Zespół de Quervaina

Czy ból nadgarstka po stronie kciuka utrudnia Ci codzienne czynności, takie jak podnoszenie dziecka, pisanie na klawiaturze czy nawet odkręcanie słoika? To może być sygnał, że dotknął Cię Zespół de Quervaina, schorzenie znane również jako "kciuk matki" lub "kciuk gracza". Ta bolesna dolegliwość, choć często bagatelizowana, może znacząco obniżyć komfort życia. W naszym artykule dokładnie wyjaśniamy, czym jest, jak go rozpoznać i, co najważniejsze, jak skutecznie sobie z nim radzić.

Czym jest Zespół de Quervaina?

Zespół de Quervaina to nic innego jak stan zapalny pochewki ścięgnistej nadgarstka po stronie kciuka. Wewnątrz tej pochewki biegną dwa ważne ścięgna, które odpowiadają za ruchy kciuka na boki i do góry. Gdy na skutek przeciążenia dochodzi do ich obrzęku i zapalenia, pojawia się tarcie oraz ból przy każdym ruchu. Ścięgna nie mogą swobodnie przesuwać się w swoim kanale, co powoduje charakterystyczne dolegliwości bólowe, promieniujące od kciuka w stronę przedramienia.

Główne przyczyny i grupy ryzyka

Bezpośrednią przyczyną schorzenia jest przewlekłe przeciążenie nadgarstka, wynikające z wykonywania powtarzalnych, monotonnych ruchów. Chodzi tu przede wszystkim o czynności wymagające silnego chwytu z jednoczesnym odchylaniem nadgarstka. Co ciekawe, dolegliwość ta nie bez powodu nazywana jest "kciukiem matki" – często dotyka młodych rodziców, którzy wielokrotnie w ciągu dnia podnoszą niemowlę w specyficzny sposób, obciążając kciuki. Współcześnie mówi się też o "kciuku smartfonowym" w kontekście intensywnego pisania wiadomości na telefonie.

Kto jest najbardziej narażony?

• Młodzi rodzice, zwłaszcza kobiety w okresie poporodowym (zmiany hormonalne mogą dodatkowo sprzyjać stanom zapalnym).
• Pracownicy biurowi i osoby spędzające wiele godzin przy komputerze.
• Gracze komputerowi i miłośnicy gier na konsolach.
• Osoby wykonujące prace manualne, np. mechanicy, fryzjerzy, muzycy.
• Sportowcy uprawiający dyscypliny takie jak tenis, golf czy wioślarstwo.

Objawy, których nie można ignorować

Pierwszym i najważniejszym sygnałem jest ból u podstawy kciuka, który nasila się podczas ruchu nadgarstkiem, chwytania lub próby zaciśnięcia dłoni w pięść. Inne charakterystyczne objawy to:

1. Obrzęk i tkliwość w okolicy nadgarstka po stronie kciuka.
2. Uczucie "przeskakiwania" lub "trzeszczenia" ścięgna podczas poruszania kciukiem.
3. Osłabienie siły chwytu i trudności z precyzyjnymi czynnościami, jak zapinanie guzików.
4. Promieniowanie bólu wzdłuż kciuka i w górę przedramienia.

Domowy test i profesjonalna diagnoza

Chociaż ostateczną diagnozę zawsze powinien postawić lekarz lub fizjoterapeuta, istnieje prosty test, który może zasugerować obecność Zespołu de Quervaina. Jest to tzw. test Finkelsteina. Pamiętaj jednak, że jego wynik jest jedynie wskazówką, a nie pewnym rozpoznaniem.

Test Finkelsteina – zrób to sam

1. Zegnij kciuk i schowaj go w dłoni, obejmując go pozostałymi palcami, tworząc pięść.
2. Następnie delikatnie i powoli zegnij nadgarstek w kierunku małego palca.
3. Jeśli w trakcie tego ruchu poczujesz ostry ból u nasady kciuka, wynik testu jest dodatni i powinieneś skonsultować się ze specjalistą.

Skuteczne metody leczenia

Leczenie Zespołu de Quervaina zależy od stopnia zaawansowania dolegliwości. Kluczowe jest szybkie podjęcie działań, aby zapobiec przejściu stanu zapalnego w formę przewlekłą.

Leczenie zachowawcze – pierwszy krok do ulgi

W większości przypadków skuteczne okazuje się leczenie nieinwazyjne, które obejmuje:

• Odpoczynek i unikanie czynności prowokujących ból: To absolutna podstawa. Należy dać nadgarstkowi czas na regenerację.
• Unieruchomienie: Stosowanie specjalnej ortezy lub stabilizatora na nadgarstek i kciuk ogranicza ruchomość ścięgien i przyspiesza gojenie.
• Zimne okłady: Aplikowanie lodu na bolesne miejsce przez 15-20 minut kilka razy dziennie pomaga zmniejszyć obrzęk i stan zapalny.
• Fizjoterapia: Specjalistyczne zabiegi (np. ultradźwięki, laseroterapia) oraz odpowiednio dobrane ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mogą przynieść znaczną ulgę.

Gdy domowe sposoby nie wystarczą

Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy, lekarz może zalecić zastrzyk z kortykosteroidu bezpośrednio w okolicę pochewki ścięgnistej. Ma on silne działanie przeciwzapalne. W skrajnych, opornych na leczenie przypadkach, ostatecznością może być niewielki zabieg chirurgiczny, polegający na nacięciu pochewki ścięgnistej w celu uwolnienia uciśniętych ścięgien.

Profilaktyka, czyli jak zapobiegać nawrotom

Aby uniknąć problemów z Zespołem de Quervaina w przyszłości, warto pamiętać o kilku zasadach. Przede wszystkim dbaj o ergonomię pracy – rób regularne przerwy, wykonuj ćwiczenia rozciągające nadgarstki i kciuki. Unikaj długotrwałego utrzymywania nadgarstka w jednej pozycji. Jeśli wykonujesz powtarzalne ruchy, staraj się modyfikować chwyt i angażować różne grupy mięśniowe. Pamiętaj, że Twoje dłonie i nadgarstki to precyzyjne narzędzia, o które warto dbać każdego dnia.