proszkowe są jednymi z najbardziej uniwersalnych i powszechnie dostępnych. Proszek gaśniczy działa poprzez przerywanie reakcji łańcuchowej spalania oraz izolowanie materiału palnego od tlenu. Są skuteczne w gaszeniu pożarów klasy A (ciała stałe), B (ciecze palne) i C (gazy palne), a także mogą być używane do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem do 1000V lub 245kV, w zależności od modelu i atestu.

• Zalety: Wysoka skuteczność, szerokie zastosowanie, stosunkowo niska cena.
• Wady: Proszek jest bardzo brudzący, może uszkodzić delikatne urządzenia elektroniczne, a także utrudnić widoczność i oddychanie w zamkniętych pomieszczeniach.

Gaśnice śniegowe (CO2)

Gaśnice śniegowe, zawierające sprężony dwutlenek węgla (CO2), są idealnym rozwiązaniem do gaszenia pożarów urządzeń elektrycznych. Dwutlenek węgla jest nieprzewodzący prądu, nie pozostawia żadnych śladów po użyciu i działa poprzez wypieranie tlenu z obszaru pożaru oraz silne schładzanie palącego się materiału.

• Zalety: Czyste (nie brudzą), bezpieczne dla elektroniki, nie przewodzą prądu.
• Wady: Ograniczony zasięg, ryzyko odmrożeń skóry (wylot gaśnicy jest bardzo zimny), w zamkniętych pomieszczeniach może obniżyć poziom tlenu, stwarzając ryzyko uduszenia. Pożar może ponownie się zapalić, jeśli źródło ciepła nie zostanie całkowicie usunięte.

Przykład: W serwerowniach, centrach danych czy laboratoriach, gdzie znajdują się cenne i wrażliwe urządzenia, gaśnice śniegowe CO2 są pierwszym wyborem ze względu na ich "czyste" działanie.

Gaśnice na czyste środki (np. Halotron)

To nowoczesne środki gaśnicze, które są nieprzewodzące prądu i nie pozostawiają żadnych pozostałości po użyciu. Działają podobnie do halonów (które są obecnie wycofywane ze względu na szkodliwość dla warstwy ozonowej), ale są bezpieczniejsze dla środowiska. Stosowane są głównie w miejscach, gdzie ochrona sprzętu elektronicznego jest priorytetem.

• Zalety: Nie brudzą, nie uszkadzają elektroniki, nie przewodzą prądu, są bezpieczne dla ludzi (w odpowiednich stężeniach).
• Wady: Wyższa cena, mniejsza dostępność w porównaniu do proszkowych czy CO2.

Bezpieczeństwo przede wszystkim: zasady gaszenia

Nawet z odpowiednim środkiem gaśniczym, najważniejsze jest zachowanie bezpieczeństwa:

1. Odłącz zasilanie: Jeśli to możliwe i bezpieczne, natychmiast odłącz urządzenie od źródła prądu (wyciągnij wtyczkę, wyłącz bezpieczniki). To zawsze priorytet!
2. Zachowaj bezpieczną odległość: Stosuj się do zaleceń producenta gaśnicy dotyczących minimalnej odległości. Zwykle jest to około 1-2 metry.
3. Celuj w podstawę ognia: Skieruj strumień środka gaśniczego na źródło ognia, a nie na płomienie.
4. Nie ryzykuj: Jeśli pożar jest zbyt duży, szybko się rozprzestrzenia lub nie czujesz się bezpiecznie, natychmiast ewakuuj się i wezwij służby ratunkowe.
5. Wietrz pomieszczenie: Po użyciu gaśnicy proszkowej lub CO2, należy przewietrzyć pomieszczenie, aby usunąć proszek lub dwutlenek węgla.

Ciekawostki i praktyczne wskazówki

• Regularne przeglądy instalacji elektrycznych i urządzeń mogą zapobiec wielu pożarom. Przeciążone gniazdka, uszkodzone kable czy przegrzewające się urządzenia to częste przyczyny.
• Zawsze miej pod ręką gaśnicę odpowiedniego typu w miejscach, gdzie używasz urządzeń elektrycznych. W domu wystarczy mała gaśnica proszkowa lub CO2.
• Upewnij się, że wszyscy domownicy lub pracownicy wiedzą, gdzie znajdują się gaśnice i jak ich używać. Szkolenia z obsługi gaśnic są niezwykle ważne!

Pamiętaj, że wiedza o tym, jaki środek gaśniczy wybrać, to pierwszy krok do bezpiecznego i skutecznego działania w sytuacji zagrożenia. Zawsze stawiaj bezpieczeństwo na pierwszym miejscu.