Lanolina, jakie odmiany stosuje się w przemyśle?

Lanolina, często nazywana „tłuszczem z wełny”, to jeden z najbardziej wszechstronnych i cenionych składników naturalnych, którego historia zastosowania sięga starożytności. Ten woskowy surowiec, pozyskiwany podczas czyszczenia owczej wełny, dzięki swoim niezwykłym właściwościom nawilżającym, ochronnym i emulgującym, znalazł zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Jednakże, mówiąc o lanolinie, rzadko zdajemy sobie sprawę, że występuje ona w różnych odmianach, z których każda jest precyzyjnie dopasowana do konkretnych potrzeb – od zaawansowanych formuł farmaceutycznych po ciężkie zastosowania przemysłowe.

Czym jest i skąd pochodzi lanolina?

Lanolina to złożona mieszanina estrów, alkoholi i kwasów tłuszczowych, produkowana przez gruczoły łojowe owiec. Jej głównym zadaniem jest ochrona wełny i skóry zwierzęcia przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, takimi jak deszcz czy mróz. Dzięki swojej budowie chemicznej, zbliżonej do lipidów ludzkiej skóry, jest z nią wyjątkowo biokompatybilna. To właśnie ta cecha sprawia, że jest tak ceniona w kosmetyce i farmacji jako substancja o silnym działaniu natłuszczającym, zmiękczającym i ochronnym. Proces jej pozyskiwania jest w pełni etyczny – odbywa się po strzyżeniu owiec, a sama wełna jest prana w celu oddzielenia cennego wosku.

Główne odmiany lanoliny stosowane w przemyśle

W zależności od stopnia oczyszczenia i przetworzenia, lanolina przybiera różne formy. Każda z nich ma unikalne właściwości, które decydują o jej przeznaczeniu. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

Lanolina bezwodna (Anhydrous Lanolin)

To najczystsza i najbardziej skoncentrowana forma lanoliny, zawierająca mniej niż 0,25% wody. Ma postać gęstej, lepkiej i bardzo tłustej masy o charakterystycznym zapachu. Jej kluczową cechą jest zdolność do absorpcji wody w ilości przekraczającej dwukrotność jej własnej masy, co czyni ją potężnym emolientem i środkiem okluzyjnym. Tworzy na skórze barierę, która zapobiega utracie wilgoci.

• Zastosowanie w kosmetyce: Idealna do produktów o działaniu silnie regenerującym i ochronnym, takich jak maści na spierzchnięte usta, kremy na pękające pięty czy specjalistyczne kremy ochronne dla matek karmiących.
• Zastosowanie w farmacji: Stanowi bazę dla wielu maści leczniczych, ułatwiając transport substancji aktywnych w głąb skóry.
• Ciekawostka przemysłowa: W przemyśle ciężkim lanolina bezwodna jest cenionym środkiem antykorozyjnym, używanym do zabezpieczania metalowych części maszyn, a nawet kadłubów statków przed działaniem słonej wody.

Lanolina uwodniona (Hydrous Lanolin)

Jak sama nazwa wskazuje, jest to lanolina, do której dodano oczyszczoną wodę (zazwyczaj w proporcji 75% lanoliny do 25% wody). Dzięki temu ma znacznie lżejszą, bardziej kremową i łatwiejszą w aplikacji konsystencję. Zachowuje swoje właściwości nawilżające, ale jest mniej lepka niż jej bezwodny odpowiednik.

• Zastosowanie: Jest powszechnie stosowana w produkcji kremów nawilżających, balsamów do ciała oraz odżywek do włosów, gdzie pożądane jest połączenie działania natłuszczającego z nawadniającym.

Pochodne lanoliny – specjalistyczne modyfikacje

Aby jeszcze lepiej dostosować właściwości lanoliny do wymagań nowoczesnych formuł, poddaje się ją różnym procesom chemicznym. W ten sposób powstają jej wyspecjalizowane pochodne.

1. Alkohol lanolinowy: To frakcja uzyskana z hydrolizy lanoliny. Nie jest tłuszczem, lecz mieszaniną steroli i alkoholi alifatycznych. Jego główną zaletą jest zdolność do tworzenia stabilnych emulsji typu woda w oleju (W/O). Dzięki niemu kremy i balsamy nie rozwarstwiają się, zachowując jednolitą, gładką konsystencję.
2. Lanolina acetylowana: Modyfikacja chemiczna, która sprawia, że lanolina staje się mniej lepka i tworzy na skórze cienki, jedwabisty film. Jest często wykorzystywana w kosmetyce kolorowej, na przykład w pomadkach do ust, którym nadaje połysk i trwałość, a także w lekkich kremach i sprayach do włosów.
3. Lanolina etoksylowana (PEG Lanolin): To forma lanoliny przetworzona tak, aby stała się rozpuszczalna w wodzie. Dzięki temu może być stosowana w produktach myjących, takich jak szampony, żele pod prysznic czy olejki do kąpieli. Działa jako emulgator, substancja renatłuszczająca i kondycjonująca, pozostawiając skórę i włosy miękkie nawet po umyciu.

Jak wybrać produkt z lanoliną?

Wszechstronność lanoliny jest jej największą zaletą. Od ciężkich maści ochronnych po lekkie, rozpuszczalne w wodzie formuły – każda jej odmiana pełni inną, ważną funkcję. Wybierając produkt, warto zwrócić uwagę na to, by użyta w nim lanolina była wysokiej klasy, np. farmaceutycznej. Nowoczesne metody oczyszczania niemal całkowicie eliminują ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych, które w przeszłości bywały wiązane z zanieczyszczeniami obecnymi w surowcu. Dzięki temu dziś możemy bezpiecznie korzystać z dobrodziejstw tego niezwykłego daru natury, ciesząc się jego niezrównanymi właściwościami ochronnymi i pielęgnacyjnymi.