Przyczyny bólu brzucha

Ból brzucha – dolegliwość tak powszechna, że niemal każdy z nas doświadczył jej przynajmniej raz w życiu. Czasem to tylko chwilowy dyskomfort po zbyt obfitym posiłku, innym razem uporczywy sygnał, którego nie wolno ignorować. Choć najczęściej przyczyny są błahe, ból w jamie brzusznej może być również objawem poważniejszych schorzeń. Jak odróżnić zwykłą niestrawność od czegoś, co wymaga pilnej konsultacji lekarskiej? Zapraszamy do lektury przewodnika po najczęstszych przyczynach bólu brzucha.

Czym jest ból brzucha?

Zanim zagłębimy się w konkretne przyczyny, warto zrozumieć, że ból brzucha to symptom, a nie samodzielna choroba. Jest to sygnał wysyłany przez nasz organizm, informujący, że w obrębie jamy brzusznej dzieje się coś niepokojącego. Może on mieć różny charakter: ostry i kłujący, tępy i rozlany, skurczowy lub palący. Jego lokalizacja również ma ogromne znaczenie diagnostyczne – inaczej interpretujemy ból w nadbrzuszu, a inaczej w dole brzucha po prawej stronie.

Najczęstsze i niegroźne przyczyny

W większości przypadków za bólem brzucha stoją przyczyny, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia. Zazwyczaj są one związane z naszym stylem życia i dietą.

Niestrawność i przejedzenie

To zdecydowanie najpopularniejsi winowajcy. Zjedzenie zbyt dużej porcji, spożywanie ciężkostrawnych, tłustych potraw czy jedzenie w pośpiechu prowadzi do przeciążenia układu pokarmowego. Objawia się to uczuciem pełności, wzdęciami, gazami i tępym bólem w górnej części brzucha. Pamiętaj, że regularne przejadanie się może prowadzić do poważniejszych problemów w przyszłości.

Zgaga i refluks żołądkowo-przełykowy

Charakterystyczne uczucie pieczenia za mostkiem, często promieniujące w górę gardła, to efekt cofania się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Bólowi często towarzyszy kwaśne odbijanie. Przyczyną mogą być określone produkty (np. cytrusy, ostre przyprawy, kawa) lub schorzenia, takie jak refluks.

Stres i emocje

Czy wiesz, że jelita nazywane są często „drugim mózgiem”? To za sprawą skomplikowanej sieci neuronów, która łączy układ pokarmowy z mózgiem. Dlatego silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne mogą bezpośrednio wpływać na pracę jelit, powodując skurcze, biegunkę lub zaparcia. To tzw. zespół jelita drażliwego (IBS) na tle nerwowym.

Kiedy ból brzucha powinien zaniepokoić?

Istnieją sytuacje, w których ból brzucha jest sygnałem alarmowym, wymagającym natychmiastowej reakcji. Nigdy nie lekceważ silnego, nagłego bólu, który nie ustępuje lub nasila się z czasem.

Zapalenie wyrostka robaczkowego

To klasyczny przykład stanu ostrego. Ból zazwyczaj zaczyna się w okolicy pępka, by po kilku godzinach przenieść się do prawego dołu biodrowego. Staje się ostry, stały i nasila się przy każdym ruchu, kaszlu czy dotyku. Często towarzyszy mu gorączka, nudności i utrata apetytu. To stan wymagający pilnej interwencji chirurgicznej.

Kamica żółciowa

Atak kolki żółciowej to nagły, bardzo silny ból zlokalizowany w prawym podżebrzu, który może promieniować do pleców i prawej łopatki. Pojawia się najczęściej po spożyciu tłustego posiłku. Bólowi mogą towarzyszyć wymioty i wzdęcia.

Choroby zapalne jelit i nietolerancje

Przewlekły, nawracający ból brzucha, któremu towarzyszą biegunki (często z krwią), utrata masy ciała i ogólne osłabienie, może świadczyć o chorobach takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Podobne, choć łagodniejsze objawy (wzdęcia, bóle, biegunki) mogą być też efektem nietolerancji pokarmowych, np. na laktozę czy gluten (celiakia).

Co robić, gdy boli brzuch?

Postępowanie zależy od przyczyny. W przypadku łagodnych dolegliwości, jak niestrawność, często wystarczy odpoczynek, nawodnienie i lekkostrawna dieta. Pomocne mogą być ziołowe napary, np. z mięty czy rumianku. Jednak w przypadku wystąpienia tzw. „czerwonych flag”, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Należą do nich:

• Bardzo silny, nagły ból.
• Ból, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie.
• Gorączka i dreszcze.
• Wymioty (zwłaszcza z krwią).
• Krew w stolcu lub czarny, smolisty stolec.
• Nagła, niezamierzona utrata wagi.

Pamiętaj, że ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. Każdy niepokojący i uporczywy ból brzucha powinien być zdiagnozowany przez lekarza, który jako jedyny może postawić trafną diagnozę i zalecić odpowiednie leczenie.