Kolposkopia, kiedy ją wykonać, jak przebiega?

Wyobraź sobie, że masz dostęp do zaawansowanego narzędzia, które pozwala zajrzeć w głąb Twojego zdrowia, wykrywając potencjalne problemy, zanim staną się poważne. Takim właśnie narzędziem w medycynie jest kolposkopia – badanie, które dla wielu kobiet może okazać się kluczowe w profilaktyce i wczesnym wykrywaniu chorób. Czy wiesz, kiedy warto się na nią zdecydować i jak dokładnie przebiega? Rozwiejmy wszelkie wątpliwości.

Co to jest kolposkopia?

Kolposkopia to precyzyjne badanie diagnostyczne, które polega na dokładnym oglądaniu szyjki macicy, pochwy oraz sromu. Wykorzystuje się do tego specjalne urządzenie optyczne – kolposkop – które działa jak mikroskop, powiększając obraz nawet 60-krotnie. Dzięki temu lekarz może dostrzec nawet najmniejsze zmiany w nabłonku, które są niewidoczne gołym okiem. To badanie jest nieocenione w wykrywaniu stanów przednowotworowych oraz wczesnych stadiów raka szyjki macicy.

Kiedy wykonać kolposkopię? Kluczowe wskazania

Decyzja o wykonaniu kolposkopii najczęściej zapada w odpowiedzi na konkretne sygnały. Pamiętaj, że to narzędzie diagnostyczne, a nie rutynowe badanie przesiewowe, choć jego rola w profilaktyce jest nie do przecenienia.

• Nieprawidłowe wyniki cytologii: To najczęstszy powód skierowania na kolposkopię. Jeśli wynik badania cytologicznego wskazuje na obecność nieprawidłowych komórek (np. ASCUS, LSIL, HSIL, AGC), kolposkopia jest niezbędna do dokładniejszej oceny.
• Podejrzenie infekcji HPV: W przypadku wykrycia wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) wysokiego ryzyka, szczególnie jeśli jest to infekcja przewlekła, kolposkopia pozwala ocenić ewentualne zmiany wywołane wirusem.
• Widoczne zmiany na szyjce macicy: Lekarz może zlecić kolposkopię, jeśli podczas rutynowego badania ginekologicznego zauważy podejrzane zmiany, takie jak owrzodzenia, nadżerki, polipy czy brodawki.
• Niewyjaśnione krwawienia: Jeśli doświadczasz krwawień międzymiesiączkowych, po stosunku lub krwawień niewiadomego pochodzenia, kolposkopia może pomóc w ustaleniu ich przyczyny.
• Kontrola po leczeniu: Po leczeniu zmian na szyjce macicy (np. po konizacji, laseroterapii) kolposkopia jest używana do monitorowania efektów terapii.

Nieprawidłowe wyniki cytologii

Jeśli Twój wynik cytologii zawiera adnotacje takie jak ASCUS (atypowe komórki nabłonkowe o nieokreślonym znaczeniu), LSIL (śródnabłonkowa zmiana małego stopnia) czy HSIL (śródnabłonkowa zmiana dużego stopnia), nie panikuj. To sygnał, że potrzebne jest dalsze, dokładniejsze badanie, a kolposkopia jest pierwszym krokiem do wyjaśnienia sytuacji. Pozwala ona na precyzyjne zlokalizowanie obszarów, z których należy pobrać wycinki do badania histopatologicznego.

Inne powody do badania

Ciekawostką jest, że kolposkopia może być również pomocna w diagnostyce niektórych chorób przenoszonych drogą płciową, które manifestują się zmianami na sromie lub w pochwie. Jest to więc narzędzie o szerokim zastosowaniu w ginekologii.

Jak przebiega kolposkopia? Krok po kroku

Przebieg kolposkopii jest zazwyczaj prosty i trwa od 10 do 20 minut. Nie wymaga specjalnego przygotowania, ale warto pamiętać o kilku zasadach, aby badanie było jak najbardziej miarodajne.

