Kto stworzył Empik?

Kiedy myślimy o Empiku, przed oczami staje nam sieć nowoczesnych salonów oferujących książki, muzykę, filmy i wiele innych produktów kultury. Ale czy kiedykolwiek zastanawialiście się, kto stoi za stworzeniem tej kultowej polskiej marki i jaka historia kryje się za jej początkami? Odpowiedź może być bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka.

Początki kultowej marki: Kto stał za Empikiem?

Nie jeden twórca, a instytucja

Wbrew pozorom, za stworzeniem Empiku nie stoi jedna konkretna osoba, wizjoner-przedsiębiorca w dzisiejszym rozumieniu tego słowa. Korzenie tej marki sięgają głęboko w powojenną historię Polski, a dokładniej do roku 1948. To właśnie wtedy powołano do życia Kluby Międzynarodowej Prasy i Książki (KMPiK). Inicjatorem i twórcą tej ogólnopolskiej sieci była Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza”, która później przekształciła się w potężny moloch medialny epoki PRL – RSW „Prasa-Książka-Ruch”. Można zatem powiedzieć, że Empik narodził się jako państwowa inicjatywa, mająca na celu szerzenie kultury i informacji.

Misja i idea Klubów Międzynarodowej Prasy i Książki

Pierwotna idea KMPiK była daleka od dzisiejszego komercyjnego modelu. Kluby te miały pełnić rolę ośrodków kulturalnych i edukacyjnych, dostępnych dla szerokich mas społeczeństwa. Ich głównym zadaniem było:

• Dystrybucja prasy krajowej i zagranicznej (choć tej ostatniej w mocno cenzurowanej formie).
• Sprzedaż książek i płyt.
• Organizacja spotkań autorskich, wystaw, prelekcji oraz dyskusji.
• Tworzenie przestrzeni do wymiany myśli i edukacji.

Były to miejsca, gdzie obywatele mogli w stosunkowo łatwy sposób zetknąć się z kulturą i wiedzą, często będąc jedynymi takimi punktami w mniejszych miejscowościach. Ich rola w budowaniu powojennej świadomości kulturalnej była nie do przecenienia.

Ewolucja nazwy i transformacja

Choć oficjalną nazwą była KMPiK, to już wtedy w potocznym języku często używano akronimu Empik, pochodzącego od „Międzynarodowej Prasy i Książki”. Nazwa ta stała się tak rozpoznawalna, że po transformacji ustrojowej w Polsce, gdy system KMPiK uległ likwidacji i prywatyzacji, właśnie Empik został wybrany jako nazwa dla nowo powstałej, komercyjnej sieci salonów. Był to naturalny krok, bazujący na silnej świadomości marki i przywiązaniu klientów do dawnych klubów. Współczesny Empik to zatem spadkobierca i ewolucja idei zapoczątkowanej w 1948 roku, jednak już w zupełnie nowej, rynkowej odsłonie.

Ciekawostki z historii

Warto wspomnieć, że dawne KMPiK-i były często wyposażone w czytelnie, a nawet niewielkie kawiarnie, co czyniło je prawdziwymi centrami życia towarzyskiego i intelektualnego. Dla wielu osób były to okna na świat, pozwalające na dostęp do trudno dostępnych materiałów. Na przykład, w czasach PRL, to właśnie w KMPiK-ach można było znaleźć specjalne działy z tzw. „importem”, czyli wydawnictwami zagranicznymi, które choć selekcjonowane, stanowiły nieocenione źródło informacji i kultury zza żelaznej kurtyny.