Akademia Allegro: E/wykluczenie jako problem społeczny

W dzisiejszym, coraz bardziej zglobalizowanym i cyfrowym świecie, dostęp do internetu i umiejętność korzystania z technologii stają się równie fundamentalne jak dostęp do edukacji czy opieki zdrowotnej. Niestety, nie każdy ma równe szanse. E-wykluczenie, czyli brak dostępu lub umiejętności posługiwania się technologiami cyfrowymi, to narastający problem społeczny, który pogłębia istniejące nierówności i uniemożliwia pełne uczestnictwo w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym. Zrozumienie tego zjawiska to pierwszy krok do jego skutecznego zwalczania.

Czym jest e-wykluczenie?

E-wykluczenie, często nazywane także wykluczeniem cyfrowym, to złożone zjawisko, które dotyka osoby i grupy społeczne pozbawione możliwości korzystania z dobrodziejstw ery cyfrowej. Nie ogranicza się ono jedynie do braku dostępu do internetu czy komputera. Obejmuje także:

• Brak infrastruktury: Niedostępność szerokopasmowego internetu, zwłaszcza na obszarach wiejskich lub słabo zaludnionych.
• Wysokie koszty: Zbyt drogi sprzęt, oprogramowanie lub abonamenty internetowe dla osób o niskich dochodach.
• Brak umiejętności cyfrowych: Niska świadomość, lęk przed technologią lub brak odpowiedniego szkolenia w zakresie obsługi urządzeń i aplikacji.
• Bariery językowe i kulturowe: Brak treści w ojczystym języku lub niedostosowanie interfejsów do potrzeb różnych grup.

Dla przykładu, osoba starsza, która nigdy nie miała styczności z komputerem, może czuć się zagubiona w świecie, gdzie bankowość, urzędy czy nawet kontakty z bliskimi przenoszą się do sieci. Podobnie, mieszkaniec odległej wsi, pozbawiony dostępu do szybkiego internetu, traci szansę na zdalną pracę czy edukację online.

Główne przyczyny e-wykluczenia

Problem e-wykluczenia ma wiele źródeł, które często wzajemnie się przenikają. Możemy je podzielić na kilka kluczowych obszarów:

Bariery dostępu do technologii

• Geograficzne: Brak odpowiedniej infrastruktury telekomunikacyjnej na terenach wiejskich i peryferyjnych.
• Ekonomiczne: Wysokie ceny sprzętu komputerowego, smartfonów oraz usług internetowych stanowią barierę dla osób o niskich dochodach. Ciekawostka: Według badań, koszty te mogą pochłaniać znaczną część budżetu domowego, uniemożliwiając inwestycje w edukację cyfrową.

Bariery umiejętności cyfrowych

• Edukacyjne: Brak odpowiednich programów nauczania w szkołach lub kursów dla dorosłych.
• Pokoleniowe: Osoby starsze często mają większe trudności z adaptacją do nowych technologii.
• Motywacyjne: Niektórzy ludzie nie widzą potrzeby korzystania z internetu lub obawiają się zagrożeń z nim związanych (np. oszustwa, cyberprzemoc).

Inne czynniki

• Niepełnosprawność: Brak dostępnych technologii wspomagających dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
• Bariery psychologiczne: Lęk przed nowościami, poczucie bezradności wobec skomplikowanych interfejsów.

Konsekwencje e-wykluczenia dla społeczeństwa

Skutki e-wykluczenia są dalekosiężne i dotykają zarówno jednostki, jak i całe społeczeństwa. Prowadzą do pogłębiania się nierówności i ograniczają rozwój. Do najważniejszych należą:

• Ograniczony dostęp do edukacji: W dobie nauczania zdalnego, osoby wykluczone cyfrowo tracą możliwość zdobywania wiedzy i rozwoju.
• Mniejsze szanse na rynku pracy: Wiele ofert pracy i procesów rekrutacyjnych odbywa się online. Brak umiejętności cyfrowych to bariera w znalezieniu zatrudnienia.
• Izolacja społeczna: Internet jest ważnym narzędziem do utrzymywania kontaktów społecznych, zwłaszcza w obliczu pandemii. Wykluczenie cyfrowe prowadzi do osamotnienia.
• Brak dostępu do usług publicznych i zdrowotnych: Coraz więcej spraw urzędowych, a także konsultacji medycznych, przenosi się do sieci. Osoby wykluczone tracą dostęp do podstawowych usług.
• Wykluczenie ekonomiczne: Ograniczony dostęp do bankowości internetowej, e-handlu czy możliwości zarabiania online.

Wyobraźmy sobie seniora, który nie potrafi zamówić e-recepty lub umówić się na wizytę lekarską przez internet – to realny problem, z którym mierzy się wielu.

Akademia Allegro i inicjatywy na rzecz włączenia cyfrowego

Problem e-wykluczenia jest dostrzegany przez wiele instytucji i firm, które podejmują działania mające na celu zwiększenie cyfrowej inkluzji. Przykładem takich inicjatyw są programy edukacyjne oferowane przez podmioty takie jak Akademia Allegro, choć ich głównym celem może być wspieranie przedsiębiorczości online, to jednak przyczyniają się one do podnoszenia ogólnych kompetencji cyfrowych. Uczestnicy takich szkoleń nie tylko uczą się, jak sprzedawać online, ale także zdobywają podstawowe umiejętności obsługi komputera, internetu i bezpiecznego poruszania się w sieci.

W szerszym kontekście, walka z e-wykluczeniem wymaga kompleksowych działań:

• Inwestycje w infrastrukturę: Rozbudowa sieci szerokopasmowych, zwłaszcza w mniej rozwiniętych regionach.
• Powszechna edukacja cyfrowa: Programy nauczania dla dzieci, młodzieży i dorosłych, dostosowane do różnych grup wiekowych i potrzeb.
• Dostępność cenowa: Subwencje na sprzęt i dostęp do internetu dla osób o niskich dochodach.
• Wsparcie lokalne: Tworzenie punktów dostępu do internetu w bibliotekach, świetlicach wiejskich, oferowanie bezpłatnych szkoleń.

Jak możemy wspierać walkę z e-wykluczeniem?

Każdy z nas może przyczynić się do zmniejszenia problemu e-wykluczenia. To nie tylko zadanie dla instytucji, ale także dla społeczeństwa obywatelskiego i jednostek. Oto kilka sposobów:

• Edukujmy bliskich: Pomóżmy starszym członkom rodziny lub znajomym w nauce podstaw obsługi smartfona czy komputera. Pokażmy im, jak bezpiecznie korzystać z internetu.
• Wspierajmy lokalne inicjatywy: Angażujmy się w wolontariat w centrach edukacji cyfrowej lub bibliotekach, które oferują bezpłatne kursy.
• Promujmy świadomość: Rozmawiajmy o problemie e-wykluczenia, podkreślając jego znaczenie dla spójności społecznej.
• Wspierajmy inicjatywy tworzące dostępne technologie: Firmy i organizacje, które projektują rozwiązania inkluzywne, zasługują na uwagę.

Pamiętajmy, że cyfrowa inkluzja to nie tylko dostęp do technologii, ale przede wszystkim zapewnienie równych szans i możliwości rozwoju dla każdego człowieka.