Stres w pracy, szkodzi czy motywuje?

Czy czujesz, jak serce zaczyna bić szybciej na myśl o zbliżającym się terminie projektu? Czy presja związana z nowym zadaniem sprawia, że masz więcej energii, czy raczej paraliżuje Cię i odbiera chęć do działania? Stres w miejscu pracy to zjawisko tak powszechne, że traktujemy je niemal jak stały element zawodowej rzeczywistości. Jednak pytanie, czy jest on naszym wrogiem, czy może ukrytym sojusznikiem, pozostaje otwarte. Prawda, jak to często bywa, leży pośrodku, a kluczem jest zrozumienie jego dwoistej natury.

Dwa oblicza stresu – eustres i dystres

Aby zrozumieć, jak stres wpływa na nasze życie zawodowe, musimy najpierw rozróżnić jego dwa podstawowe rodzaje. Nie każdy stres jest zły. Wręcz przeciwnie, pewien jego poziom jest niezbędny do efektywnego funkcjonowania. Mówimy wtedy o eustresie, czyli stresie pozytywnym, mobilizującym. To to uczucie ekscytacji i lekkiego napięcia przed ważną prezentacją, które sprawia, że przygotowujesz się staranniej i jesteś bardziej skoncentrowany. Działa jak krótkotrwały zastrzyk adrenaliny, który wyostrza zmysły i pomaga sprostać wyzwaniu.

Problemy zaczynają się, gdy mamy do czynienia z dystresem. Jest to stres negatywny, chroniczny i przytłaczający. Pojawia się, gdy wymagania przekraczają nasze możliwości radzenia sobie z nimi przez długi czas. Ciągła presja, nierealistyczne oczekiwania, konflikty w zespole czy obawa o utratę pracy to klasyczne przykłady dystresu. Prowadzi on do wyczerpania, zarówno fizycznego, jak i psychicznego, i zamiast motywować – niszczy.

Kiedy stres staje się motywacją?

Pozytywny stres, czyli eustres, może być potężnym narzędziem motywacyjnym. Działa na zasadzie psychologicznej, którą można określić jako poszukiwanie optymalnego poziomu pobudzenia. Zbyt mała presja prowadzi do nudy i braku zaangażowania, podczas gdy zbyt duża – do chaosu i wypalenia. Idealna dawka stresu umieszcza nas w strefie najwyższej wydajności.

Poziom optymalnego pobudzenia

Wyobraź sobie sportowca przed startem – jego organizm jest w stanie gotowości, co pozwala mu osiągnąć maksymalne wyniki. Podobnie w pracy, umiarkowany stres może:

• Zwiększyć koncentrację i skupienie na zadaniu.
• Pobudzić kreatywność w poszukiwaniu rozwiązań.
• Dodać energii do działania i przezwyciężania trudności.
• Wzmocnić poczucie satysfakcji po osiągnięciu celu.

Dobrze zarządzany, potrafi przekształcić wyzwanie w ekscytującą przygodę, a nie w źródło lęku.

Stres jako sygnał do działania

Czasami stres jest po prostu sygnałem, że dane zadanie jest dla nas ważne. To naturalna reakcja organizmu, która informuje: „Uważaj, to istotne!”. Zamiast postrzegać to uczucie jako zagrożenie, możemy je zinterpretować jako wezwanie do mobilizacji zasobów, lepszego planowania i skoncentrowania się na priorytetach. Stres związany z nową rolą w firmie może motywować do nauki i szybszego rozwoju kompetencji.

Ciemna strona mocy – destrukcyjny wpływ stresu

Niestety, granica między eustresem a dystresem jest bardzo cienka. Kiedy presja staje się chroniczna, jej skutki mogą być druzgocące. Długotrwały stres sieje spustoszenie w całym organizmie, wpływając negatywnie na nasze zdrowie, samopoczucie i efektywność w pracy.

Fizyczne objawy chronicznego stresu

Nasze ciało jako pierwsze reaguje na przeciążenie. Do najczęstszych objawów należą:

• Bóle głowy i migreny.
• Problemy żołądkowo-jelitowe.
• Bezsenność i chroniczne zmęczenie.
• Spadek odporności i częstsze infekcje.
• Podwyższone ciśnienie krwi.

Psychiczne i emocjonalne skutki

Przewlekły stres uderza również w naszą psychikę. Może prowadzić do lęku, drażliwości, problemów z pamięcią i koncentracją. W skrajnych przypadkach staje się przyczyną wypalenia zawodowego, a nawet depresji. Człowiek pod wpływem dystresu traci radość z pracy, staje się cyniczny i wycofany.

Ciekawostka: Badania w dziedzinie psychologii pracy jednoznacznie wskazują, że przewlekły stres jest jedną z głównych przyczyn absencji chorobowej w firmach na całym świecie, generując ogromne koszty zarówno dla pracowników, jak i pracodawców.

Jak znaleźć złoty środek?

Celem nie jest całkowita eliminacja stresu, co jest niemożliwe i niepożądane, ale nauczenie się, jak nim zarządzać. Chodzi o to, by utrzymać go na poziomie, który motywuje, a nie niszczy. Jak to zrobić?

Rozpoznaj swoje granice

Kluczem jest samoświadomość. Zwracaj uwagę na sygnały wysyłane przez Twój organizm. Co dla jednej osoby jest ekscytującym wyzwaniem, dla innej może być źródłem paraliżującego lęku. Naucz się rozpoznawać moment, w którym mobilizujące napięcie zamienia się w destrukcyjne przeciążenie.

Techniki zarządzania stresem

Oto kilka sprawdzonych metod, które pomogą Ci utrzymać stres w ryzach:

1. Planowanie i priorytetyzacja: Używaj narzędzi do zarządzania czasem, aby zapanować nad chaosem zadań. Dziel duże projekty na mniejsze, łatwiejsze do zrealizowania etapy.
2. Techniki relaksacyjne: Regularnie praktykuj ćwiczenia oddechowe, medytację lub mindfulness. Nawet kilka minut głębokiego oddechu w ciągu dnia może zdziałać cuda.
3. Aktywność fizyczna: Regularny ruch to jeden z najskuteczniejszych sposobów na rozładowanie napięcia. Znajdź formę aktywności, która sprawia Ci przyjemność.
4. Asertywna komunikacja: Naucz się stawiać granice. Umiejętność mówienia „nie” w sposób konstruktywny jest niezbędna do ochrony własnej energii i czasu.
5. Szukanie wsparcia: Nie bój się rozmawiać o swoich problemach z przełożonym, zaufanym kolegą z pracy czy specjalistą. Czasem sama rozmowa potrafi zmniejszyć ciężar problemu.

Podsumowując, stres sam w sobie nie jest ani dobry, ani zły. Jest jak ogień – w kontrolowanych warunkach może ogrzewać i dawać światło, ale pozostawiony bez nadzoru może spalić wszystko na swojej drodze. Sztuka polega na tym, by nauczyć się być jego mądrym zarządcą, czerpać z niego motywację do rozwoju i nie pozwolić, by przejął kontrolę nad naszym życiem zawodowym i prywatnym.