Wrzodziejące zapalenie jelita grubego, objawy, badania

Czy twój organizm wysyła ci sygnały, których nie do końca rozumiesz? Uporczywe dolegliwości ze strony układu pokarmowego to często coś więcej niż zwykła niestrawność. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) to poważna, przewlekła choroba, która potrafi na długo zakłócić codzienne funkcjonowanie. Zrozumienie jej natury, wczesne rozpoznanie objawów i podjęcie odpowiednich kroków diagnostycznych to fundament, na którym można zbudować skuteczną strategię leczenia i odzyskać komfort życia.

Co to jest wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego, w skrócie WZJG, to przewlekła choroba zapalna należąca do grupy nieswoistych zapaleń jelit (IBD). Jej istotą jest proces zapalny, który obejmuje błonę śluzową jelita grubego. Co ważne, zmiany zapalne mają charakter ciągły – zaczynają się w odbytnicy i mogą rozprzestrzeniać się w górę, obejmując część lub całość okrężnicy. To choroba autoimmunologiczna, co oznacza, że układ odpornościowy organizmu, zamiast chronić, błędnie atakuje własne komórki wyściełające jelito, prowadząc do powstawania owrzodzeń i stanu zapalnego.

Sygnały, których nie wolno ignorować: objawy WZJG

Obraz kliniczny choroby może być bardzo zróżnicowany – od łagodnych, ledwo zauważalnych dolegliwości, po gwałtowne i ciężkie rzuty. Objawy mogą pojawiać się i znikać, tworząc cykle zaostrzeń i remisji (okresów wyciszenia). Do najczęstszych sygnałów alarmowych, które powinny skłonić do konsultacji z lekarzem, należą:

• Uporczywa biegunka: Często z domieszką krwi, śluzu lub ropy. To jeden z najbardziej charakterystycznych symptomów.
• Bóle brzucha: Zazwyczaj zlokalizowane w lewym podbrzuszu, o charakterze skurczowym, nasilające się przed wypróżnieniem.
• Nagłe parcie na stolec: Uczucie pilnej potrzeby oddania stolca, nawet jeśli jelita są puste.
• Utrata masy ciała: Niezamierzony spadek wagi, wynikający z zaburzeń wchłaniania i zmniejszonego apetytu.
• Ogólne osłabienie i zmęczenie: Chroniczne zmęczenie, które nie ustępuje po odpoczynku, często związane z niedokrwistością.
• Gorączka i stany podgorączkowe: Pojawiające się zwłaszcza w okresach zaostrzeń choroby.

Objawy pozajelitowe – gdy choroba atakuje nie tylko jelita

Ciekawostką jest fakt, że WZJG to choroba systemowa, która może manifestować się również poza układem pokarmowym. U około 1/3 pacjentów pojawiają się dodatkowe dolegliwości, takie jak bóle stawów (szczególnie dużych stawów obwodowych i kręgosłupa), zmiany skórne (np. rumień guzowaty), zapalenie naczyniówki oka czy problemy z wątrobą. Ich obecność może dodatkowo naprowadzić lekarza na właściwą diagnozę.

Droga do diagnozy: jakie badania są kluczowe?

Postawienie prawidłowej diagnozy WZJG to proces, który wymaga zebrania informacji z kilku źródeł. Lekarz nie opiera się na jednym teście, lecz na kompleksowej ocenie stanu zdrowia pacjenta. Proces diagnostyczny zazwyczaj przebiega w kilku krokach:

1. Wywiad i badanie fizykalne: To pierwszy i fundamentalny etap. Lekarz zbiera szczegółowe informacje na temat objawów, historii chorób w rodzinie i stylu życia, a następnie przeprowadza badanie fizykalne jamy brzusznej.
2. Badania laboratoryjne: Badania krwi mogą wykazać obecność stanu zapalnego (podwyższone CRP, OB), niedokrwistość (anemię) czy niedobory elektrolitów. Badanie kału jest kluczowe, by wykluczyć infekcje bakteryjne lub pasożytnicze oraz ocenić obecność krwi utajonej i markera zapalnego, jakim jest kalprotektyna.
3. Badania endoskopowe: To złoty standard w diagnostyce WZJG. Najważniejszym badaniem jest kolonoskopia, która pozwala na obejrzenie całej długości jelita grubego, ocenę rozległości i nasilenia zmian zapalnych oraz, co najważniejsze, pobranie wycinków (biopsji) do badania histopatologicznego. To właśnie wynik biopsji ostatecznie potwierdza diagnozę.
4. Badania obrazowe: W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy podejrzeniu powikłań, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak RTG jamy brzusznej czy tomografia komputerowa.

Wczesne rozpoznanie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest niezwykle ważne. Choć jest to choroba przewlekła, z którą trzeba nauczyć się żyć, odpowiednio dobrane leczenie pozwala na kontrolowanie objawów, wprowadzanie choroby w stan długotrwałej remisji i prowadzenie normalnego, aktywnego życia. Jeśli obserwujesz u siebie niepokojące symptomy, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty.