Keks świąteczny, przepis

Zapach korzennych przypraw, słodycz bakalii i ciepło domowego piekarnika – czy istnieje bardziej sugestywny aromat świąt? Keks, ciasto o bogatej historii i jeszcze bogatszym wnętrzu, to niekwestionowany król bożonarodzeniowych wypieków. To nie jest zwykłe ciasto z owocami; to symbol tradycji, obfitości i cukierniczej alchemii, w której proste składniki zamieniają się w dzieło sztuki. Przygotowanie idealnego keksu to rytuał, który z pokolenia na pokolenie łączy rodziny przy wspólnym stole, a my zdradzimy Ci, jak sprawić, by Twój wypiek stał się legendą.

Sekret idealnego keksu

Kluczem do sukcesu jest harmonia. Idealny keks to taki, w którym ciasto i bakalie tworzą spójną całość. Ciasto powinno być wilgotne, maślane i zwarte, ale nie ciężkie. Musi stanowić idealne tło dla głównych bohaterów – bakalii. Ich jakość i proporcje mają fundamentalne znaczenie. Zapomnij o gotowych mieszankach! Prawdziwa magia zaczyna się wtedy, gdy samodzielnie komponujesz swój bukiet smaków i aromatów.

Dobór bakalii – serce keksu

To właśnie tutaj możesz puścić wodze fantazji. Im większa różnorodność, tym ciekawszy efekt końcowy. Pamiętaj, aby zachować balans między słodyczą a kwasowością.

• Owoce suszone: Rodzynki (sułtańskie i koryntki), suszone morele, figi, daktyle, żurawina, a nawet suszone śliwki.
• Owoce kandyzowane: Skórka pomarańczowa i cytrynowa to absolutna podstawa. Warto poszukać także kandyzowanej wiśni (papai) czy imbiru dla pikantnej nuty.
• Orzechy: Orzechy włoskie dodadzą szlachetnej goryczki, migdały – delikatności, a orzechy pekan – maślanego smaku.

Ciekawostka: Aby bakalie były soczyste i pełne aromatu, warto je wcześniej namoczyć. W wersji dla dorosłych idealnie sprawdzi się ciemny rum, brandy lub wiśniówka. Dla wersji bezalkoholowej wystarczy mocna herbata lub sok pomarańczowy. Moczenie przez kilka godzin (a nawet całą noc) sprawi, że owoce napęcznieją i oddadzą swój smak ciastu.

Przepis na tradycyjny keks świąteczny

Oto sprawdzona receptura, która gwarantuje doskonały rezultat. Pamiętaj, że w pieczeniu ważna jest precyzja, ale też serce włożone w przygotowanie.

Składniki, które tworzą magię

• Bakalie: ok. 700-800 g ulubionej mieszanki (np. 200g rodzynek, 150g suszonych moreli, 100g kandyzowanej skórki pomarańczowej, 100g orzechów włoskich, 100g suszonej żurawiny, 100g fig).
• Masło: 250 g, prawdziwe masło o zawartości 82% tłuszczu, koniecznie w temperaturze pokojowej.
• Cukier: 200 g drobnego cukru do wypieków (lub brązowego dla karmelowej nuty).
• Jajka: 5 dużych jajek, również w temperaturze pokojowej.
• Mąka pszenna: 300 g mąki tortowej (typ 450).
• Proszek do pieczenia: 2 płaskie łyżeczki.
• Aromat: 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego lub migdałowego.
• Opcjonalnie do namoczenia: ok. 100 ml rumu, soku pomarańczowego lub herbaty.

Przygotowanie krok po kroku

1. Przygotuj bakalie: Większe owoce (morele, figi) i orzechy pokrój na mniejsze kawałki. Całość zalej alkoholem lub sokiem i odstaw na co najmniej 2-3 godziny. Po tym czasie dokładnie je odsącz.
2. Sekretny trik: Odsączone bakalie wymieszaj z 2 łyżkami mąki (odjętej z całkowitej ilości). Ten prosty zabieg sprawi, że nie opadną na dno ciasta podczas pieczenia!
3. Ucieranie ciasta: Miękkie masło utrzyj z cukrem na puszystą, jasną masę. To kluczowy etap nadający ciastu lekkości. Ucieraj mikserem na wysokich obrotach przez około 8-10 minut.
4. Dodawanie jajek: Wbijaj po jednym jajku, za każdym razem miksując masę do całkowitego połączenia. Nie spiesz się – zbyt szybkie dodanie jajek może zważyć masę.
5. Suche składniki: Mąkę przesiej wraz z proszkiem do pieczenia. Dodawaj ją do masy maślanej partiami, mieszając delikatnie szpatułką lub na najniższych obrotach miksera, tylko do połączenia składników. Na koniec dodaj ekstrakt.
6. Finałowe połączenie: Do gotowego ciasta wsyp obtoczone w mące bakalie i bardzo delikatnie wymieszaj całość szpatułką, aby równomiernie rozłożyły się w masie.
7. Pieczenie: Długą formę do keksu (tzw. keksówkę) o długości ok. 30 cm wysmaruj masłem i wysyp bułką tartą. Przełóż do niej ciasto, wyrównując wierzch. Piecz w piekarniku nagrzanym do 170°C (termoobieg) lub 180°C (góra-dół) przez około 60-70 minut, do tzw. "suchego patyczka".

Ciekawostki i porady mistrzów cukiernictwa

Dobry keks to jedno, ale wybitny keks wymaga wiedzy i cierpliwości. Oto kilka wskazówek, które wyniosą Twój wypiek na wyższy poziom.

Jak przechowywać keks, by dojrzał?

Keks, podobnie jak piernik, to ciasto, które zyskuje z czasem. Jego smak staje się głębszy i bardziej złożony. Po całkowitym wystudzeniu zawiń go szczelnie w papier do pieczenia, a następnie w folię aluminiową. Przechowuj w chłodnym miejscu (np. w spiżarni) nawet przez 2-3 tygodnie. Raz w tygodniu możesz go "nakarmić", czyli nasączyć łyżką rumu lub brandy, co dodatkowo wzbogaci jego aromat i zakonserwuje go.

Dekoracja – kropka nad "i"

Świąteczny keks zasługuje na piękną oprawę. Najprostszym sposobem jest oprószenie go cukrem pudrem. Możesz także przygotować gęsty lukier z cukru pudru i soku z cytryny, a jego wierzch udekorować kandyzowanymi wiśniami i orzechami. Bardziej zaawansowani cukiernicy mogą pokusić się o obłożenie keksu cienką warstwą marcepanu.

Ciekawostka historyczna: Korzenie keksu sięgają starożytnego Rzymu, gdzie przygotowywano ciasto z jęczmiennej mazi, rodzynek, orzeszków piniowych i ziaren granatu. W średniowieczu, dzięki dostępności cukru i przypraw z Bliskiego Wschodu, stał się luksusowym przysmakiem, a w XVIII-wiecznej Anglii był nieodłącznym elementem świątecznych stołów.