Wszystko, co musisz wiedzieć o filtrach UVA i UVB

Słońce, choć jest źródłem życia i dobrego samopoczucia, skrywa w sobie potężną siłę, która bez odpowiedniej ochrony może stać się zagrożeniem dla naszej skóry. Czy wiesz, że nie wszystkie promienie słoneczne są takie same i że potrzebujesz różnej ochrony przed każdym z nich? Zanurzmy się w świat filtrów UVA i UVB, aby raz na zawsze rozwiać wszelkie wątpliwości i zapewnić Twojej skórze najlepszą możliwą ochronę.

Co to są promienie UVA i UVB?

Zanim zagłębimy się w świat filtrów, kluczowe jest zrozumienie, czym różnią się od siebie promienie UVA i UVB. Oba typy promieniowania ultrafioletowego docierają do Ziemi i mają wpływ na naszą skórę, ale ich działanie, intensywność oraz długoterminowe konsekwencje znacznie się różnią.

Promienie UVA: cichy sprawca starzenia

Promienie UVA stanowią około 95% promieniowania UV docierającego do powierzchni Ziemi. Charakteryzują się dłuższą falą, co pozwala im przenikać głębiej w skórę – aż do skóry właściwej. Są obecne z niemal identyczną intensywnością przez cały rok, niezależnie od pogody czy pory dnia, a nawet przenikają przez chmury i szyby okienne! Ich działanie jest podstępne, ponieważ nie powodują natychmiastowych, bolesnych objawów, takich jak oparzenia. Zamiast tego, przyczyniają się do fotostarzenia skóry, objawiającego się zmarszczkami, utratą elastyczności, przebarwieniami (plamy słoneczne) oraz osłabieniem układu odpornościowego skóry. Długotrwała ekspozycja na UVA zwiększa również ryzyko rozwoju nowotworów skóry.

Promienie UVB: główny winowajca oparzeń

Promienie UVB mają krótszą falę i docierają głównie do naskórka, czyli zewnętrznej warstwy skóry. To właśnie one są odpowiedzialne za oparzenia słoneczne, zaczerwienienia i ból, które odczuwamy po zbyt długiej ekspozycji na słońce. Ich intensywność jest zmienna – najwyższa w godzinach szczytu nasłonecznienia, w okresie letnim i na większych wysokościach. Promienie UVB bezpośrednio uszkadzają DNA komórek skóry, co jest główną przyczyną powstawania większości nowotworów skóry, w tym czerniaka. Choć ich działanie jest bardziej widoczne i natychmiastowe, długoterminowe skutki są równie, a nawet bardziej, niebezpieczne.

Filtry przeciwsłoneczne: twoja tarcza ochronna

Skuteczna ochrona przeciwsłoneczna wymaga zrozumienia, jak działają filtry i co oznaczają poszczególne wskaźniki na opakowaniach produktów. Nie wystarczy wybrać "jakikolwiek" krem – liczy się jego skład i deklarowane spektrum ochrony.

SPF: miernik ochrony przed UVB

SPF (Sun Protection Factor) to wskaźnik, który informuje nas o poziomie ochrony przed promieniami UVB. Oznacza, ile razy dłużej możemy przebywać na słońcu bez ryzyka oparzenia, w porównaniu do czasu bez żadnej ochrony. Na przykład, SPF 30 blokuje około 97% promieni UVB, a SPF 50 – około 98%. Ważne jest, aby pamiętać, że SPF dotyczy wyłącznie ochrony przed UVB i nie mówi nic o ochronie przed UVA.

PA, PPD i symbol "UVA w kółku": ochrona przed UVA

Aby mieć pewność, że produkt chroni również przed promieniami UVA, należy szukać odpowiednich oznaczeń. Najczęściej spotykane to:

• PA (Protection Grade of UVA): skala japońska, oznaczana symbolami PA+, PA++, PA+++, PA++++, gdzie większa liczba plusów oznacza wyższą ochronę.
• PPD (Persistent Pigment Darkening): metoda pomiaru ochrony przed UVA, gdzie wartość liczbowa (np. PPD 10) informuje, ile razy dłużej skóra jest chroniona przed ciemnieniem pigmentu wywołanym przez UVA.
• Symbol "UVA w kółku": to europejski standard, który oznacza, że ochrona przed UVA stanowi co najmniej 1/3 ochrony przed UVB (czyli PPD jest co najmniej 1/3 wartości SPF).

Zawsze wybieraj produkty z oznaczeniem "szerokie spektrum" (broad-spectrum), które zapewniają ochronę zarówno przed UVA, jak i UVB.

Rodzaje filtrów: fizyczne czy chemiczne?

Filtry przeciwsłoneczne dzielą się na dwie główne kategorie, różniące się mechanizmem działania i właściwościami.

