Cytologia, czym jest, kiedy ją wykonać, jak wygląda?

Dbanie o zdrowie intymne to podstawa dobrego samopoczucia każdej kobiety. Wśród badań profilaktycznych, które powinny znaleźć się w kalendarzu każdej z nas, cytologia zajmuje jedno z kluczowych miejsc. To proste, szybkie i niezwykle ważne badanie, które może uratować życie. Przyjrzyjmy się bliżej, czym dokładnie jest, kiedy należy ją wykonać i jak wygląda sama procedura, aby rozwiać wszelkie wątpliwości i zachęcić do regularnych wizyt u ginekologa.

Czym jest cytologia? Klucz do wczesnej diagnostyki

Cytologia, znana również jako test Papanicolaou (lub po prostu test Pap), to badanie mikroskopowe komórek pobranych z szyjki macicy. Jego głównym celem jest wykrycie wszelkich nieprawidłowości, takich jak stany zapalne, zmiany przednowotworowe lub wczesne stadia raka szyjki macicy. Dzięki niemu możliwe jest zidentyfikowanie problemów na etapie, kiedy są one jeszcze w pełni uleczalne.

Ciekawostka: Nazwa badania pochodzi od greckiego lekarza Georgiosa Papanicolaou, który na początku XX wieku opracował tę metodę diagnostyczną. Jego innowacyjne podejście zrewolucjonizowało profilaktykę raka szyjki macicy i do dziś pozostaje złotym standardem.

Dlaczego cytologia jest tak ważna?

Rak szyjki macicy, choć potencjalnie śmiertelny, jest jednym z nowotworów, którym można skutecznie zapobiegać lub leczyć, pod warunkiem wczesnego wykrycia. W większości przypadków rozwija się on bardzo powoli, dając czas na interwencję. Główną przyczyną raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), który często nie daje żadnych objawów. Cytologia pozwala wychwycić zmiany komórkowe wywołane przez HPV, zanim przekształcą się one w nowotwór. Regularne badania to Twoja najlepsza obrona.

Kiedy wykonać cytologię? Harmonogram badań

Zalecenia dotyczące częstotliwości wykonywania cytologii mogą się nieco różnić w zależności od kraju i indywidualnych czynników ryzyka, ale ogólne wytyczne są następujące:

• Początek badań: Zazwyczaj zaleca się rozpoczęcie wykonywania cytologii od 21. roku życia lub 3 lata po rozpoczęciu współżycia seksualnego – w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.
• Częstotliwość:
  • Dla kobiet w wieku 21-29 lat, z prawidłowym wynikiem, badanie powtarza się zazwyczaj co 3 lata.
  • Dla kobiet w wieku 30-65 lat, z prawidłowym wynikiem i ujemnym testem na HPV, badanie może być wykonywane co 5 lat. Jeśli test na HPV nie był wykonywany, zaleca się cytologię co 3 lata.
• Szczególne sytuacje: Częstsze badania mogą być konieczne w przypadku stwierdzenia nieprawidłowych wyników w przeszłości, zakażenia wirusem HPV, osłabienia odporności (np. u kobiet zakażonych HIV) lub po leczeniu zmian przednowotworowych.

Przykład: Młoda kobieta, która rozpoczęła współżycie w wieku 19 lat, powinna wykonać swoją pierwszą cytologię najpóźniej w wieku 21 lat, a następnie kontynuować badania zgodnie z zaleceniami lekarza.

Jak wygląda badanie cytologiczne? Krok po kroku

Samo badanie jest krótkie i zazwyczaj bezbolesne, choć niektóre kobiety mogą odczuwać lekki dyskomfort. Aby przygotować się do cytologii, warto pamiętać o kilku zasadach:

• Na 24-48 godzin przed badaniem unikaj współżycia seksualnego.
• Nie stosuj irygacji pochwy ani dopochwowych leków (chyba że lekarz zaleci inaczej).
• Badanie najlepiej wykonać w środku cyklu miesiączkowego, nie w trakcie krwawienia.

Przebieg badania:

1. Pozycja: Pacjentka siada na fotelu ginekologicznym.
2. Wziernik: Lekarz delikatnie wprowadza wziernik do pochwy, aby uwidocznić szyjkę macicy.
3. Pobranie próbki: Specjalną szczoteczką lub szpatułką pobierane są komórki z powierzchni szyjki macicy oraz z kanału szyjki macicy. To jest moment, w którym możesz poczuć lekkie otarcie.
4. Przygotowanie preparatu: Pobrany materiał jest rozprowadzany na szkiełku mikroskopowym lub umieszczany w specjalnym płynie (cytologia płynna LBC), a następnie wysyłany do laboratorium do analizy.

Po badaniu możesz odczuwać niewielkie plamienie, które jest normalne i nie powinno budzić niepokoju.

Zrozumienie wyników cytologii

Wyniki cytologii zazwyczaj dostępne są po kilku dniach lub tygodniach. Mogą być one:

• Prawidłowe (negatywne): Oznacza to, że nie stwierdzono żadnych niepokojących zmian komórkowych.
• Nieprawidłowe (pozytywne): Wskazuje na obecność zmian, które wymagają dalszej diagnostyki. Nieprawidłowy wynik nie zawsze oznacza raka! Często są to zmiany łagodne, stany zapalne lub zmiany przednowotworowe, które można skutecznie leczyć. Lekarz może zalecić dodatkowe badania, takie jak kolposkopia (dokładniejsze oglądanie szyjki macicy pod powiększeniem) lub test na obecność wirusa HPV.

Pamiętaj, że cytologia to Twoja tarcza ochronna. Regularne wykonywanie tego badania to inwestycja w Twoje zdrowie i spokój ducha. Nie odkładaj jej na później!