Co zastąpi WIBOR i kiedy?

WIBOR, wskaźnik kluczowy dla tysięcy kredytów w Polsce, powoli odchodzi w przeszłość. Ta zmiana, choć brzmi technicznie, ma ogromne znaczenie dla naszych finansów i stabilności systemu bankowego. Zastanawiasz się, co zastąpi WIBOR i kiedy dokładnie to nastąpi? Przygotuj się na podróż przez świat nowych wskaźników referencyjnych, które już wkrótce zaczną kształtować oprocentowanie twoich kredytów.

WIBOR: Co to jest i dlaczego odchodzi w przeszłość?

Zanim zagłębimy się w przyszłość, warto zrozumieć, czym jest WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate). To referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. W praktyce oznacza to, że banki pożyczają sobie pieniądze nawzajem, a WIBOR określa koszt tych pożyczek. Jest on kluczowym elementem wzoru do obliczania oprocentowania większości kredytów hipotecznych i wielu innych produktów finansowych w Polsce (np. WIBOR 3M + marża banku).

Dlaczego więc odchodzi? Głównym powodem jest brak transakcyjności. WIBOR opiera się w dużej mierze na deklaracjach banków, a nie na rzeczywistych transakcjach, co czyni go podatnym na manipulacje – pamiętamy głośne skandale związane z jego odpowiednikiem, LIBOR-em. Światowe organy regulacyjne dążą do zastąpienia takich wskaźników tzw. RFR (Risk-Free Rates), czyli wskaźnikami opartymi na faktycznych, niskoryzykownych transakcjach.

Nowe wskaźniki: WIRON i POLONIA na horyzoncie

Polska, idąc śladem globalnych trendów, zdecydowała się na zmianę. Na arenę wchodzą dwa główne wskaźniki, mające zastąpić WIBOR:

• WIRON (Warsaw Interbank Overnight Rate)
• POLONIA (Polish Overnight Index Average)

Oba są wskaźnikami typu overnight, co oznacza, że odzwierciedlają koszt pożyczek jednodniowych. Kluczowa różnica polega na tym, że WIRON został wybrany jako podstawowy następca i będzie wskaźnikiem referencyjnym dla szerokiego spektrum produktów finansowych.

WIRON: Lepsza alternatywa?

WIRON to wskaźnik, który ma szansę stać się nowym filarem polskiego systemu finansowego. Jest on obliczany na podstawie rzeczywistych transakcji depozytów niezabezpieczonych na rynku międzybankowym, zawieranych na jeden dzień. To sprawia, że jest znacznie bardziej transparentny i mniej podatny na manipulacje niż jego poprzednik. Jego wartość odzwierciedla faktyczny koszt pieniądza w gospodarce.

Ciekawostka: WIRON jest zazwyczaj niższy niż WIBOR, co wynika z jego charakteru – jest to stopa "overnight", czyli dla pożyczek o najkrótszym możliwym terminie, obarczona niższym ryzykiem.

Kiedy nastąpi zmiana? Harmonogram transformacji

Proces zastępowania WIBOR-u jest złożony i rozłożony w czasie. Nie nastąpi to z dnia na dzień, lecz w kilku etapach, aby zapewnić płynne przejście i minimalizować ryzyko dla rynku finansowego.

• Koniec 2022 roku: Rozpoczęcie publikacji wskaźnika WIRON.
• 2023 rok: Banki mogą dobrowolnie oferować nowe produkty finansowe (np. kredyty) oparte na WIRON-ie. Jest to okres testowy i adaptacji.
• 2024 rok: Wprowadzenie obowiązku stosowania WIRON-u w nowych umowach kredytowych, które dotychczas były oparte na WIBOR-ze.
• 2025 rok: Pełna transformacja. Wszystkie istniejące umowy oparte na WIBOR-ze zostaną przestawione na WIRON (lub inny wskaźnik zastępczy, zgodnie z tzw. klauzulami awaryjnymi).

Ten harmonogram ma na celu stopniowe przyzwyczajanie rynku do nowych realiów i edukację konsumentów.

Co to oznacza dla twoich finansów?

Zmiana wskaźnika referencyjnego będzie miała wpływ na każdego, kto ma lub planuje zaciągnąć kredyt. Co to konkretnie oznacza?

1. Dla posiadaczy obecnych kredytów: Twoja umowa prawdopodobnie zawiera tzw. klauzule awaryjne, które określają, co stanie się w przypadku zniknięcia WIBOR-u. W 2025 roku banki będą musiały zastosować wskaźnik zastępczy (najprawdopodobniej WIRON) i dostosować do niego oprocentowanie. Może to oznaczać niewielką zmianę wysokości raty, ale oczekuje się, że będzie to zmiana stabilizująca, a nawet potencjalnie obniżająca ratę, biorąc pod uwagę niższe historyczne wartości WIRON-u.
2. Dla nowych kredytobiorców: Już od 2024 roku nowe kredyty będą oferowane z oprocentowaniem opartym na WIRON-ie. To dobra wiadomość – zyskasz większą przejrzystość i pewność, że oprocentowanie jest oparte na rzeczywistych transakcjach.

Warto śledzić komunikaty swojego banku i być na bieżąco z informacjami na temat transformacji.

Ciekawostka: Globalny trend zastępowania wskaźników

Polska nie jest odosobniona w swoich działaniach. Zastępowanie przestarzałych wskaźników typu LIBOR czy WIBOR to globalny trend. Na przykład, w strefie euro EURIBOR jest uzupełniany przez €STR (Euro Short-Term Rate), w Wielkiej Brytanii LIBOR GBP został zastąpiony przez SONIA (Sterling Overnight Index Average), a w USA LIBOR USD przez SOFR (Secured Overnight Financing Rate). To pokazuje, że dążenie do większej przejrzystości i stabilności finansowej jest wspólnym celem wielu gospodarek.

Przejście z WIBOR-u na WIRON to krok w kierunku nowocześniejszego i bezpieczniejszego systemu finansowego. Choć proces ten wymaga adaptacji, jego długoterminowe korzyści dla stabilności rynku i przejrzystości dla konsumentów są nieocenione.