Leczenie polineuropatii alkoholowej

Polineuropatia alkoholowa to jedno z najpoważniejszych neurologicznych powikłań przewlekłego nadużywania alkoholu, prowadzące do uszkodzenia nerwów obwodowych. Choć proces ten może być wyniszczający, a uszkodzenia często trudne do odwrócenia, istnieje szereg metod leczenia i rehabilitacji, które mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów. Kluczem do sukcesu jest jednak kompleksowe podejście, łączące abstynencję, farmakoterapię, odpowiednią dietę i fizjoterapię.

Czym dokładnie jest polineuropatia alkoholowa?

Zanim przejdziemy do leczenia, warto zrozumieć istotę problemu. Polineuropatia alkoholowa to uszkodzenie wielu nerwów obwodowych, czyli tych, które przekazują sygnały między mózgiem a resztą ciała. Przyczyną jest podwójne uderzenie: toksyczne działanie samego alkoholu (a dokładniej jego metabolitów) na komórki nerwowe oraz poważne niedobory żywieniowe, które niemal zawsze towarzyszą chorobie alkoholowej. Największe spustoszenie sieje deficyt witamin z grupy B, a zwłaszcza witaminy B1 (tiaminy), która jest absolutnie niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.

Podstawa leczenia: Całkowita abstynencja

To absolutny i niepodważalny fundament jakiejkolwiek terapii. Bez całkowitego zaprzestania picia alkoholu żadne inne metody leczenia nie przyniosą długotrwałych efektów. Każda kolejna dawka alkoholu to dalsze uszkadzanie nerwów i niweczenie postępów terapii. Decyzja o abstynencji jest pierwszym i najważniejszym krokiem na drodze do zatrzymania postępu choroby i stworzenia warunków do regeneracji uszkodzonych struktur nerwowych. To warunek konieczny, by organizm mógł zacząć proces naprawczy.

Suplementacja i dieta: Odbudowa od wewnątrz

Walka z niedoborami to drugi filar leczenia. Ponieważ organizm osoby uzależnionej jest wyniszczony, konieczne jest intensywne uzupełnienie kluczowych składników odżywczych.

Witamina B1 (tiamina)

Jest absolutnie kluczowa. W początkowej, ostrej fazie leczenia często podaje się ją w formie zastrzyków dożylnych lub domięśniowych, aby jak najszybciej wysycić organizm. Następnie przechodzi się na długotrwałą suplementację doustną. Tiamina bierze udział w metabolizmie energetycznym komórek nerwowych i tworzeniu osłonek mielinowych, które chronią nerwy.

Inne ważne składniki

Oprócz tiaminy, niezbędne jest uzupełnienie innych witamin i minerałów:

• Witaminy B6 i B12: Niezbędne dla zdrowia nerwów i produkcji czerwonych krwinek.
• Kwas foliowy: Wspomaga procesy naprawcze w układzie nerwowym.
• Kwas alfa-liponowy (ALA): Silny antyoksydant, który może zmniejszać objawy bólowe i poprawiać funkcjonowanie nerwów.
• Magnez: Jego niedobór często występuje u osób nadużywających alkoholu i może nasilać objawy neurologiczne.

Oczywiście, suplementacja musi iść w parze ze zbilansowaną, bogatą w składniki odżywcze dietą. Pełnoziarniste produkty zbożowe, chude mięso, ryby, warzywa liściaste i strączkowe to podstawa jadłospisu wspierającego regenerację.

Leczenie objawowe: Ulga w bólu

Nawet po wdrożeniu abstynencji i suplementacji, pacjenci często zmagają się z dokuczliwymi objawami, takimi jak piekący ból, mrowienie czy drętwienie. W takich przypadkach stosuje się leczenie objawowe, które ma na celu poprawę komfortu życia.

1. Leki przeciwbólowe: Tradycyjne leki przeciwbólowe są często nieskuteczne w walce z bólem neuropatycznym. Zamiast nich lekarze przepisują leki z innych grup, takie jak leki przeciwdepresyjne (np. amitryptylina, duloksetyna) lub przeciwpadaczkowe (np. gabapentyna, pregabalina), które modyfikują sposób odczuwania bólu w mózgu.
2. Terapie miejscowe: W przypadku bólu zlokalizowanego w stopach czy dłoniach pomocne mogą być maści lub plastry zawierające kapsaicynę (wyciąg z ostrej papryki) lub lidokainę, które działają miejscowo znieczulająco.

Rehabilitacja: Klucz do odzyskania sprawności

Farmakoterapia to nie wszystko. Równie ważna jest rehabilitacja i fizjoterapia. Celem jest poprawa siły mięśniowej, równowagi, koordynacji oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych. Regularne, odpowiednio dobrane ćwiczenia pomagają w odbudowie funkcji motorycznych i zapobiegają przykurczom. Czasem wykorzystuje się również zabiegi takie jak TENS (przezskórna stymulacja nerwów), które mogą przynosić ulgę w bólu.

Ciekawostka: Regeneracja nerwów obwodowych jest procesem niezwykle powolnym. Szacuje się, że nerwy odrastają w tempie zaledwie 1-2 mm na dobę. Oznacza to, że powrót do zdrowia wymaga ogromnej cierpliwości i systematyczności, a efekty mogą być widoczne dopiero po wielu miesiącach, a nawet latach konsekwentnej pracy.