Łysienie androgenowe, jakie są jego przyczyny, objawy i jak je leczyć?

Wypadanie włosów to problem, który dotyka miliony ludzi na całym świecie, nierzadko stając się źródłem znacznego dyskomfortu i obniżenia pewności siebie. Jedną z najczęściej diagnozowanych przyczyn jest łysienie androgenowe – stan, który, choć genetycznie uwarunkowany, można skutecznie leczyć. Zrozumienie jego mechanizmów, objawów i dostępnych terapii to klucz do odzyskania kontroli nad kondycją swoich włosów.

Czym jest łysienie androgenowe?

Łysienie androgenowe, często nazywane również łysieniem typu męskiego lub dziedzicznym, to najpowszechniejsza forma utraty włosów, dotykająca zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Charakteryzuje się stopniowym, postępującym przerzedzaniem włosów, wynikającym z genetycznej predyspozycji mieszków włosowych do nadwrażliwości na działanie androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Mimo nazwy, nie jest to wyłącznie problem panów – kobiety również doświadczają tego typu łysienia, choć zazwyczaj w nieco odmiennym wzorcu.

Główne przyczyny łysienia androgenowego

Złożoność łysienia androgenowego wynika z interakcji wielu czynników, jednak dwa z nich odgrywają kluczową rolę:

• Genetyka: Predyspozycje do łysienia androgenowego są dziedziczone, co oznacza, że jeśli Twoi rodzice lub dziadkowie borykali się z tym problemem, istnieje większe prawdopodobieństwo, że i Ty go doświadczysz. Co ciekawe, geny odpowiedzialne za ten stan mogą być przekazywane zarówno po stronie matki, jak i ojca.
• Rola hormonów androgenowych: Głównym winowajcą w tym procesie jest dihydrotestosteron (DHT) – silna pochodna testosteronu. U osób z genetyczną wrażliwością, DHT przyczepia się do receptorów w mieszkach włosowych, prowadząc do ich miniaturyzacji. Mieszki stopniowo kurczą się, produkując coraz cieńsze, krótsze i jaśniejsze włosy, aż w końcu przestają je produkować w ogóle. Nie chodzi tu o nadmiar testosteronu, lecz o nadwrażliwość mieszków włosowych na jego pochodną.

Charakterystyczne objawy

Wzorce utraty włosów różnią się w zależności od płci, choć mechanizm pozostaje ten sam:

U mężczyzn

Najczęściej obserwuje się recesję linii włosów, prowadzącą do powstawania tzw. zakoli. Następnie dochodzi do przerzedzenia włosów na szczycie głowy i w okolicy ciemieniowej. Klasyczny wzorzec to kształt litery M lub U, który z czasem może prowadzić do całkowitego wyłysienia tych obszarów, z zachowaniem włosów na bokach i z tyłu głowy.

U kobiet

U kobiet łysienie androgenowe objawia się zazwyczaj w sposób bardziej rozproszony. Zauważalne jest ogólne przerzedzenie włosów na całej głowie, szczególnie widoczne w okolicy przedziałka, który staje się szerszy. Linia włosów na czole jest zazwyczaj zachowana, a całkowite wyłysienie jest rzadkością. Włosy stają się cieńsze, słabsze i wolniej rosną.

Diagnostyka: Pierwszy krok do skutecznej pomocy

Prawidłowa diagnoza jest niezbędna do wdrożenia skutecznego leczenia. Obejmuje ona:

• Wywiad lekarski: Lekarz zbiera informacje o historii choroby w rodzinie, stylu życia i innych potencjalnych przyczynach.
• Badanie fizykalne: Ocena wzorca łysienia i ogólnego stanu skóry głowy.
• Trichoskopia: To nieinwazyjne badanie skóry głowy i włosów pod dużym powiększeniem, które pozwala ocenić stan mieszków włosowych, zidentyfikować miniaturyzację włosów i inne charakterystyczne zmiany.
• Badania krwi: Czasami zlecane są badania poziomu hormonów (w tym androgenów), ferrytyny, witaminy D czy hormonów tarczycy, aby wykluczyć inne przyczyny wypadania włosów.

Skuteczne metody leczenia

Współczesna medycyna oferuje szereg skutecznych metod walki z łysieniem androgenowym. Warto pamiętać, że leczenie często wymaga cierpliwości i regularności.

Leczenie farmakologiczne

• Minoksydyl: Dostępny w postaci płynu lub pianki do stosowania miejscowego. Działa poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych w skórze głowy, co poprawia ukrwienie mieszków włosowych i wydłuża fazę wzrostu włosa (anagen). Stosowany regularnie, może spowolnić wypadanie włosów i stymulować odrost.
• Finasteryd: Lek doustny, przeznaczony wyłącznie dla mężczyzn. Działa poprzez blokowanie enzymu 5-alfa-reduktazy, który odpowiada za konwersję testosteronu w DHT. Zmniejszając poziom DHT, finasteryd skutecznie hamuje miniaturyzację mieszków włosowych.
• Dutasteryd: Podobnie jak finasteryd, jest inhibitorem 5-alfa-reduktazy, często o silniejszym działaniu. Również przeznaczony dla mężczyzn.
• Leki antyandrogenowe: W przypadku kobiet z łysieniem androgenowym, zwłaszcza z podwyższonym poziomem androgenów, lekarz może rozważyć przepisanie leków takich jak spironolakton czy octan cyproteronu, które blokują działanie androgenów.

Terapie wspomagające

• Osocze bogatopłytkowe (PRP): Polega na wstrzykiwaniu w skórę głowy autologicznego osocza bogatopłytkowego, uzyskanego z własnej krwi pacjenta. Czynniki wzrostu zawarte w PRP mogą stymulować mieszki włosowe do regeneracji i wzrostu.
• Niskopoziomowa terapia laserowa (LLLT): Urządzenia emitujące światło lasera o niskiej energii mogą stymulować komórki mieszków włosowych, poprawiając ich funkcjonowanie i promując wzrost włosów.
• Suplementy diety i kosmetyki: Choć nie leczą przyczyny, mogą wspomagać kondycję włosów. Warto zwrócić uwagę na preparaty zawierające biotynę, cynk, krzem, witaminy z grupy B, żelazo czy aminokwasy.

Leczenie chirurgiczne

Najbardziej radykalną i trwałą metodą jest przeszczep włosów. Polega on na pobraniu mieszków włosowych z obszarów odpornych na działanie DHT (zazwyczaj z tyłu lub boków głowy) i przeszczepieniu ich w miejsca objęte łysieniem. Dostępne są różne techniki, takie jak FUE (Follicular Unit Extraction) czy FUT (Follicular Unit Transplantation), które pozwalają na uzyskanie bardzo naturalnych efektów.

Styl życia i profilaktyka

Chociaż łysienie androgenowe jest w dużej mierze uwarunkowane genetycznie, pewne nawyki mogą wspierać zdrowie włosów i potencjalnie spowalniać proces ich utraty:

• Zbilansowana dieta: Bogata w białko, witaminy (szczególnie A, E, C, biotyna) i minerały (żelazo, cynk, selen).
• Unikanie stresu: Przewlekły stres może nasilać wypadanie włosów, dlatego ważne jest dbanie o techniki relaksacyjne.
• Delikatna pielęgnacja: Unikanie agresywnych zabiegów fryzjerskich, nadmiernego ciepła (suszenie, prostowanie) i ciasnych upięć.
• Wczesna interwencja: Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym większe są szanse na zahamowanie procesu i uzyskanie satysfakcjonujących rezultatów.