Jak pomóc hazardziście?

Hazard, choć dla wielu jest formą niewinnej rozrywki, dla innych staje się niewidzialną pułapką, która stopniowo niszczy życie, finanse i relacje. Zauważenie, że bliska osoba zmaga się z tym uzależnieniem, to często pierwszy, ale zarazem najtrudniejszy krok. Pamiętaj, że nie jesteś sam w tej walce, a twoja pomoc może być kluczowa na drodze do wyzdrowienia.

Zrozumienie uzależnienia: To choroba, nie słabość

Zanim zaczniesz działać, ważne jest, aby zrozumieć, że uzależnienie od hazardu, znane również jako patologiczny hazard, to poważna choroba, a nie jedynie kwestia braku silnej woli czy słabości charakteru. Mózg osoby uzależnionej reaguje na grę w sposób zbliżony do reakcji na substancje psychoaktywne, wydzielając dopaminę – hormon odpowiedzialny za uczucie przyjemności i nagrody. Tworzy to silny przymus powtarzania czynności, co sprawia, że przerwanie cyklu jest niezwykle trudne.

Ciekawostka: Badania neurobiologiczne wykazują, że struktury mózgu zaangażowane w system nagrody u osób uzależnionych od hazardu działają podobnie jak u osób z uzależnieniami chemicznymi. To dlatego tak ważne jest profesjonalne podejście do leczenia.

Jak rozpoznać problem? Sygnały ostrzegawcze

Uzależnieni od hazardu często są mistrzami w ukrywaniu swojego problemu, co sprawia, że jego rozpoznanie może być wyzwaniem. Istnieje jednak kilka kluczowych sygnałów, na które warto zwrócić uwagę:

• Problemy finansowe: Niewyjaśnione braki pieniędzy, długi, prośby o pożyczki, sprzedaż wartościowych przedmiotów, ukrywanie rachunków.
• Zmiana zachowania: Zwiększona tajemniczość, kłamstwa, unikanie rozmów o finansach, irytacja lub agresja, gdy temat hazardu jest poruszany.
• Zaniedbywanie obowiązków: Brak zainteresowania pracą, szkołą, rodziną czy hobby, które wcześniej sprawiały przyjemność.
• Emocjonalna huśtawka: Nagłe zmiany nastroju, od euforii po głęboką depresję, poczucie winy, lęku lub beznadziei.
• Obsesja na punkcie hazardu: Ciągłe myślenie o grze, planowanie kolejnych sesji, wspominanie przeszłych wygranych.

Pierwszy krok: Rozmowa pełna troski

Rozmowa z osobą uzależnioną wymaga dużej ostrożności i empatii. Wybierz odpowiedni moment – spokojny, prywatny, gdy oboje jesteście zrelaksowani. Unikaj oskarżeń i krytyki. Zamiast "Ty zawsze grasz i nas okłamujesz!", powiedz "Martwię się o ciebie i o to, co dzieje się z naszymi finansami. Zauważam, że jesteś spięty, i chcę ci pomóc". Skoncentruj się na swoich uczuciach i obserwacjach.

Bądź przygotowany na zaprzeczanie, złość lub obronę. To naturalne mechanizmy obronne. Twoim celem jest wyrażenie troski i otwarcie drogi do dalszej rozmowy, a nie wymuszenie natychmiastowej zmiany.

Oferowanie wsparcia i zachęty

Gdy osoba uzależniona zacznie się otwierać, kluczowe jest oferowanie bezwarunkowego wsparcia. Oznacza to aktywne słuchanie bez przerywania i osądzania. Pomóż jej w poszukiwaniu profesjonalnej pomocy, ale nie próbuj rozwiązywać wszystkich jej problemów za nią. Twoja rola to bycie sojusznikiem, a nie "ratownikiem".

• Słuchaj uważnie, co ma do powiedzenia.
• Zapewnij, że nie jest sama i że istnieje droga do wyzdrowienia.
• Pomóż w znalezieniu informacji o grupach wsparcia lub terapeutach.
• Zachęcaj do małych, pozytywnych zmian w codziennym życiu.

Profesjonalna pomoc jest kluczowa

Samodzielne uporanie się z uzależnieniem od hazardu jest niezwykle trudne. Profesjonalna terapia jest często jedyną skuteczną drogą do trwałego wyzdrowienia. Warto rozważyć:

Terapia indywidualna i grupowa

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest często rekomendowana, ponieważ pomaga zidentyfikować i zmienić negatywne wzorce myślenia i zachowania związane z hazardem. Terapia grupowa, tak jak spotkania Anonimowych Hazardzistów (GA), oferuje wsparcie rówieśnicze i poczucie wspólnoty, co jest niezwykle ważne w procesie zdrowienia.

Ośrodki leczenia uzależnień

W poważniejszych przypadkach, gdy uzależnienie jest głęboko zakorzenione, a samodzielne próby leczenia kończą się niepowodzeniem, ośrodki leczenia uzależnień mogą zapewnić intensywną opiekę i wsparcie w środowisku wolnym od pokus.

Przykład: Anonimowi Hazardziści (GA) to międzynarodowa wspólnota osób, które dzielą się swoimi doświadczeniami, siłą i nadzieją, aby rozwiązać swój wspólny problem i pomóc innym w wyzdrowieniu. Ich model 12 kroków jest sprawdzoną metodą wsparcia.

Ustalanie granic i ochrona siebie

Pomaganie hazardziście nie oznacza poświęcania własnego dobrobytu. Ustalanie zdrowych granic jest niezbędne dla ochrony siebie i pozostałych członków rodziny.

• Nie spłacaj długów hazardowych: To może stworzyć cykl, w którym osoba uzależniona będzie oczekiwać, że zawsze ją uratujesz, co uniemożliwi jej wzięcie odpowiedzialności za swoje czyny.
• Zabezpiecz finanse rodziny: Przejmij kontrolę nad wspólnymi finansami, jeśli to konieczne, aby zapobiec dalszym stratom.
• Dbaj o własne zdrowie psychiczne: Szukaj wsparcia dla siebie, np. w grupach wsparcia dla rodzin osób uzależnionych (Gam-Anon), aby radzić sobie ze stresem i emocjami.

Droga do wyzdrowienia: Cierpliwość i nawroty

Wyzdrowienie z uzależnienia od hazardu to długotrwały proces, pełen wzlotów i upadków. Nawroty są częścią choroby i nie oznaczają porażki. Ważne jest, aby po nawrocie jak najszybciej wrócić do leczenia i wsparcia. Twoja cierpliwość, wytrwałość i niezachwiana wiara w możliwość wyzdrowienia bliskiej osoby są nieocenione. Pamiętaj, że każdy ma prawo do drugiej szansy i wsparcia w trudnych chwilach.