Split payment, co to znaczy?

Czy na fakturze od kontrahenta pojawił się tajemniczy dopisek „mechanizm podzielonej płatności” i zastanawiasz się, co to właściwie oznacza dla Twojej firmy? A może słyszałeś o nim w kontekście zmian w przepisach podatkowych, ale nie jesteś pewien, kogo i kiedy dotyczy? Split payment, czyli Mechanizm Podzielonej Płatności (MPP), to rozwiązanie, które zrewolucjonizowało rozliczenia VAT w Polsce. Zrozumienie jego zasad jest kluczowe dla zachowania płynności finansowej i uniknięcia dotkliwych sankcji. Zapraszamy do lektury, która rozwieje wszelkie wątpliwości!

Czym jest mechanizm podzielonej płatności?

Mechanizm podzielonej płatności, znany jako split payment, to specyficzny sposób regulowania należności za fakturę. W praktyce oznacza on, że płatność za towar lub usługę jest automatycznie dzielona na dwie części przez system bankowy. Kwota netto trafia na standardowy rachunek rozliczeniowy Twojego kontrahenta, natomiast kwota podatku VAT jest przelewana na jego specjalne, dedykowane subkonto – tak zwany rachunek VAT. Co ważne, całą operację inicjuje nabywca, wybierając w systemie bankowości elektronicznej opcję „przelew podzielonej płatności” i uzupełniając odpowiednie pola: kwotę brutto, kwotę VAT, numer faktury oraz NIP dostawcy.

Kogo dotyczy split payment?

Mechanizm podzielonej płatności może być stosowany w dwóch formach: dobrowolnej i obowiązkowej. Każdy przedsiębiorca może z własnej woli zapłacić w ten sposób za dowolną fakturę, dając sygnał swojej rzetelności. Istnieją jednak sytuacje, w których jego zastosowanie jest bezwzględnie wymagane przez prawo. Obowiązkowy split payment ma zastosowanie, gdy spełnione są łącznie trzy warunki:

1. Wartość transakcji na fakturze przekracza 15 000 zł brutto.
2. Co najmniej jedna pozycja na fakturze dotyczy towarów lub usług z tzw. załącznika nr 15 do ustawy o VAT (są to tzw. towary wrażliwe).
3. Zarówno sprzedawca, jak i nabywca są czynnymi podatnikami VAT.

Warto pamiętać, że nawet jeśli sprzedawca zapomni umieścić na fakturze adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, obowiązek jego zastosowania i tak spoczywa na nabywcy, jeśli tylko powyższe warunki są spełnione.

Przykłady towarów i usług z załącznika nr 15

Lista towarów i usług objętych obowiązkowym MPP jest długa i obejmuje branże szczególnie narażone na oszustwa podatkowe. Do najpopularniejszych należą:

• Usługi budowlane i remontowe.
• Części i akcesoria do pojazdów silnikowych.
• Węgiel kamienny i brunatny.
• Stal, wyroby stalowe, metale szlachetne i nieszlachetne.
• Elektronika, w tym procesory, smartfony, tablety i konsole do gier.
• Odpady i surowce wtórne.

Jak działa rachunek VAT?

Rachunek VAT to specjalne subkonto, które banki automatycznie i bezpłatnie otwierają do każdego firmowego rachunku rozliczeniowego. Środki zgromadzone na tym koncie są jednak „zamrożone” i można je wykorzystać tylko na ściśle określone cele. To swoista gwarancja dla fiskusa, że podatek VAT trafi do budżetu państwa. Zgromadzone na nim pieniądze mogą posłużyć do:

• Zapłaty podatku VAT do urzędu skarbowego.
• Opłacenia kwoty VAT z faktur otrzymanych od kontrahentów (również przy użyciu split payment).
• Uregulowania innych zobowiązań publicznoprawnych, takich jak składki ZUS, podatek dochodowy (PIT/CIT) czy cło, po złożeniu odpowiedniej dyspozycji.

Przedsiębiorca może również zawnioskować do naczelnika urzędu skarbowego o uwolnienie środków z rachunku VAT i przelanie ich na konto firmowe. Urząd ma 60 dni na rozpatrzenie takiego wniosku.

Korzyści i wady mechanizmu

Zalety stosowania split payment

Choć mechanizm ten bywa postrzegany jako utrudnienie, niesie ze sobą również konkretne korzyści, zwłaszcza gdy stosujemy go dobrowolnie. Najważniejszą zaletą jest ochrona przed współodpowiedzialnością za zaległości podatkowe nieuczciwego sprzedawcy. Płacąc w MPP, nabywca wykazuje należytą staranność i zabezpiecza swoją firmę. Inne plusy to między innymi możliwość uzyskania zwrotu VAT w przyspieszonym terminie (25 dni) oraz brak stosowania niektórych sankcji podatkowych.

Wyzwania i potencjalne problemy

Główną wadą mechanizmu podzielonej płatności jest ograniczenie płynności finansowej. Środki zgromadzone na rachunku VAT nie mogą być swobodnie wykorzystywane na bieżącą działalność firmy, np. na wypłatę wynagrodzeń czy zakup towarów nieobjętych VAT. Ponadto, niedopilnowanie obowiązku zastosowania MPP, gdy jest on wymagany, wiąże się z dotkliwymi sankcjami zarówno dla nabywcy, jak i sprzedawcy.

Ciekawostka na koniec

Czy wiesz, że jednym z najczęstszych błędów popełnianych przez przedsiębiorców jest automatyczne stosowanie obowiązkowego split payment dla każdej faktury powyżej 15 000 zł? Pamiętaj, że kluczowy jest tu również drugi warunek – obecność na fakturze choćby jednej pozycji z załącznika nr 15. Jeśli kupujesz np. usługi marketingowe za 20 000 zł, które nie są na tej liście, obowiązkowy split payment nie ma zastosowania, choć oczywiście możesz go użyć dobrowolnie, by zwiększyć bezpieczeństwo transakcji.