Z jakiego drewna robi się papier?

Każdego dnia sięgamy po notatnik, czytamy książkę lub drukujemy dokumenty, rzadko zastanawiając się nad drogą, jaką przebyła zwykła kartka papieru. Jej historia zaczyna się w lesie, a głównym bohaterem jest drewno. Jednak czy każde drzewo nadaje się do produkcji papieru? Okazuje się, że wybór gatunku ma kluczowe znaczenie dla właściwości końcowego produktu, od wytrzymałości tektury po gładkość papieru do drukarki.

Podstawowy składnik: pulpa drzewna

Sekretem produkcji papieru jest celuloza – organiczny związek chemiczny, który tworzy szkielet komórek roślinnych. Aby ją pozyskać, drewno jest przetwarzane na masę włóknistą, zwaną pulpą lub masą celulozową. To właśnie z niej, po dodaniu wody i innych substancji, formuje się arkusze papieru. Generalnie, drzewa wykorzystywane w przemyśle papierniczym dzielimy na dwie główne kategorie: iglaste (miękkie) oraz liściaste (twarde). Każda z nich wnosi do papieru zupełnie inne właściwości.

Siła długich włókien: Drewno iglaste

Drzewa iglaste, takie jak sosna, świerk czy jodła, charakteryzują się długimi włóknami celulozowymi. Co to oznacza w praktyce? Wyobraź sobie splatanie długich nitek – tworzą one mocną i wytrzymałą sieć. Dokładnie tak samo działają włókna z drewna iglastego. Papier z nich wyprodukowany jest niezwykle odporny na rozdarcia i zginanie. Dlatego celulozę z tych drzew wykorzystuje się przede wszystkim do produkcji:

• Papieru pakowego i toreb papierowych,
• Tektury falistej i kartonów,
• Wytrzymałych papierów przemysłowych.

Ciekawostka: Solidna torba na zakupy, która wytrzymuje ciężar kilku kilogramów, swoją moc zawdzięcza właśnie długim włóknom sosny lub świerku.

Gładkość i krycie: Drewno liściaste

Zupełnie inne cechy posiadają drzewa liściaste, takie jak brzoza, dąb, topola, a zwłaszcza niezwykle popularny w przemyśle eukaliptus. Ich włókna celulozowe są znacznie krótsze i cieńsze. Dzięki temu papier z nich wykonany jest gęstszy, gładszy i mniej przezroczysty. Krótkie włókna doskonale wypełniają strukturę arkusza, tworząc idealną powierzchnię do pisania i drukowania. Z tego powodu pulpa z drewna liściastego jest bazą dla:

• Papieru do drukarek i ksero,
• Papieru do pisania i produkcji zeszytów,
• Papieru wykorzystywanego w magazynach i książkach,
• Miękkich papierów higienicznych, jak chusteczki czy ręczniki papierowe.

Mieszanka doskonała, czyli sekret tkwi w proporcjach

Czy to oznacza, że papier jest produkowany wyłącznie z jednego rodzaju drewna? Wręcz przeciwnie! Najczęściej stosuje się mieszanki obu typów pulpy, aby uzyskać produkt o pożądanych właściwościach. Producenci papieru niczym szefowie kuchni dobierają odpowiednie proporcje, by osiągnąć idealny balans. Na przykład, papier do druku wysokiej jakości może zawierać domieszkę pulpy z drewna iglastego dla zapewnienia wytrzymałości mechanicznej oraz przewagę pulpy z drewna liściastego dla idealnej gładkości i bieli. Dzięki temu kartka nie zacina się w drukarce i jednocześnie świetnie przyjmuje tusz.

Nie tylko las, czyli papier z recyklingu

Mówiąc o surowcach do produkcji papieru, nie można zapomnieć o najważniejszym z nich w kontekście ekologii – makulaturze. Papier z recyklingu to nic innego jak przetworzone włókna celulozowe odzyskane ze zużytych produktów papierowych. Chociaż włókna te skracają się z każdym kolejnym cyklem przetwarzania, makulatura stanowi cenne źródło surowca, które pozwala znacząco ograniczyć wycinkę drzew. Coraz częściej do produkcji papieru dodaje się również włókna roślin jednorocznych, takich jak bambus, trzcina cukrowa czy bawełna (zwłaszcza w przypadku papierów wartościowych, np. banknotów).