Filtry fizyczne (mineralne): bezpieczna bariera

Filtry fizyczne, znane również jako mineralne, działają jak fizyczna bariera na powierzchni skóry. Odbijają i rozpraszają promienie UV, zanim te zdołają wniknąć w naskórek. Najczęściej stosowanymi składnikami są tlenek cynku i dwutlenek tytanu. Są one zazwyczaj dobrze tolerowane przez skórę wrażliwą, skłonną do alergii oraz przez dzieci, ponieważ nie wnikają w skórę. Ich wadą bywa gęstsza konsystencja i tendencja do bielenia skóry, choć nowoczesne formuły minimalizują ten efekt.

Filtry chemiczne (organiczne): absorpcja i transformacja

Filtry chemiczne, czyli organiczne, działają poprzez pochłanianie promieni UV i przekształcanie ich w energię cieplną, która jest następnie uwalniana ze skóry. W składzie znajdziemy wiele różnych substancji, takich jak avobenzone, oxybenzone czy octinoxate. Ich zaletą jest lżejsza konsystencja, łatwość aplikacji i brak efektu bielenia. Produkty z filtrami chemicznymi często wymagają odczekania około 15-30 minut po aplikacji, aby mogły w pełni zadziałać. U niektórych osób z bardzo wrażliwą skórą mogą wywoływać podrażnienia, choć nowoczesne filtry chemiczne są coraz lepiej tolerowane.

Jak prawidłowo stosować filtry? Klucz do skuteczności

Nawet najlepszy filtr nie zadziała, jeśli nie będzie prawidłowo stosowany. Oto kilka kluczowych wskazówek:

Wybór odpowiedniego produktu

1. Szerokie spektrum: Zawsze upewnij się, że wybrany produkt chroni zarówno przed UVA, jak i UVB.
2. Wysoki SPF: Wybierz produkt z SPF co najmniej 30, a najlepiej 50, zwłaszcza w przypadku dłuższej ekspozycji lub jasnej karnacji.
3. Dopasowanie do skóry: Dobierz konsystencję i skład do swojego typu skóry (np. bezzapachowe dla wrażliwej, matujące dla tłustej).
4. Wodoodporność: Jeśli planujesz pływać lub intensywnie się pocić, wybierz produkt wodoodporny.

Prawidłowa aplikacja i reaplikacja

Ilość ma znaczenie! Aby osiągnąć deklarowany SPF, należy nałożyć około 2 mg produktu na centymetr kwadratowy skóry. Na twarz to mniej więcej ¼ łyżeczki lub ilość odpowiadająca dwóm palcom. Aplikuj filtr około 15-30 minut przed wyjściem na słońce, aby składniki aktywne miały czas na zadziałanie. Kluczowa jest również reaplikacja! Powtarzaj aplikację co 2-3 godziny, a także natychmiast po kąpieli, wytarciu ręcznikiem czy intensywnym poceniu się.

Nie tylko kremy: kompleksowa ochrona

Pamiętaj, że filtry przeciwsłoneczne to tylko jeden z elementów kompleksowej ochrony. Uzupełnij ją o:

• Szukanie cienia, szczególnie w godzinach największego nasłonecznienia (między 10:00 a 16:00).
• Noszenie odzieży ochronnej – długie rękawy, kapelusze z szerokim rondem.
• Stosowanie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV.

Mity i fakty o ochronie słonecznej

• Mit: Słońce zimą lub w pochmurny dzień jest nieszkodliwe. Fakt: Promienie UVA przenikają przez chmury i szyby, a zimą odbijają się od śniegu, zwiększając ekspozycję. Ochrona jest potrzebna przez cały rok.
• Mit: Makijaż z SPF wystarczy. Fakt: Zazwyczaj aplikujemy zbyt mało produktu, by osiągnąć deklarowany SPF, a makijaż nie zapewnia pełnej, równomiernej i trwałej ochrony.
• Mit: Osoby o ciemnej karnacji nie potrzebują filtrów. Fakt: Każdy typ skóry wymaga ochrony przed uszkodzeniami UV, choć ryzyko oparzeń jest mniejsze, ryzyko fotostarzenia i nowotworów skóry nadal istnieje.
• Mit: Raz nałożony filtr działa cały dzień. Fakt: Filtry ulegają degradacji, ścieraniu i zmywaniu. Wymagają regularnej reaplikacji, aby utrzymać skuteczność.

Podsumowanie: Twoja skóra zasługuje na najlepszą ochronę

Zrozumienie różnic między promieniami UVA i UVB oraz świadome stosowanie filtrów to fundament zdrowej i pięknej skóry na lata. Pamiętaj, aby zawsze wybierać produkty o szerokim spektrum ochrony (UVA i UVB) z odpowiednim SPF, regularnie je aplikować i uzupełniać ochronę innymi metodami. Inwestycja w ochronę przeciwsłoneczną to inwestycja w Twoje zdrowie i młody wygląd. Nie pozwól, by słońce stało się Twoim wrogiem – naucz się z nim bezpiecznie żyć!