Pierwsza pomoc tonącemu

Woda to żywioł, który potrafi być zarówno źródłem relaksu, jak i śmiertelnego zagrożenia. Wystarczy chwila nieuwagi, by radosna kąpiel zamieniła się w dramatyczną walkę o życie. Czy wiesz, że tonięcie często odbywa się w ciszy, a osoba walcząca o oddech nie jest w stanie krzyczeć? Znajomość podstawowych zasad pierwszej pomocy to nie tylko cenna umiejętność, ale obowiązek każdego z nas. Twoja szybka i prawidłowa reakcja może zadecydować o czyimś losie.

Najważniejsza zasada: Bezpieczeństwo ratownika

Zanim rzucisz się na pomoc, zatrzymaj się na sekundę i oceń sytuację. To absolutnie kluczowe. Zasada numer jeden w ratownictwie brzmi: dobry ratownik to żywy ratownik. Jeśli sam staniesz się ofiarą, nikomu nie pomożesz. Zwróć uwagę na takie zagrożenia jak silny prąd, niska temperatura wody, falowanie czy podwodne przeszkody. Pamiętaj, że tonący w panice może nieświadomie wciągnąć Cię pod wodę. Dlatego, jeśli to możliwe, staraj się udzielić pomocy z brzegu lub łodzi, podając tonącemu przedmiot, którego mógłby się chwycić – koło ratunkowe, gałąź, a nawet zwykłą bojkę.

Po wyciągnięciu na brzeg: Ocena i wezwanie pomocy

Gdy poszkodowany znajdzie się w bezpiecznym miejscu, musisz działać szybko i metodycznie. Liczy się każda sekunda, a Twoje działania muszą być przemyślane.

Sprawdź przytomność i oddech

Delikatnie potrząśnij poszkodowanego za ramiona i głośno zapytaj: „Czy wszystko w porządku?”. Jeśli nie ma reakcji, jest nieprzytomny. Następnie musisz sprawdzić, czy oddycha. Udrożnij drogi oddechowe, odchylając jego głowę do tyłu i unosząc żuchwę. Pochyl się nad jego twarzą i przez maksymalnie 10 sekund staraj się:

• Zobaczyć, czy klatka piersiowa się unosi.
• Usłyszeć szmer wydychanego powietrza.
• Poczuć ruch powietrza na swoim policzku.

Zadzwoń po profesjonalną pomoc

Niezależnie od stanu poszkodowanego, natychmiast wezwij pomoc. Wybierz numer alarmowy 112 lub 999. Podczas rozmowy z dyspozytorem zachowaj spokój i podaj precyzyjne informacje: dokładne miejsce zdarzenia, co się stało, ile jest osób poszkodowanych i w jakim są stanie. Nie rozłączaj się, dopóki dyspozytor Ci na to nie pozwoli.

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) u tonącego

Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny i nie oddycha prawidłowo, musisz natychmiast rozpocząć resuscytację. W przypadku podtopienia procedura nieco różni się od standardowej.

Zacznij od 5 wdechów ratowniczych

To najważniejsza różnica w stosunku do standardowego RKO. Przyczyną zatrzymania krążenia u osoby tonącej jest brak tlenu, dlatego musimy go jak najszybciej dostarczyć. Zaciśnij nos poszkodowanego, obejmij jego usta swoimi i wykonaj 5 prób wdechów ratowniczych, obserwując, czy klatka piersiowa się unosi.

Przejdź do cyklu 30 uciśnięć i 2 wdechów

Po wykonaniu wdechów wstępnych, przejdź do standardowego schematu RKO. Ułóż dłonie na środku klatki piersiowej poszkodowanego i wykonaj 30 energicznych uciśnięć na głębokość około 5-6 cm, z częstotliwością 100-120 na minutę. Po 30 uciśnięciach wykonaj 2 wdechy ratownicze. Kontynuuj ten cykl bez przerwy aż do przyjazdu karetki, odzyskania oddechu przez poszkodowanego lub wyczerpania sił.

Gdy poszkodowany oddycha

Jeżeli po ocenie stwierdzisz, że osoba jest nieprzytomna, ale oddycha prawidłowo, ułóż ją w pozycji bezpiecznej (bocznej ustalonej). Taka pozycja zapobiega zakrztuszeniu się wodą lub wymiocinami i utrzymuje drożność dróg oddechowych. Okryj poszkodowanego czymś ciepłym (kocem, ręcznikiem, folią NRC), aby zapobiec wychłodzeniu (hipotermii), i regularnie kontroluj jego oddech aż do przybycia służb ratunkowych.

Ciekawostki i mity, które warto znać

Wokół tonięcia narosło wiele szkodliwych mitów. Ich obalenie może uratować komuś życie.

1. Mit: Trzeba wylać wodę z płuc. Absolutnie nie! Próby odwracania poszkodowanego do góry nogami czy uciskania brzucha to strata cennego czasu, który powinien być przeznaczony na RKO. Ilość wody w płucach jest zazwyczaj niewielka, a kluczowy jest brak tlenu.
2. Fakt: Tonięcie jest ciche. Wbrew filmowym obrazom, osoba tonąca rzadko krzyczy i macha rękami. Jej organizm instynktownie skupia się na próbie zaczerpnięcia powietrza. Zwracaj uwagę na osoby, które utrzymują się w wodzie w pozycji pionowej z głową ledwo nad powierzchnią – to może być cichy sygnał, że potrzebują pomocy.
3. Zagrożenie: Wtórne utonięcie. Każda osoba, która podtopiła się i wymagała interwencji, nawet jeśli czuje się dobrze, musi być zbadana przez lekarza. Woda, która dostała się do płuc, może wywołać obrzęk i poważne problemy z oddychaniem nawet kilka godzin po zdarzeniu.