Skąd nazwa Wielki Szlem?

Wielki Szlem – termin, który elektryzuje fanów sportu na całym świecie, kojarzony głównie z tenisową rywalizacją na najwyższym poziomie. Czy zastanawiałeś się kiedyś, skąd wzięła się ta nazwa i dlaczego właśnie tak określa się zwycięstwo w czterech najważniejszych turniejach w sezonie? Jej korzenie są zaskakujące i sięgają znacznie dalej niż korty Wimbledonu czy Roland Garros. Zapraszamy w podróż do świata… gier karcianych, by odkryć fascynującą historię tego pojęcia.

Początki przy karcianym stole

Historia terminu Wielki Szlem (ang. Grand Slam) zaczyna się nie na sportowej arenie, a przy zielonym stoliku do gry w karty. Wywodzi się on z brydża, popularnej gry karcianej, która przeżywała swój złoty wiek w latach 20. i 30. XX wieku. W brydżu „szlem” (slam) oznaczało ugranie 12 z 13 możliwych lew (czyli rund), co było niezwykle trudnym i prestiżowym osiągnięciem. Jeszcze wyżej w hierarchii stał „wielki szlem” – zdobycie wszystkich 13 lew. Był to synonim absolutnej dominacji i perfekcji, najwyższy możliwy cel dla każdego gracza.

Z talii kart na pole golfowe

Jak więc termin z gry karcianej trafił do świata sportu? Przeniesienie tego pojęcia na grunt sportowy zawdzięczamy dziennikarzom. W 1930 roku legendarny amerykański golfista, Bobby Jones, dokonał czegoś, co wydawało się niemożliwe – wygrał cztery najważniejsze turnieje golfowe tamtych czasów w jednym roku. Szukając odpowiedniego słowa, by opisać to historyczne osiągnięcie, dziennikarz sportowy O.B. Keeler sięgnął po analogię z doskonale znanego mu brydża. Porównał wyczyn Jonesa do ugrania wielkiego szlema, co idealnie oddawało skalę i wyjątkowość jego sukcesu. Termin chwycił i na stałe wszedł do sportowego słownika.

Królestwo tenisa, czyli współczesny Wielki Szlem

Choć golf był pierwszy, to właśnie tenis rozsławił pojęcie Wielkiego Szlema na cały świat. W tenisie termin ten oznacza zwycięstwo w czterech najbardziej prestiżowych turniejach w jednym roku kalendarzowym. Dopiero taki wyczyn jest określany mianem Klasycznego (lub Kalendarzowego) Wielkiego Szlema. Do tego elitarnego grona należą:

• Australian Open
• French Open (Roland Garros)
• Wimbledon
• US Open

Pierwszym tenisistą, który skompletował Wielkiego Szlema, był Amerykanin Don Budge w 1938 roku. Od tamtej pory udało się to nielicznym, co tylko podkreśla rangę tego osiągnięcia. To absolutny szczyt marzeń każdego tenisisty i tenisistki.

Inne warianty szlema

Warto wiedzieć, że w tenisowej terminologii funkcjonuje kilka rodzajów „szlemów”. Oprócz Klasycznego Wielkiego Szlema wyróżniamy także:

1. Niekalendarzowy Wielki Szlem – wygranie czterech turniejów wielkoszlemowych z rzędu, ale nie w jednym roku kalendarzowym (np. od połowy jednego sezonu do połowy drugiego). Przykładem jest tzw. „Serena Slam” Sereny Williams.
2. Karierowy Wielki Szlem – zwycięstwo w każdym z czterech turniejów w dowolnym momencie kariery. To również ogromne osiągnięcie, którym może pochwalić się znacznie więcej zawodników.
3. Złoty Wielki Szlem – to najtrudniejszy wariant, polegający na wygraniu wszystkich czterech turniejów wielkoszlemowych oraz zdobyciu złotego medalu olimpijskiego w jednym roku. Jak dotąd jedyną osobą, która tego dokonała, jest Steffi Graf (1988).

Wielki Szlem w innych dyscyplinach

Pojęcie Wielkiego Szlema tak dobrze przyjęło się w kulturze sportowej, że zostało zaadaptowane również przez inne dyscypliny. W rugby, w Pucharze Sześciu Narodów, Wielki Szlem oznacza pokonanie wszystkich pięciu rywali w jednej edycji turnieju. W baseballu „grand slam” to zdobycie home runa przy wszystkich zajętych bazach, co skutkuje zdobyciem czterech punktów za jednym uderzeniem. Jak widać, choć konteksty się zmieniają, idea pozostaje ta sama – Wielki Szlem to zawsze synonim ostatecznego triumfu i perfekcji.