Ile lat będzie HiT?

Przedmiot Historia i Teraźniejszość, znany szerzej jako HiT, od samego początku budził ogromne emocje i stał się przedmiotem gorących dyskusji. Wprowadzony do szkół ponadpodstawowych w 2022 roku, zastąpił Wiedzę o Społeczeństwie na poziomie podstawowym, wywołując lawinę pytań. Jedno z nich powraca ze szczególną siłą: jak długo HiT pozostanie w polskim systemie edukacji? Przyszłość tego przedmiotu jest bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać.

Krótka historia nowego przedmiotu

Aby zrozumieć, jaka przyszłość czeka Historię i Teraźniejszość, warto cofnąć się do momentu jej narodzin. Przedmiot został wprowadzony jako część reformy programowej, mającej na celu wzmocnienie edukacji o najnowszej historii Polski, obejmującej okres od 1945 roku do czasów współczesnych. W zamyśle twórców, HiT miał kształtować postawy patriotyczne i ułatwiać młodzieży zrozumienie wydarzeń, które uformowały dzisiejszą rzeczywistość. Zastąpił on w klasach pierwszych liceów i techników przedmiot Wiedza o Społeczeństwie w zakresie podstawowym, który został przeniesiony do klas drugich.

Główne źródła kontrowersji

Niemal od razu po ogłoszeniu planów wprowadzenia HiT-u, pojawiły się głosy krytyki. Spory koncentrowały się wokół kilku kluczowych kwestii, które bezpośrednio wpływają na postrzeganie i potencjalną przyszłość przedmiotu.

Podręcznik i jego autor

Najwięcej emocji wzbudził podręcznik dopuszczony do użytku przez ministerstwo, autorstwa profesora Wojciecha Roszkowskiego. Krytycy zarzucali mu silne nacechowanie ideologiczne, subiektywny dobór faktów oraz prezentowanie jednostronnej wizji historii. Fragmenty dotyczące m.in. kwestii społecznych, kultury czy polityki międzynarodowej były określane jako publicystyczne, a nie merytoryczne. To sprawiło, że wiele szkół i nauczycieli zrezygnowało z korzystania z tej konkretnej publikacji, opierając naukę na innych materiałach.

Program nauczania

Kolejnym punktem zapalnym okazała się sama podstawa programowa. Zarzucano jej przeładowanie materiałem – ogromna ilość zagadnień do omówienia w ograniczonym czasie (dwie godziny tygodniowo w pierwszej klasie) sprawiła, że nauczyciele stanęli przed trudnym zadaniem. Pojawiły się obawy, że zamiast dogłębnej analizy, uczniowie otrzymają jedynie pobieżny i fragmentaryczny obraz skomplikowanych procesów historycznych i społecznych.

Polityka a losy szkolnych przedmiotów

Nie jest tajemnicą, że system edukacji w Polsce jest silnie powiązany z bieżącą polityką. Zmiany rządów często pociągają za sobą mniejsze lub większe reformy szkolnictwa. To właśnie czynnik polityczny jest kluczowy w odpowiedzi na pytanie o przyszłość HiT-u. Historia polskiej szkoły zna już takie przypadki – wystarczy wspomnieć reformę likwidującą gimnazja, która była jedną z flagowych obietnic politycznych.

Możliwe scenariusze dla HiT-u

Biorąc pod uwagę dynamiczną sytuację polityczną oraz zapowiedzi różnych ugrupowań, można nakreślić kilka prawdopodobnych dróg dla Historii i Teraźniejszości.

• Całkowita likwidacja: To scenariusz, w którym przedmiot znika z planu lekcji, a w jego miejsce powraca WOS w poprzednim wymiarze godzin. Jest to opcja postulowana przez część środowisk krytycznych wobec obecnej formy przedmiotu.
• Głęboka reforma: HiT może pozostać w siatce godzin, ale pod zmienioną nazwą i z całkowicie nową, neutralną światopoglądowo podstawą programową. Taki ruch pozwoliłby zachować element edukacji o najnowszej historii, ale w formie akceptowalnej dla szerszego grona odbiorców.
• Zmiany kosmetyczne: Możliwe jest również, że przedmiot pozostanie, ale jego program i dopuszczone podręczniki zostaną poddane korektom, aby złagodzić najbardziej kontrowersyjne zapisy.

Ostateczna decyzja zależeć będzie od priorytetów nowego kierownictwa Ministerstwa Edukacji. Niezależnie od tego, który scenariusz zostanie zrealizowany, pewne jest jedno: dyskusja o tym, jak uczyć o najnowszej historii, pozostanie z nami na długo. To ważna lekcja, która pokazuje, jak istotne jest krytyczne myślenie i czerpanie wiedzy z różnorodnych, zweryfikowanych źródeł.