1. Przygotowanie przed badaniem: Zaleca się, aby przez 24-48 godzin przed kolposkopią unikać stosunków płciowych, irygacji pochwy, stosowania tamponów oraz leków dopochwowych. Badanie najlepiej wykonać poza okresem miesiączki.
2. Pozycja do badania: Pacjentka układa się na fotelu ginekologicznym, podobnie jak do cytologii.
3. Wziernik ginekologiczny: Lekarz delikatnie wprowadza wziernik do pochwy, aby uwidocznić szyjkę macicy.
4. Kolposkop: Następnie kolposkop zostaje ustawiony w odpowiedniej odległości od krocza. Pamiętaj, że urządzenie nie jest wprowadzane do pochwy, tylko ogląda szyjkę macicy z zewnątrz.
5. Aplikacja roztworów: Lekarz przemywa szyjkę macicy roztworem soli fizjologicznej, a następnie kwasem octowym (o stężeniu 3-5%). Kwas octowy powoduje, że nieprawidłowe komórki stają się białawe i są łatwiejsze do zidentyfikowania. Czasami stosuje się również płyn Lugola (test Schillera), który barwi zdrowe komórki na brązowo, a nieprawidłowe pozostawia niezabarwione. Może to wywołać uczucie lekkiego pieczenia, ale jest to całkowicie normalne.
6. Obserwacja i dokumentacja: Lekarz dokładnie ogląda szyjkę macicy pod powiększeniem, oceniając naczynia krwionośne, struktury nabłonka i reakcję na zastosowane roztwory. Wiele kolposkopów posiada możliwość wykonania zdjęć lub nagrania wideo do dokumentacji.

Czego spodziewać się podczas badania?

Podczas badania możesz odczuwać lekki dyskomfort związany z założeniem wziernika. Aplikacja kwasu octowego może wywołać uczucie pieczenia lub szczypania, które szybko mija. Samo badanie kolposkopem jest bezbolesne, ponieważ kolposkop nie dotyka ciała.

Biopsja podczas kolposkopii

Jeśli lekarz zauważy podejrzane obszary, może zdecydować o pobraniu jednego lub kilku małych wycinków tkanki (biopsji) do badania histopatologicznego. Jest to bardzo ważny etap, ponieważ tylko badanie mikroskopowe pobranej tkanki pozwala na postawienie ostatecznej diagnozy. Pobranie wycinków może być odczuwalne jako krótkie, ostre ukłucie lub skurcz. W zależności od miejsca biopsji, lekarz może zastosować miejscowe znieczulenie.

Po badaniu: Co dalej?

Po kolposkopii możesz odczuwać lekkie skurcze, podobne do tych miesiączkowych. Jeśli pobrano wycinki, przez kilka dni może występować plamienie. Warto wtedy unikać stosowania tamponów, irygacji pochwy oraz współżycia przez około 7 dni, aby umożliwić zagojenie się miejsca pobrania biopsji. Wyniki badania histopatologicznego są zazwyczaj dostępne w ciągu kilku tygodni i to na ich podstawie lekarz ustala dalsze postępowanie.

Czy kolposkopia jest bolesna?

Większość kobiet opisuje kolposkopię jako badanie niebolesne, choć może być nieco niekomfortowe. To uczucie dyskomfortu jest porównywalne do tego, które towarzyszy badaniu cytologicznemu. Ewentualny ból może pojawić się w momencie pobierania biopsji, ale jest on zazwyczaj krótki i ostry, a w razie potrzeby stosuje się znieczulenie miejscowe. Kluczem jest relaks i komunikacja z lekarzem.

Dlaczego kolposkopia jest tak ważna?

Kolposkopia to nie tylko badanie diagnostyczne, ale przede wszystkim potężne narzędzie w profilaktyce raka szyjki macicy. Umożliwia wczesne wykrycie i leczenie zmian przednowotworowych, zanim przekształcą się w inwazyjnego raka. Dzięki niej możliwe jest podjęcie interwencji w odpowiednim czasie, co znacząco zwiększa szanse na pełne wyleczenie i zachowanie zdrowia. Regularne badania cytologiczne, a w razie potrzeby kolposkopia, są fundamentem dbania o zdrowie intymne każdej kobiety.