Śladami Żydów przez Paryż

Paryż, miasto świateł i romantycznych spacerów, skrywa w swoich zaułkach historie znacznie głębsze i bardziej złożone. Jedną z najbardziej fascynujących jest opowieść o paryskich Żydach, której echa wciąż rozbrzmiewają w tętniącej życiem dzielnicy Le Marais. Zapraszamy w podróż śladami bogatej kultury, bolesnej historii i niezwykłej teraźniejszości, która na zawsze ukształtowała oblicze stolicy Francji.

Le Marais – serce żydowskiego Paryża

Centralnym punktem na mapie żydowskiego dziedzictwa Paryża jest bez wątpienia dzielnica Le Marais, a w szczególności jej historyczne serce, znane jako Pletzl (co w języku jidysz oznacza „mały placyk”). To właśnie tutaj, w labiryncie wąskich, brukowanych uliczek, od średniowiecza koncentrowało się życie społeczności żydowskiej. Spacerując główną arterią Pletzl, Rue des Rosiers, można poczuć unikalną atmosferę tego miejsca. Powietrze pachnie świeżo pieczoną chałką, z witryn spoglądają tradycyjne ciastka i koszerne specjały, a szyldy sklepów i księgarni często zapisane są zarówno po francusku, jak i hebrajsku.

Miejsca, które opowiadają historię

Żydowska dzielnica to nie tylko sklepy i restauracje, ale przede wszystkim miejsca przesiąknięte historią i duchowością. Warto poświęcić im chwilę uwagi, by w pełni zrozumieć wielowymiarowość tej kultury.

Synagogi – duchowe centra

Jednym z najbardziej niezwykłych obiektów jest synagoga Agoudas Hakehilos przy Rue Pavée. Zaprojektowana przez słynnego architekta secesji, Hectora Guimarda (twórcę charakterystycznych wejść do paryskiego metra), jej falująca fasada stanowi architektoniczną perełkę, która wyróżnia się na tle klasycznej zabudowy Le Marais. Warto również poszukać mniejszych, często ukrytych w podwórkach domów modlitwy, zwanych sztyblami, które świadczą o bogatym życiu religijnym dzielnicy.

Muzeum Sztuki i Historii Judaizmu

Aby dogłębnie poznać historię francuskich Żydów, należy odwiedzić Musée d'Art et d'Histoire du Judaïsme. Mieszczące się we wspaniałym pałacu Hôtel de Saint-Aignan muzeum prezentuje bogatą kolekcję judaików, dokumentów i dzieł sztuki. Można tu zobaczyć pamiątki związane ze słynną sprawą Dreyfusa, a także obrazy artystów żydowskiego pochodzenia, takich jak Marc Chagall czy Amedeo Modigliani. To fascynująca podróż przez wieki, od czasów rzymskich aż po współczesność.

Mémorial de la Shoah – ściana pamięci

Wizyta w Le Marais nie byłaby pełna bez chwili zadumy w Mémorial de la Shoah, paryskim muzeum i miejscu pamięci o Holokauście. Najbardziej poruszającym jego elementem jest Mur Imion, na którym wyryto nazwiska ponad 76 000 Żydów deportowanych z Francji do obozów zagłady. To miejsce skłania do refleksji nad tragicznymi losami społeczności i jest hołdem złożonym ofiarom.

Smaki i aromaty żydowskiej dzielnicy

Odkrywanie kultury to także poznawanie jej smaków. Le Marais to prawdziwy raj dla smakoszy. To tutaj toczy się odwieczny spór o to, który lokal serwuje najlepszy falafel w Paryżu. Długie kolejki ustawiające się przed niewielkimi barami przy Rue des Rosiers są najlepszym dowodem na popularność tego dania. Poza falafelem warto spróbować tradycyjnych specjałów kuchni aszkenazyjskiej:

• Kanapki z pastrami – solidna porcja peklowanej wołowiny w żytnim chlebie.
• Gefilte fish – pulpety rybne w galarecie, podawane na zimno.
• Strudel jabłkowy i serniki – klasyka deserów, którą można znaleźć w lokalnych cukierniach (pâtisseries).
• Chałka – tradycyjny, pleciony chleb wypiekany na szabat.

Ciekawostką jest fakt, że wiele piekarni i delikatesów to rodzinne biznesy, prowadzone z pokolenia na pokolenie, co gwarantuje autentyczność i niezmienny od lat smak.

Jak zwiedzać z szacunkiem?

Pamiętajmy, że Pletzl to nie tylko atrakcja turystyczna, ale przede wszystkim żywa i aktywna społeczność. Planując wizytę, warto wiedzieć, że w szabat (od piątkowego zachodu słońca do sobotniego wieczoru) wiele sklepów, piekarni i restauracji jest zamkniętych. Odwiedzając miejsca kultu religijnego czy Mémorial de la Shoah, należy zachować stosowny ubiór i powagę. Odkrywanie żydowskiego Paryża to niezwykłe doświadczenie, które pozwala spojrzeć na stolicę Francji z zupełnie innej perspektywy – jako na miasto wielu kultur, historii i wspomnień, które wspólnie tworzą jego niepowtarzalną duszę.