Kiedy trzeba czyścić DPF?

Współczesne samochody to skomplikowane maszyny, a jednym z ich kluczowych elementów, często niedocenianym, jest filtr cząstek stałych, czyli popularny DPF. To on odpowiada za redukcję szkodliwych substancji w spalinach, chroniąc środowisko. Ale co się dzieje, gdy zaczyna szwankować? I co najważniejsze – kiedy należy go czyścić, aby uniknąć kosztownych awarii i zapewnić swojemu pojazdowi długie życie?

Czym jest DPF?

DPF (Diesel Particulate Filter) to urządzenie montowane w układach wydechowych silników wysokoprężnych. Jego głównym zadaniem jest wyłapywanie cząstek sadzy – mikroskopijnych, szkodliwych dla zdrowia substancji powstających w procesie spalania paliwa. Bez DPF-u, te cząstki trafiałyby bezpośrednio do atmosfery. Filtr ten działa jak pułapka, gromadząc sadzę, która następnie jest wypalana w procesie zwanym regeneracją. Problem pojawia się, gdy regeneracja jest utrudniona lub niemożliwa, prowadząc do nadmiernego nagromadzenia sadzy i popiołu.

Kiedy czyścić DPF?

Rozpoznanie momentu, w którym DPF wymaga interwencji, jest kluczowe dla uniknięcia poważniejszych problemów i wysokich rachunków za naprawę. Istnieje kilka wyraźnych sygnałów, które powinny wzbudzić czujność każdego kierowcy.

Symptomy zapchanego DPF-u

Zwróć uwagę na następujące objawy, które mogą świadczyć o potrzebie czyszczenia filtra DPF:

• Zapalone kontrolki ostrzegawcze: Najbardziej oczywistym sygnałem jest zaświecenie się kontrolki DPF na desce rozdzielczej, często w towarzystwie innych ikon, np. "check engine". Nie ignoruj ich!
• Spadek mocy silnika: Samochód może stać się ospały, słabiej przyspieszać, a jazda pod górę będzie wymagać większego wysiłku. To efekt ograniczania przepływu spalin przez zapchany filtr.
• Zwiększone zużycie paliwa: Zapchany DPF utrudnia pracę silnika, co z kolei prowadzi do zwiększonego zapotrzebowania na paliwo, ponieważ jednostka napędowa próbuje "przebić się" przez opór.
• Nietypowy dym z rury wydechowej: Chociaż DPF ma eliminować dymienie, przy jego awarii lub znacznym zapchaniu, możesz zaobserwować ciemny lub szary dym, zwłaszcza podczas przyspieszania.
• Częste próby regeneracji: Jeśli samochód co chwilę próbuje przeprowadzać regenerację (objawiające się np. podwyższonymi obrotami na postoju, zmienionym dźwiękiem silnika, czy specyficznym zapachem), oznacza to, że standardowe procesy są nieskuteczne.
• Niepokojące zapachy: Czasami z okolic wydechu może dochodzić dziwny, palący zapach, spowodowany nieefektywnym wypalaniem sadzy.

Przykład: Pan Jan, kierowca miejski, przez długi czas ignorował kontrolkę DPF. Samochód palił coraz więcej, a moc spadała. W końcu, zamiast prostego czyszczenia, musiał wymienić filtr, co kosztowało go kilka tysięcy złotych. Wczesna reakcja mogła zaoszczędzić mu tych kosztów.

Dlaczego DPF się zapycha?

