Silny ból stopy, czyli wszystko o chorobie Mortona

Czy zdarzyło Ci się kiedyś poczuć ostry, palący ból w przedniej części stopy, jakbyś stąpał po kamieniu, a może nawet uczucie drętwienia palców? To może być coś więcej niż zwykłe zmęczenie. Poznaj chorobę Mortona – schorzenie, które choć często niedoceniane, potrafi znacząco obniżyć jakość życia i sprawić, że każdy krok staje się wyzwaniem.

Czym jest choroba Mortona?

Choroba Mortona, znana również jako nerwiak Mortona, to dolegliwość charakteryzująca się pogrubieniem i zwłóknieniem nerwu podeszwowego wspólnego, najczęściej między trzecią a czwartą kością śródstopia, rzadziej między drugą a trzecią. Nie jest to prawdziwy nowotwór, lecz raczej reakcja tkankowa na przewlekłe drażnienie, ucisk i mikrourazy. W efekcie dochodzi do ucisku nerwu, co prowadzi do silnego bólu i innych nieprzyjemnych objawów.

Przyczyny powstawania

Główne przyczyny rozwoju nerwiaka Mortona są związane z biomechaniką stopy i czynnikami zewnętrznymi. Do najczęstszych należą:

• Noszenie nieodpowiedniego obuwia: Wysokie obcasy, wąskie noski, obuwie z twardą podeszwą, które ściska palce i zwiększa nacisk na przodostopie.
• Deformacje stopy: Płaskostopie poprzeczne, haluksy, palce młotkowate, które zmieniają rozkład obciążeń na stopie.
• Powtarzające się mikrourazy: Intensywne aktywności fizyczne, takie jak bieganie, skakanie, taniec, które generują duży nacisk na przodostopie.
• Przeciążenia: Długotrwałe stanie lub chodzenie, nadwaga.

Objawy nerwiaka Mortona

Charakterystyczne objawy nerwiaka Mortona to:

• Ostry, palący ból w przedniej części stopy, często promieniujący do palców (najczęściej trzeciego i czwartego).
• Uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia w palcach.
• Wrażenie obecności ciała obcego, np. kamienia, pod stopą.
• Ból nasilający się podczas chodzenia, stania w pozycji pionowej lub noszenia ciasnego obuwia, a zmniejszający się po zdjęciu butów i odpoczynku.
• Czasami może wystąpić uczucie "strzelania" lub "kliknięcia" w stopie.

Kto jest narażony na chorobę Mortona?

Choroba Mortona dotyka osoby w różnym wieku, jednak pewne grupy są szczególnie narażone. Statystyki wskazują, że kobiety chorują znacznie częściej niż mężczyźni – szacuje się, że nawet 8-10 razy częściej. Wynika to głównie z częstszego noszenia obuwia na wysokim obcasie i z wąskimi noskami, które zwiększa nacisk na przodostopie.

Inne czynniki ryzyka obejmują:

• Sportowcy: Biegacze, tancerze, osoby uprawiające sporty wymagające częstego skakania lub obciążania przodostopia. Przykładem może być maratończyk, który po intensywnym treningu zaczyna odczuwać ból między palcami.
• Osoby z deformacjami stóp: Płaskostopie poprzeczne, koślawość paluchów (haluksy) czy palce młotkowate mogą predysponować do rozwoju nerwiaka.
• Osoby wykonujące pracę wymagającą długotrwałego stania: Sprzedawcy, fryzjerzy, chirurdzy.

Jak diagnozuje się nerwiaka Mortona?

Prawidłowa diagnoza jest kluczowa dla skutecznego leczenia. Proces diagnostyczny zazwyczaj obejmuje:

Wywiad i badanie kliniczne

Lekarz zbiera szczegółowy wywiad dotyczący objawów, ich nasilenia i czynników wyzwalających. Następnie przeprowadza badanie fizykalne stopy, podczas którego poszukuje charakterystycznych punktów bólowych i wykonuje testy uciskowe. Jeden z nich to test Muldera, polegający na ucisku śródstopia z boku, co często wywołuje ból i charakterystyczne "kliknięcie".

Badania obrazowe

Choć badanie kliniczne jest bardzo ważne, badania obrazowe mogą potwierdzić diagnozę i wykluczyć inne schorzenia:

• USG (ultrasonografia): Jest to najczęściej stosowane badanie, które pozwala uwidocznić pogrubiały nerw i ocenić jego wielkość. Jest nieinwazyjne i łatwo dostępne.
• Rezonans Magnetyczny (MRI): Oferuje bardziej szczegółowy obraz tkanek miękkich i jest szczególnie przydatny w przypadkach wątpliwych lub w celu wykluczenia innych patologii.
• RTG (rentgen): Zazwyczaj nie pokazuje nerwiaka, ale może być użyteczne do wykluczenia zmian kostnych, takich jak złamania zmęczeniowe czy zmiany zwyrodnieniowe.

