Jakie uprawnienia na paleciak?

Wózki paletowe, popularnie zwane paleciakami, to nieodłączny element krajobrazu każdego magazynu, hali produkcyjnej czy większego sklepu. Z pozoru proste w obsłudze, często prowadzą do mylnego przekonania, że do ich prowadzenia nie są potrzebne żadne specjalne kwalifikacje. Nic bardziej mylnego! Kwestia uprawnień jest kluczowa dla bezpieczeństwa i zgodności z prawem, a jej zaniedbanie może prowadzić do poważnych konsekwencji. Zatem, jakie uprawnienia na paleciak są faktycznie wymagane?

Ręczny czy elektryczny – tu zaczyna się różnica

Podstawowym kryterium, od którego zależy rodzaj wymaganych kwalifikacji, jest typ wózka paletowego. Musimy rozróżnić dwie fundamentalne kategorie: wózki paletowe ręczne oraz wózki paletowe z napędem elektrycznym. To właśnie napęd decyduje o tym, czy wystarczy wewnętrzne przeszkolenie, czy konieczne będzie zdobycie państwowych uprawnień.

Wózki paletowe ręczne (prowadzone)

W przypadku klasycznego, ręcznego „paleciaka”, którego unoszenie i przemieszczanie odbywa się siłą ludzkich mięśni, sytuacja jest stosunkowo prosta. Do jego obsługi nie są wymagane specjalne uprawnienia wydawane przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT). Nie oznacza to jednak całkowitej dowolności. Zgodnie z Kodeksem Pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi odpowiednie przeszkolenie w ramach tak zwanego instruktażu stanowiskowego. Podczas takiego szkolenia pracownik musi zostać zapoznany z:

• Instrukcją obsługi danego modelu wózka,
• Zasadami Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (BHP) podczas operowania urządzeniem,
• Potencjalnymi zagrożeniami na stanowisku pracy,
• Prawidłową techniką podnoszenia i transportowania ładunków.

Dopiero po takim przeszkoleniu i potwierdzeniu przez pracownika znajomości zasad, może on legalnie i bezpiecznie obsługiwać ręczny wózek paletowy.

Wózki paletowe elektryczne

Sprawa komplikuje się, gdy wózek wyposażony jest w jakikolwiek napęd mechaniczny – czy to do podnoszenia wideł, czy do napędu kół. Mówimy tu o wózkach jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia. W tej kategorii znajdziemy zarówno wózki prowadzone (operator idzie obok wózka), jak i te z podestem lub siedziskiem dla operatora. W każdym z tych przypadków posiadanie odpowiednich kwalifikacji jest absolutnie obligatoryjne.

Jakie uprawnienia UDT na paleciak elektryczny?

Obsługa wózków paletowych z napędem elektrycznym wymaga zdobycia zaświadczenia kwalifikacyjnego wydawanego przez Urząd Dozoru Technicznego. Przez lata funkcjonowały różne kategorie uprawnień (np. III WJO, II WJO), jednak system ten został zunifikowany. Obecnie, aby legalnie operować większością elektrycznych paleciaków, należy posiadać uprawnienia na:

1. Wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia z wyłączeniem wózków z wysięgnikiem oraz wózków z osobą obsługującą podnoszoną wraz z ładunkiem.

Ta kategoria zastąpiła dawne uprawnienia II WJO oraz III WJO i jest najczęściej wymaganą kwalifikacją. Co ważne, uprawnia ona do obsługi nie tylko elektrycznych wózków paletowych, ale również większości standardowych wózków widłowych czołowych.

Ciekawostka: imienne zezwolenie to już przeszłość!

Kiedyś pracodawcy mogli wydawać tzw. „imienne zezwolenia” na obsługę wózków na terenie danego zakładu. Było to rozwiązanie wewnętrzne, które jednak przestało obowiązywać z końcem 2017 roku. Obecnie jedyną legalną formą dopuszczenia pracownika do obsługi wózka z napędem elektrycznym jest posiadanie przez niego państwowych uprawnień UDT.

Jak zdobyć kwalifikacje?

Proces uzyskania uprawnień jest standaryzowany i składa się z dwóch głównych etapów: szkolenia oraz egzaminu państwowego.

Krok 1: Profesjonalny kurs

Należy zapisać się na kurs w certyfikowanym ośrodku szkoleniowym. Program takiego szkolenia obejmuje część teoretyczną i praktyczną. W teorii kursanci uczą się o budowie wózków, przepisach dozoru technicznego, obowiązkach operatora i zasadach BHP. Część praktyczna to nauka manewrowania wózkiem, prawidłowego podejmowania i odkładania palet oraz reagowania w sytuacjach awaryjnych.

Krok 2: Egzamin przed komisją UDT

Po ukończeniu kursu kandydat przystępuje do egzaminu państwowego, który przeprowadza inspektor z Urzędu Dozoru Technicznego. Egzamin również składa się z dwóch części: testu wiedzy teoretycznej oraz pokazu umiejętności praktycznych na placu manewrowym. Pozytywny wynik obu części skutkuje wydaniem legitymacji UDT, która jest ważna na terenie całej Polski.

Ważna informacja: Uprawnienia UDT nie są bezterminowe! W zależności od kategorii, są one ważne przez 5 lub 10 lat. Dla najpopularniejszej kategorii na wózki jezdniowe podnośnikowe okres ważności wynosi 10 lat, po czym należy złożyć wniosek o ich przedłużenie.

Bezpieczeństwo i odpowiedzialność – podstawa działania

Pamiętajmy, że posiadanie uprawnień to nie tylko formalność, ale przede wszystkim kwestia bezpieczeństwa – zarówno operatora, jak i osób postronnych. Pracodawca, który dopuszcza do pracy osobę bez wymaganych kwalifikacji, naraża się na wysokie kary finansowe ze strony Państwowej Inspekcji Pracy, a w razie wypadku może mieć poważne problemy z uzyskaniem odszkodowania. Z kolei dla pracownika uprawnienia UDT to cenny atut na rynku pracy, zwiększający jego profesjonalizm i możliwości zatrudnienia.