Zrozumienie przyczyn jest równie ważne jak rozpoznanie objawów. DPF to element eksploatacyjny, ale jego żywotność zależy od wielu czynników:

• Krótkie trasy miejskie: To główny wróg DPF-u. Jazda na krótkich dystansach, z niskimi prędkościami, uniemożliwia osiągnięcie przez układ wydechowy odpowiedniej temperatury do przeprowadzenia skutecznej regeneracji.
• Niska jakość paliwa: Paliwo o niskiej jakości może prowadzić do powstawania większej ilości sadzy i popiołu, co przyspiesza zapychanie filtra.
• Niewłaściwy olej silnikowy: Używanie oleju silnikowego, który nie spełnia specyfikacji producenta dla pojazdów z DPF, może prowadzić do powstawania popiołu, który jest niemożliwy do wypalenia.
• Usterki silnika: Problemy takie jak uszkodzone wtryskiwacze, nieszczelności w układzie dolotowym czy awarie czujników mogą zakłócać proces spalania i generować nadmierne ilości sadzy.
• Niski poziom płynu do regeneracji (AdBlue/Eolys): W niektórych systemach DPF, do wspomagania regeneracji używany jest specjalny płyn. Jego brak lub niski poziom uniemożliwia skuteczne wypalanie sadzy.

Metody czyszczenia DPF

Gdy DPF jest już zapchany, istnieją skuteczne metody przywrócenia mu pełnej sprawności, inne niż kosztowna wymiana.

• Chemiczne czyszczenie DPF: Polega na wprowadzeniu specjalnych preparatów chemicznych bezpośrednio do filtra. Preparaty te rozpuszczają nagromadzoną sadzę i popiół, które następnie są wypłukiwane. Jest to metoda stosunkowo szybka i efektywna, często wykonywana bez demontażu filtra.
• Hydrodynamiczne czyszczenie DPF: To bardziej zaawansowana metoda, wymagająca demontażu DPF-u. Filtr jest umieszczany w specjalnej maszynie, gdzie pod wysokim ciśnieniem przepływa przez niego woda z detergentami. Ta metoda jest bardzo skuteczna w usuwaniu zarówno sadzy, jak i popiołu.
• Wymuszona regeneracja: Może być przeprowadzona w serwisie za pomocą komputera diagnostycznego. Polega na podniesieniu temperatury spalin w celu wypalenia sadzy. Jest skuteczna, gdy filtr nie jest jeszcze mocno zapchany, ale może być obciążająca dla silnika.
• Wymiana DPF: To ostateczność, gdy filtr jest uszkodzony mechanicznie, stopiony lub tak mocno zapchany popiołem, że żadne czyszczenie nie przyniesie efektu. Koszt nowego filtra jest zazwyczaj bardzo wysoki.

Ciekawostka: Pierwsze filtry cząstek stałych pojawiły się w pojazdach ciężarowych już w latach 80., ale dopiero normy emisji Euro 4 i Euro 5 wprowadziły je na szeroką skalę do samochodów osobowych, stając się standardem w silnikach Diesla.

Jak zapobiegać problemom z DPF?

Zamiast czekać na problemy, lepiej im zapobiegać. Regularna profilaktyka to najlepsza inwestycja w długowieczność DPF-u i spokój ducha:

• Regularne dłuższe trasy: Staraj się co jakiś czas przejechać dłuższą trasę poza miastem, utrzymując stałe, wyższe obroty silnika przez około 20-30 minut. To pozwoli na skuteczną regenerację DPF-u.
• Używaj odpowiedniego paliwa: Tankuj tylko na sprawdzonych stacjach, używając paliwa o wysokiej jakości.
• Stosuj właściwy olej silnikowy: Zawsze wybieraj olej zgodny ze specyfikacją producenta samochodu, szczególnie te z oznaczeniem "low SAPS" (niskopopiołowe), przeznaczone do aut z DPF.
• Regularne przeglądy i serwis: Dbaj o sprawność silnika i wszystkich jego podzespołów. Wczesne wykrycie i usunięcie drobnych usterek może zapobiec poważnym problemom z DPF.
• Monitoruj poziom płynu do regeneracji: Jeśli Twój samochód używa płynu AdBlue lub Eolys, regularnie sprawdzaj jego poziom i uzupełniaj go zgodnie z zaleceniami producenta.

Pamiętaj, że ignorowanie problemów z DPF nie tylko prowadzi do kosztownych napraw, ale także może skutkować uszkodzeniem innych elementów silnika, a nawet całkowitym unieruchomieniem pojazdu.