Nasturcja, właściwości i pochodzenie

Mało która roślina łączy w sobie tak wiele zalet – od niezwykłej urody, przez walory smakowe, aż po prozdrowotne właściwości. Nasturcja, często niedoceniana, to prawdziwa perła ogrodów i kuchni, której historia sięga odległych kontynentów.

Pochodzenie nasturcji

Z dalekich Andów

Nasturcja, znana również jako kapucynka, ma swoje korzenie w górskich regionach Ameryki Południowej, a dokładniej w Andach, na terenach dzisiejszego Peru i Boliwii. Była uprawiana przez inkaskich wojowników, którzy cenili ją nie tylko za jej walory smakowe, ale także za właściwości wzmacniające i lecznicze. Do Europy trafiła w XVI wieku dzięki hiszpańskim konkwistadorom i szybko zdobyła popularność, najpierw jako roślina ozdobna, a później również kulinarna. Jej nazwa "nasturcja" wywodzi się od łacińskiego "nasus tortus", co oznacza "skręcony nos", nawiązując do jej pikantnego smaku przypominającego rzeżuchę.

Właściwości nasturcji

Kulinarne zastosowania w kuchni

Nasturcja to roślina w pełni jadalna, a każda jej część oferuje unikalne doznania smakowe. Liście są pikantne, lekko pieprzne, idealne do sałatek, kanapek czy pesto, dodając im wyrazistości. Kwiaty, o intensywnych barwach od żółci po czerwień, są nie tylko piękną ozdobą potraw, ale również posiadają delikatniejszy, słodkawo-pikantny smak, często wykorzystywane do dekoracji deserów lub jako dodatek do napojów. Pąki kwiatowe i niedojrzałe nasiona można marynować w occie, uzyskując w ten sposób "fałszywe kapary", które doskonale komponują się z daniami mięsnymi i rybnymi. To prawdziwa gratka dla kucharzy eksperymentujących z nowymi smakami.

Zdrowotne korzyści dla organizmu

Poza walorami smakowymi, nasturcja jest prawdziwą skarbnicą zdrowia. Jest bogata w witaminę C (nawet więcej niż cytrusy!), co czyni ją doskonałym wsparciem dla układu odpornościowego. Zawiera również:

• Glukozynolany – związki odpowiedzialne za jej pikantny smak, wykazujące działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze.
• Karotenoidy – silne antyoksydanty, wspierające zdrowie oczu i skóry.
• Flawonoidy – związki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym.

Tradycyjnie nasturcja była używana w medycynie ludowej jako naturalny antybiotyk, pomocna w leczeniu infekcji dróg moczowych i oddechowych, a także w walce z przeziębieniami. Można z niej przygotować napary, soki czy nalewki.

Ozdobna rola w ogrodzie

Nasturcja to także niezastąpiona roślina ozdobna, która potrafi ożywić każdy zakątek ogrodu, balkon czy taras. Dostępne są odmiany pnące, które tworzą malownicze kurtyny kwiatów i liści, idealne do obsadzania pergoli czy płotów. Odmiany karłowe świetnie sprawdzają się w donicach i jako rośliny okrywowe. Jej intensywne barwy przyciągają zapylacze, takie jak pszczoły i motyle, co dodatkowo wzbogaca bioróżnorodność ogrodu. Co ciekawe, nasturcja jest również rośliną towarzyszącą – posadzona obok warzyw, takich jak kapusta czy rzodkiewka, potrafi odciągnąć od nich szkodniki, np. mszyce, pełniąc rolę "rośliny pułapki".

Ciekawostki o nasturcji

• Symbolika: W wiktoriańskim języku kwiatów nasturcja symbolizowała patriotyzm i podbój.
• Sława w sztuce: Jej piękne kwiaty i liście były inspiracją dla wielu artystów, w tym dla Claude'a Moneta, który często malował je w swoim ogrodzie w Giverny.
• Szybki wzrost: Nasturcja należy do roślin o bardzo szybkim wzroście, co sprawia, że jest idealna dla początkujących ogrodników i tych, którzy chcą szybko uzyskać efekt.
• Całoroczna dostępność: Choć w Polsce jest rośliną jednoroczną, w swoim naturalnym środowisku w Andach może rosnąć jako bylina.

Podsumowanie

Nasturcja to roślina o niezwykłej wszechstronności, która zasługuje na znacznie więcej uwagi. Jej piękno, smak i właściwości lecznicze sprawiają, że jest cennym dodatkiem do każdego ogrodu i każdej kuchni. Niezależnie od tego, czy szukasz naturalnego wzmocnienia odporności, oryginalnego składnika do potraw, czy po prostu chcesz upiększyć swoje otoczenie, nasturcja z pewnością spełni Twoje oczekiwania. Daj jej szansę, a odkryjesz jej pełny potencjał!