Perymetry, rodzaje, producenci, najważniejsze parametry

Perymetria to jedno z najważniejszych badań diagnostycznych w okulistyce, pozwalające na ocenę stanu pola widzenia. Choć nazwa może brzmieć obco, dla wielu pacjentów, zwłaszcza tych zagrożonych jaskrą czy schorzeniami neurologicznymi, jest to kluczowy element monitorowania zdrowia oczu. Zrozumienie, czym jest perymetria, jakie są jej rodzaje oraz co oznaczają jej wyniki, pozwala na pełniejsze uczestnictwo w procesie leczenia i dbanie o wzrok.

Czym jest perymetria?

Perymetria, znana również jako badanie pola widzenia, to diagnostyczna procedura okulistyczna, której celem jest pomiar zakresu widzenia pacjenta. Mówiąc prościej, sprawdza ona, jak szeroko i wyraźnie widzimy poza centralnym punktem fiksacji. Pole widzenia to obszar, który widzimy, gdy patrzymy prosto przed siebie, bez poruszania oczami czy głową. Badanie to jest niezwykle cenne w wykrywaniu i monitorowaniu wielu schorzeń, które mogą prowadzić do utraty wzroku.

• Na przykład, uszkodzenia nerwu wzrokowego, takie jak te występujące w jaskrze, często objawiają się ubytkami w polu widzenia, zanim pacjent zauważy znaczące pogorszenie ostrości wzroku.
• Perymetria pomaga również w diagnozowaniu schorzeń neurologicznych, takich jak guzy mózgu, udary czy stwardnienie rozsiane, które mogą wpływać na drogi wzrokowe.
• Ciekawostka: Czy wiesz, że nasze pole widzenia jest znacznie szersze, niż mogłoby się wydawać? Obejmuje około 160-180 stopni w poziomie i 100-120 stopni w pionie!

Rodzaje perymetrii: Różne podejścia do badania pola widzenia

Współczesna okulistyka oferuje kilka metod badania pola widzenia, z których każda ma swoje specyficzne zastosowania i zalety. Wybór odpowiedniej techniki zależy od stanu pacjenta i celu badania.

Perymetria kinetyczna

To historycznie jedna z pierwszych metod, w której ruchomy bodziec świetlny (o stałej jasności) jest przesuwany z obszaru niewidzenia do obszaru widzenia. Pacjent sygnalizuje moment, w którym dostrzega bodziec. Wyniki nanosi się na specjalną mapę, tworząc izoptery – linie łączące punkty o tej samej czułości siatkówki. Najbardziej znanym aparatem do perymetrii kinetycznej jest perymetr Goldmanna. Jest to metoda manualna, wymagająca doświadczonego operatora, a jej główną zaletą jest możliwość oceny całego pola widzenia, zwłaszcza jego skrajnych obszarów.

Perymetria statyczna

Jest to obecnie najczęściej stosowana i najbardziej zaawansowana technika. Polega na wyświetlaniu nieruchomych bodźców świetlnych o różnej intensywności w z góry określonych punktach pola widzenia. Pacjent naciska przycisk, gdy dostrzeże bodziec. Komputer automatycznie analizuje dane, tworząc szczegółowe mapy czułości siatkówki. Perymetria statyczna jest bardzo precyzyjna i pozwala na wykrycie nawet subtelnych ubytków. Istnieją różne strategie badania, np. strategie progowe (dokładnie mierzące próg czułości w każdym punkcie) oraz strategie przesiewowe (szybko identyfikujące obszary z ubytkami).

• Do najpopularniejszych perymetrów statycznych należą urządzenia typu Humphrey Field Analyzer czy Octopus.

Inne specjalistyczne metody

• Perymetria FDT (Frequency Doubling Technology): Szybka metoda przesiewowa, która wykorzystuje złudzenie optyczne do oceny funkcji dużych komórek zwojowych siatkówki, które są często uszkadzane we wczesnej jaskrze. Jest to badanie bardzo szybkie i stosunkowo łatwe do wykonania.
• Mikroperymetria: Służy do oceny funkcji siatkówki w obszarze plamki żółtej, czyli centralnej części pola widzenia odpowiedzialnej za ostre widzenie. Jest to szczególnie ważne w chorobach siatkówki, takich jak zwyrodnienie plamki związane z wiekiem.

Kluczowe parametry: Zrozumieć wyniki badania

Wyniki perymetrii statycznej są przedstawiane w formie map i wykresów, które mogą być trudne do zinterpretowania bez odpowiedniej wiedzy. Oto najważniejsze parametry, na które zwracają uwagę specjaliści:

• MD (Mean Deviation): Średnie odchylenie. Jest to ogólny wskaźnik ubytku pola widzenia. Wartości ujemne wskazują na pogorszenie. Im niższa wartość (bardziej ujemna), tym większy ubytek.
• PSD (Pattern Standard Deviation): Odchylenie standardowe wzorca. Mierzy nieregularność pola widzenia. Wysokie wartości PSD sugerują lokalne ubytki, co może być objawem chorób takich jak jaskra.
• VFI (Visual Field Index): Indeks pola widzenia. To procentowa ocena funkcji pola widzenia, wyrażona jako procent zdrowego pola widzenia, skorygowana o wiek pacjenta. Jest to bardzo intuicyjny wskaźnik postępu choroby.
• GHT (Glaucoma Hemifield Test): Test połówkowy jaskrowy. Porównuje czułość siatkówki w górnej i dolnej połowie pola widzenia. Asymetria może wskazywać na uszkodzenie typowe dla jaskry.
• Wskaźniki wiarygodności: Obejmują straty fiksacji, fałszywe pozytywy i fałszywe negatywy. Informują o tym, na ile wiarygodne jest badanie, czyli czy pacjent współpracował i rozumiał instrukcje. Są kluczowe do prawidłowej interpretacji wyników.

Producenci urządzeń: Innowacje w służbie diagnostyki

Rynek urządzeń do perymetrii jest dynamiczny i stale się rozwija, a renomowani producenci nieustannie wprowadzają innowacje, aby poprawić precyzję, szybkość i komfort badania. Ich głównym celem jest dostarczanie aparatury, która pozwoli na wczesne wykrywanie zmian w polu widzenia, co jest niezbędne dla skutecznego leczenia.

Nowoczesne perymetry charakteryzują się zaawansowanym oprogramowaniem do analizy danych, które pozwala na śledzenie progresji choroby w czasie. Producenci skupiają się na ergonomii, by badanie było jak najmniej męczące dla pacjenta, a także na intuicyjności obsługi dla personelu medycznego. Wiele urządzeń oferuje także możliwość integracji z innymi systemami diagnostycznymi, tworząc kompleksowe platformy do zarządzania danymi pacjentów. Dzięki temu specjaliści mają dostęp do pełnego obrazu zdrowia oczu, co przekłada się na lepsze decyzje terapeutyczne i skuteczniejszą ochronę wzroku.