Nadżerka szyjki macicy

Nadżerka szyjki macicy to diagnoza, którą słyszy wiele kobiet podczas rutynowej wizyty ginekologicznej. Choć jej nazwa może brzmieć niepokojąco, w większości przypadków nie jest powodem do paniki. Kluczem do zrozumienia tego zjawiska jest wiedza, czym tak naprawdę jest, jakie są jej przyczyny i kiedy wymaga leczenia. Zrozumienie istoty problemu pozwala na świadome podejście do własnego zdrowia i rozwiewa wiele niepotrzebnych obaw.

Czym tak naprawdę jest nadżerka?

Wbrew powszechnemu przekonaniu, termin „nadżerka” jest często używany potocznie i bywa mylący. W rzeczywistości w większości przypadków mamy do czynienia z ektopią, czyli przemieszczeniem się nabłonka gruczołowego, który naturalnie wyściela kanał szyjki macicy, na jej zewnętrzną, widoczną w badaniu część (tarczę szyjki). Nabłonek ten ma intensywnie czerwoną barwę, przez co ginekologowi jawi się jako „ranka” lub właśnie nadżerka. To nie jest rana ani ubytek tkanki, a jedynie obecność prawidłowych komórek w nietypowym dla nich miejscu. Wyobraźmy to sobie jako delikatną wyściółkę z wnętrza ust, która pojawiła się na wargach – jest inna, ale niekoniecznie chora.

Skąd się bierze i kogo dotyczy?

Ektopia jest zjawiskiem niezwykle powszechnym, szczególnie u młodych, aktywnych seksualnie kobiet. Jej powstawaniu sprzyjają przede wszystkim zmiany hormonalne. Dlatego często pojawia się w okresach burzy hormonalnej, takich jak:

• Okres dojrzewania
• Ciąża
• Stosowanie antykoncepcji hormonalnej

Innymi czynnikami, które mogą mieć wpływ na jej rozwój, są częste infekcje intymne (bakteryjne, grzybicze, wirusowe, w tym wirus HPV), a także urazy mechaniczne szyjki macicy. Warto podkreślić, że ektopia sama w sobie nie jest stanem przednowotworowym, ale może stanowić podłoże, na którym łatwiej rozwijają się stany zapalne.

Objawy, które powinny zwrócić uwagę

Najczęściej nadżerka nie daje żadnych objawów i jest wykrywana przypadkowo podczas badania ginekologicznego. Jeśli jednak symptomy się pojawiają, zazwyczaj są to:

1. Plamienia kontaktowe – czyli niewielkie krwawienia pojawiające się po stosunku seksualnym lub badaniu ginekologicznym.
2. Upławy – zwiększona ilość wydzieliny z pochwy, która może mieć zmienioną barwę (żółtawą, zielonkawą) lub nieprzyjemny zapach, co zwykle świadczy o współistniejącej infekcji.
3. Bóle w podbrzuszu lub w okolicy krzyżowej (rzadziej).

Pojawienie się któregokolwiek z tych objawów jest wyraźnym sygnałem, aby niezwłocznie umówić się na wizytę do specjalisty.

Diagnostyka to podstawa

Kluczowym elementem diagnostyki nie jest samo stwierdzenie obecności zaczerwienionego obszaru na szyjce macicy, ale wykluczenie poważniejszych schorzeń, w tym raka szyjki macicy. Dlatego podstawowym i absolutnie niezbędnym badaniem jest cytologia. To właśnie wynik cytologii decyduje o dalszym postępowaniu. Jeśli jest prawidłowy, a nadżerka nie daje objawów, najczęściej zaleca się jedynie regularną obserwację. W przypadku nieprawidłowego wyniku lub wątpliwości lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak kolposkopia (oglądanie szyjki macicy w dużym powiększeniu) czy test na obecność wirusa HPV.

Leczenie nadżerki – czy zawsze jest konieczne?

Decyzja o leczeniu zależy od kilku czynników: wyniku cytologii, obecności objawów oraz ewentualnych współistniejących infekcji. Bezwzględnie leczy się stany zapalne towarzyszące ektopii. Jeśli cytologia jest prawidłowa, a kobieta nie odczuwa żadnych dolegliwości, często odchodzi się od leczenia, ponieważ małe zmiany mogą cofnąć się samoistnie. Jeśli jednak nadżerka powoduje uporczywe plamienia lub upławy, lekarz może zaproponować jedną z metod jej usunięcia:

• Farmakoterapia: Stosowanie globulek dopochwowych o działaniu przeciwzapalnym i regenerującym.
• Kriokoagulacja: tzw. wymrażanie zmiany za pomocą ciekłego azotu.
• Elektrokoagulacja: tzw. wypalanie prądem elektrycznym.
• Fotokoagulacja: Użycie lasera do usunięcia zmienionego nabłonka.

Ciekawostka: Nadżerka a ciąża

Ektopia jest bardzo częstym zjawiskiem u kobiet w ciąży z powodu wysokiego stężenia estrogenów. Może być przyczyną niegroźnych plamień, które jednak zawsze wymagają konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę, aby wykluczyć inne przyczyny. Co ważne, w trakcie ciąży nie leczy się nadżerki. Zazwyczaj interwencję odkłada się na okres po połogu, tym bardziej że wiele zmian cofa się samoistnie po porodzie, gdy poziom hormonów wraca do normy.

Profilaktyka i regularne wizyty – klucz do zdrowia

Choć na hormonalne przyczyny powstawania nadżerki nie mamy wpływu, możemy dbać o zdrowie intymne, unikając infekcji i stosując bezpieczne praktyki seksualne. Najważniejszym elementem profilaktyki chorób szyjki macicy jest jednak regularne wykonywanie badania cytologicznego, przynajmniej raz w roku. To proste i bezbolesne badanie pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowych komórek i jest najskuteczniejszą bronią w walce z rakiem szyjki macicy. Pamiętaj, że diagnoza „nadżerka” to nie wyrok, a sygnał, by z większą troską zadbać o swoje zdrowie i regularnie odwiedzać gabinet ginekologiczny.