Metody leczenia choroby Mortona

Leczenie nerwiaka Mortona zazwyczaj rozpoczyna się od metod konserwatywnych. Jeśli te okażą się nieskuteczne, rozważa się interwencję chirurgiczną.

Leczenie zachowawcze

Celem leczenia zachowawczego jest zmniejszenie ucisku na nerw i redukcja stanu zapalnego:

• Zmiana obuwia: Wybór butów z szerokimi noskami, na niskim obcasie, z miękką, amortyzującą podeszwą. To często pierwszy i najważniejszy krok w terapii.
• Wkładki ortopedyczne: Specjalnie zaprojektowane wkładki z pelotą metatarsalną (podparcie łuku poprzecznego) pomagają rozłożyć nacisk i odciążyć nerw.
• Odpoczynek i lód: Ograniczenie aktywności nasilających ból oraz stosowanie zimnych okładów może przynieść ulgę.
• Leki przeciwzapalne: Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) mogą pomóc w redukcji bólu i stanu zapalnego.
• Iniekcje:
  • Kortykosteroidy: Zastrzyki z kortykosteroidów w okolicę nerwiaka mogą zmniejszyć stan zapalny i ból. Efekt jest często tymczasowy.
  • Skleryzacja alkoholowa: Seria zastrzyków z alkoholu, które mają na celu chemiczne "zniszczenie" nerwu, co prowadzi do zmniejszenia bólu. Jest to alternatywa dla operacji.
• Fizjoterapia: Ćwiczenia wzmacniające mięśnie stopy, rozciągające oraz techniki manualne mogą poprawić biomechanikę stopy i zmniejszyć dolegliwości.

Leczenie operacyjne

Interwencja chirurgiczna jest rozważana, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi ulgi przez co najmniej kilka miesięcy. Najczęściej wykonuje się:

• Usunięcie nerwiaka (neurektomia): Chirurg usuwa zmieniony chorobowo fragment nerwu. Jest to skuteczna metoda, ale może wiązać się z trwałym drętwieniem palców w operowanym obszarze.
• Odbarczenie nerwu: Polega na przecięciu więzadła poprzecznego śródstopia, co ma na celu zmniejszenie ucisku na nerw bez jego usuwania.

Jak zapobiegać chorobie Mortona?

Zapobieganie jest zawsze lepsze niż leczenie. Oto kilka kluczowych zasad:

• Wybieraj odpowiednie obuwie: Stawiaj na buty z szerokimi noskami, na niskim obcasie, z dobrą amortyzacją. Unikaj obuwia, które ściska palce.
• Używaj wkładek ortopedycznych: Jeśli masz predyspozycje do płaskostopia poprzecznego lub innych deformacji, wkładki mogą pomóc w prawidłowym rozłożeniu nacisków.
• Ograniczaj długotrwałe obciążenie stóp: Rób przerwy podczas długotrwałego stania lub chodzenia.
• Ćwicz stopy: Regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie stóp i poprawiające ich elastyczność mogą zapobiegać deformacjom. Przykładem jest podnoszenie małych przedmiotów palcami stóp.
• Monitoruj ból: Nie ignoruj pierwszych sygnałów bólu. Wczesna interwencja może zapobiec rozwojowi schorzenia.

Ciekawostka: Skąd nazwa?

Nazwa choroby pochodzi od nazwiska amerykańskiego chirurga, Thomasa G. Mortona, który jako pierwszy szczegółowo opisał to schorzenie w 1876 roku, choć wzmianki o podobnych dolegliwościach pojawiały się już wcześniej. Co ciekawe, mimo że to nerwiak, nie jest on nowotworem w tradycyjnym sensie, a jedynie pogrubieniem i zwłóknieniem nerwu, co często prowadzi do błędnych interpretacji.

Podsumowanie

Choroba Mortona to bolesna, ale na szczęście leczalna dolegliwość. Kluczem do sukcesu jest wczesna diagnoza i konsekwentne stosowanie zaleconych metod leczenia, począwszy od prostych zmian w stylu życia, aż po specjalistyczne interwencje. Pamiętaj, że Twoje stopy niosą Cię przez życie – zasługują na uwagę i troskę. Nie lekceważ bólu i w razie wątpliwości zawsze konsultuj się ze specjalistą. Dzięki temu odzyskasz komfort i swobodę ruchu.