Dusznica bolesna, co to jest, przyczyny, objawy

Nagły, ściskający ból w klatce piersiowej to jeden z najbardziej alarmujących sygnałów, jakie może wysłać nam organizm. Choć pierwszą myślą jest często zawał serca, nie każdy taki epizod oznacza najgorsze. Czasem to sygnał ostrzegawczy, wołanie serca o pomoc, znane w medycynie jako dusznica bolesna. Zrozumienie, czym jest, skąd się bierze i jak się objawia, to klucz do ochrony naszego najważniejszego mięśnia.

Czym jest dusznica bolesna?

Dusznica bolesna, znana również jako dławica piersiowa, to nie samodzielna choroba, a raczej zespół objawów świadczący o niedostatecznym dopływie krwi do mięśnia sercowego. Najczęściej jest to manifestacja choroby wieńcowej. Wyobraźmy sobie, że tętnice wieńcowe to rury dostarczające tlen i składniki odżywcze do serca. Kiedy te rury zwężają się, przepływ krwi jest ograniczony. W sytuacji, gdy serce potrzebuje więcej tlenu – na przykład podczas wysiłku fizycznego czy silnego stresu – zwężone tętnice nie są w stanie sprostać temu zapotrzebowaniu. Właśnie wtedy pojawia się charakterystyczny ból dławicowy, będący swoistym krzykiem niedotlenionego serca.

Główne przyczyny dławicy piersiowej

U podłoża dusznicy bolesnej w ponad 90% przypadków leży miażdżyca. Jest to proces, w którym na ścianach tętnic odkładają się blaszki miażdżycowe, zbudowane głównie z cholesterolu i innych tłuszczów. Z czasem blaszki te twardnieją i zwężają światło naczynia, utrudniając przepływ krwi. Istnieje szereg czynników ryzyka, które znacząco przyspieszają rozwój miażdżycy, a tym samym zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia dusznicy. Należą do nich:

• Nadciśnienie tętnicze, które uszkadza ściany naczyń krwionośnych.
• Wysoki poziom "złego" cholesterolu (LDL), który jest głównym budulcem blaszki miażdżycowej.
• Palenie tytoniu – toksyny zawarte w dymie papierosowym niszczą naczynia i sprzyjają zakrzepom.
• Cukrzyca, zwłaszcza niekontrolowana, która przyspiesza procesy miażdżycowe.
• Otyłość i brak regularnej aktywności fizycznej.
• Przewlekły stres.
• Predyspozycje genetyczne i historia chorób serca w rodzinie.

Jak rozpoznać objawy dusznicy bolesnej?

Rozpoznanie objawów dusznicy jest kluczowe dla szybkiego podjęcia odpowiednich działań. Symptomy mogą być różne, ale istnieje kilka klasycznych cech, na które warto zwrócić szczególną uwagę.

Charakterystyczny ból

Ból dławicowy jest bardzo specyficzny. Pacjenci często opisują go jako uczucie gniotące, ściskające, piekące lub dławiące. Zazwyczaj lokalizuje się za mostkiem, w centralnej części klatki piersiowej. Co istotne, ból ten może promieniować do innych części ciała, takich jak:

1. Lewe ramię (najbardziej klasyczny objaw)
2. Szyja i żuchwa
3. Plecy, zwłaszcza okolice międzyłopatkowe
4. Nadbrzusze, co bywa mylone z niestrawnością

Ciekawostka: U kobiet, osób starszych oraz pacjentów z cukrzycą objawy mogą być nietypowe. Zamiast klasycznego bólu w klatce piersiowej mogą oni odczuwać nagłą duszność, skrajne zmęczenie, nudności czy ból w nadbrzuszu. To sprawia, że diagnoza bywa trudniejsza.

Kiedy pojawia się ból?

Wyróżniamy dwa podstawowe typy dusznicy, które różnią się okolicznościami występowania bólu:

• Dusznica stabilna: Ból pojawia się w przewidywalnych sytuacjach, które zwiększają zapotrzebowanie serca na tlen, np. podczas wchodzenia po schodach, szybkiego marszu czy w wyniku silnych emocji. Charakterystyczne jest to, że ból ustępuje po kilku minutach odpoczynku lub po zażyciu nitrogliceryny.
• Dusznica niestabilna: Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia, który może poprzedzać zawał serca. Ból pojawia się bez wyraźnej przyczyny, nawet w spoczynku, jest silniejszy, trwa dłużej (ponad 20 minut) i nie ustępuje po odpoczynku. Wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Dusznica to nie zawał, ale poważne ostrzeżenie

Warto zrozumieć fundamentalną różnicę: dusznica to ból spowodowany czasowym niedokrwieniem serca, które nie prowadzi do jego martwicy. Zawał serca to stan, w którym tętnica wieńcowa zostaje całkowicie zablokowana, co prowadzi do nieodwracalnego obumierania fragmentu mięśnia sercowego. Mimo tej różnicy, dusznica bolesna, a zwłaszcza jej niestabilna forma, jest sygnałem alarmowym, którego pod żadnym pozorem nie wolno lekceważyć. To znak, że nasze serce jest w niebezpieczeństwie i potrzebuje profesjonalnej diagnostyki oraz leczenia.