Kiedy pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi okulary do pracy z monitorem?

W dzisiejszych czasach praca z monitorem ekranowym stała się standardem w wielu zawodach. Niestety, długie godziny spędzone przed ekranem mogą negatywnie wpływać na wzrok, prowadząc do zmęczenia oczu, suchości czy pogorszenia ostrości widzenia. Polskie przepisy BHP chronią pracowników, nakładając na pracodawcę obowiązek zapewnienia okularów korygujących wzrok. Ale kiedy dokładnie ten obowiązek powstaje? Rozwiejmy wszelkie wątpliwości!

Obowiązek pracodawcy: kiedy i dlaczego?

Kwestia zapewnienia okularów dla pracowników jest regulowana przez Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Celem tego rozporządzenia jest ochrona zdrowia pracowników, zwłaszcza ich wzroku, przed negatywnymi skutkami długotrwałej pracy przy komputerze. Nie jest to jednak obowiązek bezwarunkowy – musi zostać spełnionych kilka kluczowych kryteriów.

Kluczowe warunki do spełnienia

Pracodawca ma obowiązek zapewnić okulary korygujące wzrok, jeśli spełnione są łącznie trzy warunki:

• Czas pracy z monitorem: Pracownik spędza przed monitorem ekranowym co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy, czyli minimum 4 godziny dziennie. Jeśli pracownik pracuje krócej, ten obowiązek nie powstaje.
• Badania profilaktyczne: Pracownik odbył badania profilaktyczne (wstępne, okresowe lub kontrolne) u lekarza medycyny pracy.
• Zalecenie lekarza: Lekarz medycyny pracy, na podstawie wyników badań okulistycznych, stwierdził potrzebę stosowania okularów korygujących wzrok specjalnie do pracy przy monitorze. To kluczowe – samo posiadanie wady wzroku nie wystarczy, musi być rekomendacja lekarza w kontekście pracy z ekranem.

Jakie okulary są refundowane?

Warto podkreślić, że pracodawca ma obowiązek zapewnić okulary korygujące wzrok, a nie np. okulary z filtrem światła niebieskiego, które nie posiadają mocy optycznej. Refundacji podlegają wyłącznie soczewki korygujące wadę wzroku, która jest wynikiem lub jest pogłębiana przez pracę z monitorem. Ramki okularów są zazwyczaj częścią tej refundacji, jednak ich styl i cena mogą być ograniczone wewnętrznymi regulacjami firmy.

Przykład: Pracownik może mieć doskonały wzrok na odległość, ale podczas pracy z monitorem, na typowej odległości ok. 60-70 cm, odczuwa zmęczenie i niewyraźne widzenie. Okulista może wówczas przepisać soczewki o specyficznej mocy, dostosowane do tej odległości, różniące się od tych do czytania czy do dali.

Procedura i koszty

Zazwyczaj procedura wygląda następująco: po otrzymaniu zalecenia od lekarza, pracownik kupuje okulary, a następnie przedstawia pracodawcy dowód zakupu (fakturę lub paragon imienny). Pracodawca refunduje koszt zakupu. Ważne jest, że firmy często ustalają ryczałtową kwotę, do której pokrywają koszty okularów. Jeśli wybrane okulary są droższe, pracownik pokrywa różnicę. Kwota ryczałtu powinna być określona w wewnętrznych przepisach firmy, np. w regulaminie pracy lub regulaminie BHP.

Ciekawostka: Pracodawca nie może narzucić pracownikowi konkretnego salonu optycznego ani marki okularów. Ważne jest jedynie to, by spełniały one zalecenia lekarza i mieściły się w ustalonej kwocie refundacji.

Częstotliwość zapewniania okularów

Obowiązek zapewnienia okularów nie jest jednorazowy. Jeśli podczas kolejnych badań okresowych lekarz medycyny pracy ponownie stwierdzi potrzebę zmiany lub dopasowania okularów korygujących do pracy z monitorem, pracodawca ponownie ma obowiązek pokryć ich koszt. Częstotliwość wymiany okularów zależy więc od indywidualnych potrzeb pracownika i zaleceń lekarskich.

Mity i rzeczywistość wokół okularów do pracy

Czy każdy pracownik biurowy dostaje darmowe okulary?

To jeden z najczęstszych mitów. Odpowiedź brzmi: nie. Jak wspomniano, musi być spełniony warunek pracy z monitorem przez co najmniej 4 godziny dziennie oraz, co najważniejsze, jednoznaczne zalecenie lekarza medycyny pracy, że okulary są potrzebne specjalnie do tej pracy.

Co jeśli pracownik już nosi okulary?

Jeśli pracownik już używa okularów, ale lekarz medycyny pracy stwierdzi, że są one nieodpowiednie do pracy z monitorem (np. mają zbyt małą korekcję, są przestarzałe lub nie zapewniają komfortu widzenia na odpowiednią odległość), wówczas pracodawca ma obowiązek pokryć koszt zakupu nowych, odpowiednich okularów. Liczy się zawsze aktualne zalecenie lekarza w kontekście konkretnego stanowiska pracy.

Pamiętajmy, że dbałość o wzrok pracowników to nie tylko obowiązek prawny, ale także inwestycja w ich zdrowie, komfort pracy i efektywność. Regularne badania profilaktyczne i świadomość przysługujących praw to podstawa. Jeśli odczuwasz dyskomfort podczas pracy z monitorem, nie wahaj się zgłosić tego swojemu pracodawcy i podczas kolejnych badań lekarskich.